​​Хэрэглэнэ гүбди, буряад хэлэеэ?

Анна Огороднигой гэрэл зураг

Буряад хэлэн дээрээ хөөрэлдэнэ гүбди гэжэ асуулта үнгэргэбэбди.

Бүргэд Бадмацыренов, һоригшо:

- Эхэ эсэгэтэеэ, ханитаяа, басагантаяа буряадаар лэ харилсанаб. Гэр тойрондоо дуугарна болоноб. Гэбэшье ондоо яһанай олон нүхэдтэйб. Хадын хатуу хүбүүд юм. Боксоор бэеэ һоригшод. Тэдэнтэеэ ородоор харилсанаб. Тиихэдээ ород хэлэмнай уласхоорондын хэлэн болоод үгэнэ гээшэ.

Туяна Тучинова, 1 шатын юрист:

- Би табатай болотороо эмгэйтэеэ Дээдэ-Торидо байһанби. Тиимэһээ түрэлхи хэлэеэ мэдэнэб. Гэбэшье гэртэхимни аймагай түб руу зөөхэдэнь, тэндэ сэсэрлигтэ ошоод, һарын туршада ород хэлэтэй болошооб. Һургуулиин ябахадаа, зунайнгаа амаралта үргэлжэ эмгэйтэеэ үнгэргэдэг байгааб. Эгээл тиимэһээ түрэлхи хэлэеэ мартаагүйб. Арайл Абидадаа дамжуулжа шаданагүйб. Мүнөө хүбүүмни Улаан-Үдын 33-дахи гимназида 4-дэхи ангида һурана. Заагаад туршааб. Буряад үгэнүүдые үгүүлхэдэмни, урдаһаамни хараад энеэшэнэ. Хэрэглэхэ оршон үгыл даа. Дэлгүүртэ, хоол барилгын газарта – тойроод ганса ород оршон. Ажалдаа ганса ородоор зугаалнабди.

Теэдшье маршрудта һуугаад ябахадаа адагладаг болооб: олонхи буряадууд түрэлхи хэлээрээ дуугархаяа оролдоно.

Сергей Халмактанов, барилгашан:

- Гэртээ ханитаяа буряадаар харилсанабди. Гурбан хүүгэдтэйбди. Тэдээнтэеэ буряадаар дуугархадам, ородоор харюусадаг лэ даа.

“Бест Плюс” компанида 2012 онһоо хүдэлнэб. Барилга дээрээ буряадуудтайнь буряадаар, ородуудтайнь ородоор харилсаад ябадагби. Манай компанида элдэб үндэһэ яһанай зон хүдэлнэ.

Ирина Булгутова, багша:

- Би буряадаар ехэнхидээ гэртээ түрэлхидөөрөө хөөрэлдэдэгби. Ажал дээрээ гансал ородоор харилсанаб.

Наhатайшуулай намда буряадаар хандахадань, буряадаар харюусахаяа оролдодогби.

Сэбэр буряадаар дуугарнагүйб - ород ба буряад үгэнүүдые холиноб. Тэрээндээ дурагүйсэнэб. Тиигээд ганса буряадаар дуугархын тулада, хэмжээнүүдые абажа эхилээб. Буряад уран зохёол уншанаб, буряад радио шагнанаб, “Буряад үнэн” сонин абажа уншаад туршанаб.

Тиигээд фейсбук-хуудаhaн дээрэ “Изучаем бурятский язык” гэhэн бүлгэм байгуулаад, үдэртөө хоёр- гурбан мэдүүлэл зурагтайнь хамта таарулжа зохёогоод, “мем” гэжэ юумэ хэнэб.

Антон Пастухов, эмшэн:

- В. Ангаповай нэрэмжэтэ түргэн туһаламжын больницада хүдэлнэб. Мэргэжэлээрээ хирургби. Операци хэхэдээ, ородоор лэ хөөрэлдэнэбди. Бүхы нэрэ томьёонууднай ородоор лэ ха юм. Нүхэрни Семашкын нэрэмжэтэ больницада хүдэлдэг. Тэндэ эмшэд сүлөө сагтаа өөһэд хоорондоо буряадаар харилсадаг гэжэ мэдэхэб.

Минии һанамжаар, ямаршье һалбарида ородоор харилсана. Бүхы ажаябуулгын үндэһэниинь – эрдэм шэнжэлгэ болоно. Ород гүрэндэ эрдэм шэнжэлгэ ородоор лэ ябуулагдана ха юм.

Теэд ехэ нүлөө олондо мэдээсэлгын хэрэгсэлнүүд оруулна. Телевизорээр Росси гүрэндэ ганса ород үндэһэ яһатан ажаһуудаг шэнги байдаг. Ондоо яһанай дуушад, зүжэшэд болон бусад соёлой һалбариинхид өөрынгөө үндэһэн хубсаһаяа үмдөөд, түрэлхи хэлээрээ дуугаржа байгаа һаань, һайн лэ байгаа.

Саша Саможапов, дирижёр:

- Гэртээл буряадаар харилсанаб. Гэрһээ гараад, ород лэ болоноб (энеэнэ). Нүхэдтэеэ ха-яахан буряадаар хөөрэлдэдэгби. Минии мэргэжэл онсо тула, ородоор лэ харилсагдана.

Москвада П. Чайковскиин нэрэмжэтэ консерватори түгэсхөөд, Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй театрта хүдэлөөб. Мүнөө П. Чайковскиин нэрэмэжэтэ уралигай колледждо багшалнаб. Үхибүүдээрээ ородоор лэ хөөрэлдэнэбди.

Саян Хулуев, “Саяны” бүлгэмэй захирал:

- Танай хонходоходо, үхибүүдтэеэ буряад хэлэнэй хэшээлдэ бэлдэжэ байбаб. Ахада ганса буряадууд ажаһуудаг тула, түрэлхи хэлэеэ алдахамнай гэжэ айхаар бэшэ гүб даа.