​​Уласай мүнгөөр угайнгаа буусада

«Тамирша Ага» гэһэн ниитын эмхи 2004 ондо байгуулагдаад, олондо туhатай ажалаа ябуулжа эхилhэн юм. Энэ удаа Юрэнхылэгшын грант шүүжэ, Баргажан, Хурамхаан аймагуудай залуушуулые түрэл тоонтынгоо хүгжэн hалбарха хэрэгтэ оролсуулха түсэл зохёогоо. Тэрэнь ерэхэ жэлдэ ехэнхидээ Хурамхаанай Арзгун (Гаарга) нютагта бэелүүлэгдэхэ юм.

Үүсхэлнүүдыень тодожо абаад...

Энэ буянта хэрэгые «Тамирша Ага» гэhэн эмхиин гүйсэдхэхы захирал Цыпилма Батуева зохёогоод, бүтээхэ гэжэ байна. Тэрэнэйл оролдолгоор 2018 ондо Гаарга нютагаа һэргээхэ олохон хэмжээ ябуулга баhал грантын ашаар үнгэргэгдэhэн байха юм. Тиигэжэ барилдаанай хибэс, 2 номо hурша худалдан абтаа. Баhал хүүгэдэй алибаа мүрысөөндэ нютагаа түлөөлжэ хабаадахадаа үмдэхэ баргажан буряадуудай 20 дэгэл оюулагдаhан байна. Тэрэнэй хажуугаар нютагай зоной хабаадалгатай олониитын хэмжээ ябуулганууд нэгэтэ бэшэ үнгэргэгдэhэн. Жэшээнь, нютагай гурбан барилдааша абаргануудай шанда хүртэхын түлөө хүүгэдэй дунда дүрэ буляалдалгын барилдаанай тэмсээн, hурагшадай буулгаhан гэрэл зурагуудай үзэсхэлэн үнгэргэгдөө.

Николай Дамдиновай нэрэмжэтэ Гааргын дунда hургуулиин багшанар болон hурагшад, тэдэнэй түрэлхид Цыпилма Борисовнагай эрхилhэн хэрэгүүдтэ хамсыгаа шуун оролсожо туhална.

- «Тамирша Ага» гэhэн эмхитэй суг hургуулиингаа дэргэдэ «Хүүгэдэй ёохорой наадан Угнаасайда» гэhэн Буряад Уласай хэмжээнэй найр үнгэргөөбди. Амитан зондо яhала туhатай үйлэ хэрэг бүтээжэл байдагбди, - гээд, Гааргын дунда hургуулиин захирал Елена Бадмаева тэмдэглэнэ.

«Нютагайм булагууд» бурьялаг лэ!

Ерэхэ жэлдэ бэелүүлэгдэхэ түсэл «Нютагайм булагууд» гэhэн hайхан нэрэтэй. Жэлэй эхиндэ Хурамхаанай аймагай захиргаанай мэргэжэлтэдтэй сугтаа «Тамирша Ага» бүлгэмэйхид суглаа хуралдаа эмхидхэхэ. Тэндэ Баргажан голой нютаг-нютагай түлөөлэгшэд сугларжа, түсэлэй гаршагтай тодорхойгоор танилсаха. Тиигэжэ нютагай эдэбхитэндэ өөһэд өөһэдын түсэлнүүдые зохёохо даабари үгтэхэ юм байна. Удаань Үмхэйн аршаанда хуу булта сугларжа, эрхим түсэлөө элирүүлхэ. Тэрээнhээ гадуур залуушуул гар бүмбэгөөр наада эмхидхэжэ урилдаха, уран барималнуудай үзэсхэлэн-харалга үнгэргэгдэхэ гээд түсэблэгдэнхэй.

Сагай эрьесэ хурдан боложо, урданаймнай юумэн бүришье түргөөр ула болон мартагдажа байна. Буряадайнгаа заншалта гар урлал hэргээжэ, хайшан гэжэ малайнгаа арhаар юумэ бүтээхэб, нооhоёо яажа болбосоруулхаб гэхэ мэтын асуудалнуудһаа эхилээд, шиидхэхэ зорилгонууд олон.

