846
Монгол туургата болон түүрэг арадуудай хэлэ, бэшэг шэнжэлхэ хэрэгтэ бүхы наһаяа зорюулһан эрхим хүндэтэ Валентин Иванович Рассадинай аша габьяа айхабтар ехэ. Ородой Холбоото Уласай Саяан-Алтайн дэбисхэрэй ба Монголой үсөөн тоото үндэһэн арадуудай хэлэнүүд болон нютаг аялгануудые шэнжэлэгшэ байһан ахамадаймнай эрдэмэй алтан жасада оруулһан хубитань сэгнэшэгүй.
Хэлэнүүдые абарагша
Һоёд болон тофалар арадуудые өөрын бэшэгтэй болгожо, тэдэ хэлэнүүдэй үзэглэлнүүдые, һургуулиин номуудые бэшэһэн байха юм. Илангаяа ехэ анхаралаа Эрхүү можын Доодо-Үдын аймагта, Саяан хадын саада талада, тайгын гүн соо амидардаг үсөөн тоото загда (тофалар) арадай хэлэ абарха хэрэгтэ айхабтар ехэ хубитаяа Валентин Рассадин оруулһан намтартай. Ганса үзэглэл бэшэ, хэдэн мянган үгэнүүдһээ бүридэһэн толи согсолжо, бэшэгэйнь дүрим зохёогоо. Мүн тиихэдэ тофалар хэлэ һургуулида зааха номуудые бэлдэжэ, хэблүүлһэн юм. Эрдэм шэнжэлгын хоёр ажалаа – дид- докторой болон докторой диссертаци бэлдэжэ, амжалтатайгаар хамгаалһан байна.
Мэдээжэ эрдэмтэ гансашье үсөөн тоото үндэһэн арадуудай түүрэг түрэлэй бэшэ, монгол туургата арадуудай хэлэнүүдые алишье талаһаань шэнжэлһэн гээд мэдээжэ. Олон тоото хэлэнүүд дээрэ хөөрэлдэдэг байһан Валентин Ивановичтай харилсаһан, хамта хүдэлһэн, шабинарынь боложо, эрдэмэй ажал ябуулһан зон тэрэнэй номгон зөөлэхэн абари, агууехэ ухаа, даруу зангыень дууһан мэдэдэг гээшэ бэзэ.
Хуули зохёогшодой нэгэн
Наһанайнгаа намтарай, эрдэм шэнжэлгын ажалайнгаа эгээл һайхан хаһые нарата Буряад орондоо Валентин Иванович үнгэргэһэн гээд манай эндэхи эрдэмтэд болон багшанар, арад зомнай омогорходог.
Буряад оронойнгоо түүхэдэ алдарта нэрэеэ алтан үзэгөөр бэшэһэн гэжэ Валентин Рассадин тухай хэлэхэ дүүрэн эрхэ манда бии. Ушар юуб гэхэдэ, буряад хэлэ, тэрэнэй зарим нютаг аялгануудые, мүн тиихэдэ эндэмнай дэлгэрһэн бусад хэлэнүүдые шэнжэлһэн хадаа, “Буряад Уласай хэлэнүүд тухай” уласай Хуули зохёогшодой нэгэн болоһониинь гайхалгүй.
2006 ондо Валентин Иванович наһанай нүхэр Светлана Менкеновнатаяа Хальмагай гүрэнэй Б.Б. Городовиковой нэрэмжэтэ ехэ һургуулиин урилгаар аха дүү Хальмаг Уласай ниислэл хото Элистэ нүүжэ ошоһон юм. Тэндэ эрдэм шэнжэлэлгын, багшын ажалаа үргэлжэлүүлхэ арга боломжо Хальмагай ехэ һургуули олгоһон байдаг.
Агууехэ эрдэмтэн, урин налгай зантай ахатан, Эхэ орондоо дуратай ба үнэн сэхэ эрхэтэн Валентин Иванович Рассадинай нэрэ хэтын хэтэдэ мүнхэ байха. Һанал ба ажал нэгэтэй нүхэдтөө, шабинартаа, арад зондоо, хэһэн ехэ нээлтэ ба туйлалтануудтаа тэрэ мүнхэрөө.
калмгу.рф сайтһаа гэрэл зураг абтаба
Автор: Баяр БАЛДАНОВ
