Москвагай залуушуул
Москва хотын буряадуудые нэгэдүүлһэн “Уряал” гэһэн ниитэ эмхи гушан жэлэй саана байгуулагдаһан. Тэрэ гэһээр хэдэн олон хэмжээнүүд эмхидхэгдээ. Нэгэ үедэ хаагдаадшье үзөө, хоёр боложо хубаараадшье туршаа.
Түрэл нютагтаяа хүйһөөрөө нягта холбоотой манай буряад яһатанда холо газарта ябахада, хэсүүл байгаа аабза. Сүлөө заб гарахадаал, тоонто нютагаа эрьен бусажа, хүн боложо үндыһэн газар дээрээ хүльбэржэ, хүсэеэ нэмээнэ гээшэбди. Гэбэшье холын газарта үе болоод лэ, нютагаархидтаяа уулзажа, һониноо хэлсэжэ, наадаяа дэлгэжэ, хүхилдэн байхада, хэды гоёб даа! Тиимэл хадань гүрэнэймнай ниислэлэй буряадууд “Уряал” гэһэн эблэл байгуулһан юм. 1989 онһоо эблэл байгуулгын дансанууд хэгдэжэ, 1990 онһоол бүрин ажалаа бүтээжэ эхилһэн байна. Москва хотын Засагай газарай дэргэдэ Яһатанай хэрэгүүдэй талаар зүблэл энэ ажал эхилһэн юм. Томо хотын гүн соо багахан арадай үгы болошохогүйн, үндэһэн соёл, хэлэ сахин хүгжөөлгын тулада Ородой Холбоото Уласай бүхы үндэһэ яһатануудай эблэлнүүд байгуулагдаа. 1999 онһоо “Уряал” эблэлые Баатар Дугаров хүтэлбэрилнэ.
Москвагай Сагаалган
Буряадай үндэһэн һайндэр Сагаалган Москвада 2000 онһоо үнгэргэгдэжэ эхилээ. Сагаалганда зорюута Улаан-Үдэһөө суутай солотой артистнарые уридаг заншалтай. Буряадтамнай хүгжэжэ байһан соёлой амжалтатай бүхы бүлгэмүүд эндэ ерэжэ, наадаяа дэлгэдэг юм.
- Манай бүхы ажал хэрэгтэ Иосиф Кобзон ехэ туһа хүргэдэг һааб даа. Тэрэнэй ашаар шажан дэлгэрүүлгын ажал һайн ябуулагдаа. Москва хотын мэр байһан Юрий Лужков “Уряалай” уулзалгада ерэжэ, хэжэ байһан ажал хэрэгүүдыемнай хаража, эгээл эрхим эмхи гээшэт гэжэ онсолон тэмдэглээ һэн, - гээд, Баатар Дугаров хөөрэнэ.
Тамирша буряадууд
Буряадууд эгээл тамирша арад гэжэ Москвада суурханхай. Совет Федерациин болон Гүрэнэй Дүүмын депутадай шан абахын түлөө Кубогай хэмжээн соо волейболоор турнир 2000 онһоо үнгэрдэг болоо һэн.
Буряадууд волейболшье, футболшье һайн наададаггүй аабзабди. Гэхэ зуура, эгээл эдэ шэглэлнүүдээр манай буряадууд Москвада амжалта туйладаг байна.
Ородой Холбоото Уласай Арадуудай ассамблейн ажалда “Уряал” эдэбхитэйгээр хабаададаг. Москва хотын захиргаанай дэргэдэхи Үндэһэтэнэй бодолгын болон можо хоорондын холбооной департаментын эмхидхэдэг “Москва – минии гэр” гэһэн хүүгэдэй фестивалиин бүхы тамирай талые өөр дээрээ даажа абанхай. Барилдаанай фестиваль 13-дахияа “Уряал” үнгэргөө. Олимпиин 2-дугаар абарга Иван Ярыгинай байшан соо энэ мүрысөөн 5 янзын барилдаагаар болоно.
2010 онһоо Агууехэ Илалтын һайндэртэ зорюулагдажа, Улаан талмай дээрэ бүхэ барилдаагаар Бүхэроссиин турнир үнгэргэгдэдэг һэн. 2015 ондо Поклонно хада дээрэхи Илалтын парк соо энэ мүрысөөн үнгэрөө бэлэй.
Өөрынгөө хармаан һуулижа...