Гаарга нютагай гартаа дүйтэй уран бэлигтэндэ залуу hүрэгөө hургахын тула, модон урлалай багахан мастерской байгуулагдажа, тэндэнь тоног түхеэрэлгэ абтаха. Гэрэй эзэн эхэнэрэй урдандаа урлажа, оёжо байhан онол аргануудта гүлмэрхэн залуу басагадаа hургаха.

Нютаг дээрээ байгаа залуушуул холо, ойроhоо ерэhэн айлшадые угтажа, хэжэ байhан ажалаа харуулха, дүршэл шадабаряараа хубаалдаха болоно. Гадна мори унуулаад, hайхан газарнуудаараа ябуулжа, аймаг дотороо аяншалга хүгжөөхэшье зорилготой. Юрэдөө, энэ түсэлэй сэдэб бүхэниинь өөрөө аминдаа түсэл болоод hалбарна гэхэдэ алдуу болохогүй.

Үшөө тиихэдэ Москва хотоhоо мэргэжэлтэд ерэжэ, баргажан, хурамхаанайхидта нютаг дотороо аяншалга яажа хүгжөөхэб гэhэн удхатай hуралсал хэхэ юм. Тус hургуули сэнтэй мэдэсэ, дүршэл үгэхэ бэзэ гэжэ найдахаар.

Хүдөөдэ түбхинэхэ хүсэл түрүүлхэ

Хэнэйшье мэдэhээр hүүлэй хэдэн арбаад жэлэй хугасаада хүдөө нютагhаа хүн зомнай зөөжэ ошоhоор. Ехэнхи ушарта гэр буусаяа дууhан задалжа, ондоо хото шадар түбхинэнэ. Тэрэ хүнэй хаа-яа нютагаа эрьежэ, хүйhөөрөө холбоотой тоонто, эхэ газарайнгаа элшэ хүсэндэ хүртэхэ гэхэдэнь, орохо гараха гэр байхагүй. Түрэл гаралшье, үе наhаараа хаяа хадхажа, үгэлсэжэ, абалсажа байhан хүршэнь баhал нютагаа орхижо ошоhон байха. Эгээл иимэ зондо туhа болгожо, нютагтаа багахан зочид буудал түхеэрхэ гэжэ шиидхэгдэнхэй. Хооhорhон гэрнүүд тоогүй байхал даа.

- Зочид буудал, модон дарханай гэр зохёохо байшангууд бэлдэгдэнэ. Арад зоной дунда ойлгууламжын ажал ябуулагдана. Ехэл хэрэг бүтэхэ гэжэ байнабди. Үсэд нэтэрүүгээр ажаллажа байhан Цыпилма Батуевада аргагүй ехэ баяр баясхалан хүргэхэ хэрэгтэй, - гээд, Гаарга нютагай гулваа Тарас Евреев омогорхолтойгоор онсолно.

«Шадал хүсэнэй байгаа сагта хүйhөөрөө холбоотой түрэл нютагайнгаа хүгжэн hалбарха хэрэгтэ оролсонгүй яахабши. Хүн бүхэмнай алтан тоонтоёо hанан, үргэхэ, хүгжөөхэ гэжэ оролдобол, хүдөө нютагнай хэзээдэшье хооhорхогүй», - гэжэ энэ түсэл өөрынгөө ээм мүр дээрээ даажа ябаһан Цыпилма эгэшэ хэлэнэ.

Юундэ «Тамирша Ага» гэhэн эмхи Хурамхаан, Баргажанай hуудал байдалда гэнтэ hанаа зобоо юм гэжэ гайхаха зон олдохо байха. Эндэ ойлгожо ядаха юумэн байхагүй. Гаарга нютагай басаган Ага нютагай абарга хүбүүнтэй хуби заяагаа ниилүүлhэн. Тиигэжэ буряад hайхан заншалай ёhоор хадамуудайнгаа нютагай нэрээр олониитын эмхи байгуулаад, тэрэнэйнгээ ашаар хоёр тээшэнь адли тэгшэ туhа хүргэжэ байдаг юм.

selorodnoe.ru сайтһаа гэрэл зураг абтаба