5587
Домог түүхэтэ Догой нютагhаамнай хүхэ мүнхэ тэнгэритэй ажалайнгаа намтар холбожо, агаарай агта хүлэгэй жолоо бата бэхеэр бариhан 19 лётчигууд дали жэгүүр оложо гараhан байна. Хархис дайсадые бута сохилсоhон дайшалхы лётчигууд: Гуродарма Жаргалов, Даширабдан Батожабай. Удаадахи үеын баатар зоригтой хүбүүд хүбэн сагаан үүлэн дээгүүр асари томо унаануудые жолоодохо мэргэжэл аха нүхэдэй үльгэр жэшээһээ халан абаа. Шэнэ бүтэһэн самолёдуудай агаараар аюулгүй ниидэхэ найдамтай унаа байһыень шалган туршадаг сэрэгэй лётчик мэргэжэлтэй эгээл түрүүшын буряад яһанай зүрхэтэй хүбүүн Дашинима Базаров мүн лэ манай нютагһаа гарбалтай юм. Мүнѳѳ үе сагай баатар, «Аэробус А-310» түхэлэй авиалайнерай командир Дылык Дамбаевай хүйһэн холбоо нютаг, хүлѳѳ шоройдоһон газар баһал Догой.
Унаган багаһаа урагшаа һанаатай
Дылык Дамбаев галзууд омогой Дамдин Базарович Роза Жамбаловна хоёрой үхи хүүгэдээр үнэр баян бүлэдэ түрэhэн намтартай. Дылыгэй абань Дамдин Базарович Могойто аймагай гал түймэр сарадаг эмхи зургаанда магтаалтай жолоошон ябаhан, «Россиин эрхим багша» гэhэн нэрэ зэргэтэй эжынь Догойн болон Могойтын hургуулинуудта олон үеын hурагшадта ород хэлэ, литература заадаг байhан. Энэ гэр бүлын Даша, Дылык гэжэ хоёр хүбүүд лётчигой мэргэжэл шэлэһэн намтартай.
Дылык бага наhанhаа жорхой бэрхэ, hонор, hүбэлгэн ухаатай, урагшаа hанаатай, эдэбхи ехэтэй, суг hурадаг нүхэдтөө хүндэтэй эрхим hурагша ябаа. Аха зоной үгэhэн даабари болзор соонь дүүргэхэhээ гадна, ехэ харюусалгатай ушарhаа пионерэй болон комсомолой эмхинүүдhээ, һургуулиин захиралһаа оло дахин шагналнуудта хүртэгшэ бэлэй. Али болохо юумэндэ харюусалга ехэтэйгээр хандадаг Дылыгтэ тамирай болон сэрэгэй албанда бэлэдхэдэг багшанарынь бэеэ һорихо, элдэб хүлеэгдээгүй ушарнуудта хатуужал гараха даабаринуудые үгэжэл байгша һэн. Дылык ном уншажа, ѳѳрынгѳѳ һанал бодол баталһан найруулгануудые бэшэжэ, хэлэ бэшэгэй багшанарһаа магтаалда олохон дахин хүртэһэн байха.
Тэнгэриин уудамаар тээбэри эрхилнэ
1979 ондо һургуулияа эрхимээр дүүргэжэ, Омскын граждан авиациин ниидэлгын техникумдэ ороо бэлэй. Дүрбэн жэлэй һуралсал гараад, лётчик мэргэжэлтэй боложо, Шэтын авиаотрядта ажалайнгаа намтар эхилһэн юм. Тэрэ сагһаа аяар 37 жэлэй туршада хүндэ хүшэршье һаа, арад түмэндэ ашатай, туһатай мэргэжэлтэ ажалаа тон наринаар, харюусалга ехэтэйгээр хэжэ ябаһандань омогорхохоор.
Эрэ хүн зориһондоо гэдэг сэсэн үгын ёһоор, Дылык Дамбаев шэлэһэн мэргэжэлдээ үнэн сэхэ, урагшаал дабхижа ябадагынь угаа һайшаалтай. 1995 ондо Москвагай граждан авиациин гүрэнэй техническэ университет эрхимээр дүүргээ. Энэ хугасаа соо Дылык Дамдинович баян дүй дүршэлтэй лётчик боложо тодороо. Үндэр шатын нэрэ зэргэтэй болохын хажуугаар, одоол харюусалга ехэтэй уласхоорондын, олон гүрэн түрын арад түмэнэй ами наһа сахижа, зориһон газартань хүргэдэг авиалайнерай капитанаар томилогдоо. Гуша гаран жэлэй туршада АН-2, АН-28, ТУ-154, А-310 аэробус эрхимээр жолоодожо шалгараад, мүнѳѳ дэлхэйн олон гүрэнүүдэй хоорондо ниидэдэг А-319, А-320, А-321 гэһэн авиалайнернуудай командираар ажаллана.