Москвагай буряадуудай эблэлдэ ниитэ ажал хэхэдэ, бариисатай, олзотойшье гээд зарим зон хэлсэдэг. Сэхыень хэлэхэдэ, хаанаһаа салин түлэгдэхэб даа. Олоной ниитэ ажал сүлөө сагтаа ябуулагдана ха юм. Нэгэ багахан нютаг, аймаг соо ниитэ ажалда хүн зониие суглуулхань ехэ хэсүү. Харин энэ томо Москва хотынхидые суглуулжа, энэ-тэрэ хэмжээндэ хабаадуулха гээшэ тон харюусалгатай хүшэр хэрэг гэлтэй.
20 жэл энэ эблэлые хүтэлбэрилжэ ябаһан Баатар Дугаров шүдэнэй эмшэн мэргэжэлтэй. Ямар нэгэ хэмжээндэ эбээн тэдхэгшэдые олохонь тон хүшэр байдаг. Баатар Дугаровичиие хүн зон хүндэлнэ, дэмжэнэшье. Гэхэ зуура, түсэблэгдэһэн зарим хэмжээнүүдэй панхаруутахагүйн тула, өөрынгөө хармаан һуулижа, оло дахин лэ мүнгөөрөө тэдхэдэг. Хэлэһэн үгэдөө хүрэдэг, үнэн сэхэ, эрмэлзэл ехэтэй Баатар Дугарович мүнгэн олдоногүйл даа, хэрэгнай бүтэхэгүй гээд, ээмээ хабшаад байха аргагүй. Бүхы наһаараа олониитын ажал ябуулаа хадаа оролдоно ха юм даа. Мүнөө амаралтадашье гарахаар болоо, теэд энэ ажал дамжуулха залуушуул олдоногүй. Олзо оршогүй, салин мүнгэгүй олониитын ажал бэе дээрээ ашаха зон үшөөл ургаагүй байна. Магад, саг ерээдүй.
Эбээ алдаһан эблэл
Нэгэ хирэ “Уряал” гээд 2-дохи эблэл бии болошоһон юм. Үндэһэн “Уряалай” эмхидхэһэн хэмжээн руу тэрэ оролсоод, өөрынгөө хэрэг эрхилжэ эхилээ. Жэшээнь, майн 9-эй һайндэртэ наһатайшуулаа хүндэлжэ, сайлалга хэжэ байтарнь, 2-дохи “Уряал” тэдэл наһатай айлшадыень дуудажа, автобусто һуулгаад, ресторан руу абаашажа эхилээ бэлэй. Тиигэтэрээ хүн зониие хүндэлхэеэ һанабал, эмхидхэгшэдтэеэ хэлсээд, түсэбтэнь оролсохо байгаа гүб даа.
Ябан-ошон, тэрэ хуурмаг эмхи үгы болоо һааб даа, харин үнэн “Уряал” хэдэг ажалаа мүнөө болотороо үргэлжэлүүлһээр.
Москва хотодо Буряад Уласые түлөөлдэг эмхиие шэнэ хүн хүтэлбэрилжэ эхилээ. Нүхэр Виноградов “Уряал” 30 жэл ажаллажа байна гэжэ мэдээгүй юм гү, али яагаа юм? Эндэ һаяшаг, сентябриин 26-да, “Родная Бурятия” гэжэ Москвагай буряадуудай эмхи байгуулагдаа. Аяар 30-тай “Уряалтай” танилсаашьегүй, хөөрэлдөөшьегүй. Гэнтэл бии болоод лэ, 2020 оной февраль һара соо өөһэдын Сагаалган Москва хотодо эмхидхэхэ гэжэ үүсхэл гаргажа байна. Хэд, ямар зон гээшэб гээд, элирүүлжэ ядааб, хэншье хүсэд мэдэнэгүй.
“Уряал” эблэл хадаа Москва хотодо ажаһуудаг алишье нютагай буряадуудай нэгэдэл юм. Харин “Родная Бурятия” ганса Буряад Уласай буряадуудые нэгэдүүлхэ гээ гү? Тиигээл хэбэртэй.
- Буряад Уласай, Эрхүү можын, Үбэр Байгалай хизаарай буряадуудбди гэжэ илгарангүйгөөр, булта эбтэй эетэй ажаһуунабди. Эдэбхи ехэтэй, олониитын ажал ябуулхаяа һанаһан зоной ерээ һаань, дуратайгаар угтажа абахабди, - гэжэ “Уряал” эблэлэй түрүүлэгшэ хэлэнэ.
“Уряал” эблэлэй жасаһаа гэрэл зурагууд