Дылык Дамдинович Япон, Урда Солонгос, Хитад, Таиланд, Иран, Саудай Арави, Эмирадууд, Турци, Египет, Итали, Испани, Франци, Германи, Тунис, Болгари болон СНГ-гэй нютагуудаар олон гүрэнэй элдэб яһанай арад түмэниие зориһон газартань аюул осолгүй хүргэхэ уялга ээм дээрээ даажа ябана. Иигэжэ агшан зуурашье амар заяагүй ажаллаха гээшэ сэдьхэлэйшье, бэеыншье хатуужал ха юм. Хэлэхэдэ бэлэншье һаа, хэһэн ажалынь, ѳѳрһѳѳнь, суг хүдэлдэг тусхай мэргэжэлтэдһээнь дулдыдадаг байһаниинь эли.
Хүхэ номин тэнгэриин гүн руу ниидэлгэ бүхэниинь, мүн аюулгүй алтан дэлхэйн гүрэн бүхэнэй аэропорт дээрэ хүдэр томо агаарай агтые шадамар бэрхээр жолоодожо, хэдэн зуун зоной ами наһа аршалжа, хүрьһэтэ газар дээрэ буулгаха гээшэ одоол энэ үе сагай баатаршалга гээшэ ааб даа.
Д.Д. Дамбаев олон жэлэй туршада амжалта түгэс ажаллажа, «За безаварийный налёт часов» гэһэн тон дээдэ шатын энгэрэй тэмдэгээр шагнагдаһан габьяатай.
Нютагайнгаа үргэмжэ сэгнэжэ...
Дылык Дамдинович гэр бүлэтэеэ алтан үлгы Догой нютагаа мэнэ-мэнэ эрьен ерэжэ, түрэл гаралаа, үетэн нүхэдѳѳ, үбгэд хүгшэдѳѳ баясуулжал байдаг юм. Даши Дамдинович Дылык Дамдинович хоёр нютагайнгаа музейдэ ксерокс абажа бэлэглээ һэн. Энэ хабаршье һургуулияа дүүргэһээр 40 жэлэйнгээ ойн баярта суг һураһан нүхэдтэеэ, багшанартаяа уулзахаяа ерэхэдээ, музейн хүгжэлтэдэ гэр бүлынгөө жасаһаа мүнгэн бэлэг баряа. Шэнэ һуралсалай жэлһээ Догойн һургуулиин эрхим һурагшада Д.Д. Дамбаевай нэрэмжэтэ стипенди үгтэдэг болохо.
Наһанайнь нүхэр Мария Владимировна баһал эндэһээ уг гарбалтай. Номдоо бэрхэ, урагшаа һанаатай Маша Бадураева Үрѳѳнэйн эхин шатын болон Догойн һургуулида һураһан. Мүнѳѳ Эрхүү хотодо тоо бодолгын багшаар амжалтатай хүдэлжэ байнхай.
Энэ гэр бүлын дали жэгүүр болоһон хоёр бэрхэ хүбүүд граждан авиациин лётчик болоо. Баир (Дмитрий) абынгаа мэргэжэл халан абаа, мүн абгынгаа замаар Жап Жамбалов баһал лётчик болохо гэжэ шиидэнхэй. Угайнь шуһаар дамжаһан хүндэ хүшэршье һаа, хүн түрэлтэндэ тон туһатай түргэн агтын жолоо бата бэхеэр барижа, Баир Жап хоёр абадаал, абгадаал адлиханууд тэсэбэри ехэтэй, тэнсүүрииень оложо, одо заяа һайтай ябахань болтогой! Мүн агаарай агтын эрхим жолоошон Дылык Дамдиновичта арюун зам, аза талаан, ута наһа үреэнэбди.
Дулмажаб ЦЫНГУЕВА, Догойн Ц.Б. Цырендоржиевай нэрэмжэтэ музей даагша
