​​Улад олондо хабаатай үйлэ хэрэгүүд

Юрий Трутнев

Буряад Уласай Засагай газарай мэдээсэлэй албанай гэрэл зураг

Саг… Ямаршье түргэн үнгэрнэб даа. Ойлгоошьегүй байтараа, 2019 оноо үдэшэхэмнай. Жэлэй туршада Буряад Уласта олониитые хүлгөөһэн хүдэлөөнүүд, үйлэ хэрэгүүд боложол байгаа. Жэлэй дүнгүүдые согсолжо, батаар хадуугдаһан үйлэ хэрэгүүд тухай һануулхамнай.

Үндэр сайдууд – Буряад Уласта

2019 ондо Буряадтамнай федеральна сайд болон хари гүрэнһөө инвесторнүүд айлшалаа. Январь һарада Алас Дурна тойрогой хүгжэлтын түлөө харюусадаг Алас Дурна болон Арктика хүгжөөлгын талаар сайд Александр Козлов, Ородой Холбоото Уласай юрэнхылэгшын Алас Дурнын тойрогто бүрин эрхэтэ түлөөлэгшэ Юрий Трутнев гэгшэд албанай хэрэгээр ерэжэ, уласай ажабайдалда хабаатай шиидхэбэринүүдые абаа һэн. Тодорхойлбол, Алас Дурнын тэдхэмжэ үзүүлхэ тухай хэлсэгдээ.

Февраль һарада Ородой Холбоото Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо Юрий Борисов Улаан-Үдын авиазавод хүрэжэ, эрхэтэдые шэрэхэ болон сэрэгэй һалбарида хэрэглэхэ шэнэ вертолёдуудые суглуулха тухай хэлсэһэн байна.

Тиихэдэ Ород гүрэнэй барилгын сайд Максим Егоров Улаан-Үдын сэбэрлэлгын түхеэрэмжэ һэльбэн шэнэдхэлгэ тогтооходо хэрэггүй, болзорто заһабарилгын ажал хэгдэхэ шухала гэжэ тэмдэглэһэн байна.

Засаг түрэ

2019 оной сентябриин 8-да Улаан-Үдэ хотодо болон Буряадай 11 аймагта һунгалта үнгэрһэн байна. Ниислэл хотын засаг дарга 2007 онһоо хойшо һунгагдаагүй байһанаа, ажаһуугшад байгша ондо мэрэй түлөө дуугаа үгөө. Игорь Шутенков хотын засаг дарга боложо, энэ тушаал эзэлхэ гэжэ һунгалтада хабаадаһан Вячеслав Мархаевһаа 15,94% дуугаар түрүүлээ. Һунгалтын дүнгүүдые буруушаажа, улас доторнай хүдэлөөн эхилжэ, удаань ниислэл хотын Соведүүдэй талмай дээрэ шууяан хэдэн үдэртэ замхаагүй. Аалин номгон Буряадта иимэ шууяанай болоходо, гүрэнэй бусад можо нютагуудһаа “дэмжэнэбди” гэһэн хандалганууд социальна холбоондо тунхаглагдаа бэлэй. Саашадаа энэ шууяан замхажа, эмхидхэгшэд хэһээгдээ.

Хүдөө ажахын үзэсхэлэн

Хүдөө ажахыншье һалбарида шэнэ-шэнэ хэмжээнүүд эрхилэгдээ. Байгша ондо Буряад Уласта анха түрүүшынхиеэ Сибириин болон Алас Дурна зүгэй үүлтэртэ хони ямаадай үзэсхэлэн дэлгэгдээ. Тус хэмжээ ябуулгада Тыва, Хакаси, Алтай Уласуудай болон Үбэр Байгалай, Алтайн хизаарнуудай мал үсхэбэрилэгшэд хабаадаа. Тиихэдэ Ород гүрэнэй Хүдөө ажахын яаманай мал үсхэбэрилгын департаментын захирал Харон Амерханов, Гүрэнэй Дүүмын һунгамал, аграрна асуудалнуудай талаар хорооной гэшүүн Батор Адучиев, хони үсхэбэрилэгшэдэй Үндэһэн эблэлэй юрэнхы захирал Михаил Егоров үзэсхэлэндэ ерэһэн байна гээд тэмдэглэлтэй.

Хүдөө ажахын үзэсхэлэн

Буряад Уласай Засагай газарай мэдээсэлэй албанай гэрэл зураг

Хари гүрэнүүдэй түлөөлэгшэдшье Буряад Уласта ябаа. Новосибирск хотодо Узбекистанай Генконсул Юсуп Кабулжанов, Ород гүрэндэ Франциин Бүрин эрхэтэ түлөөлэгшэ Сильвия Берманн, Монголой гадаадын харилсаанай сайд Дамдинсүрэн Даваасүрэн гэгшэд ерэһэн байна.

Тамирай һалбари

Любовь Воронцова

Анна Огороднигой гэрэл зураг

2019 ондо Буряад Уласта тамирай һалбарида дэлхэйн, гүрэнэй хэмжээнэй үйлэ хэрэгүүд болоһон байна: сүлөөтэ барилдаагаар эхэнэрнүүдэй дунда Ородой чемпионат, «Торгон зам» гэһэн уласхоорондын раллиин шата, эхэнэрнүүдэй дунда боксоор дэлхэйн чемпионат. Эдэ хэмжээ ябуулганууд үндэр хэмжээндэ үнгэрөө гэжэ Барилдаанай федерациин вице-президент Омар Муртузалиев, «Торгон зам» гэһэн уласхоорондын урилдаанай Европын бюрогой хүтэлбэрилэгшэ Фредерик Лекьен, Боксын федерациин генеральна секретарь Умар Кремлев тэмдэглэжэ, баяраа мэдүүлээ. Эхэнэрнүүдэй дунда боксоор дэлхэйн мүрысөөндэ Буряадай тамиршан Людмила Воронцова мүнгэн медальда хүртөө гэжэ һануулнабди.

Торгон замаар тооһо бурьюулһаар

Александр Гармаевай гэрэл зураг

Шажан мүргэл

Байгша ондо Буряадтамнай Буддын шажантанда удха шанар ехэтэй асари ехэ үйлэ хэрэг үнгэрөө. Июлиин 6-һаа 19 болотор Буряад Уласай ажаһуугшад, бэшэшье можо, хизаарнуудай мүргэлшэд Улаан-Үдэдэ Дуйнхор Ваанда хүртөө. Буддын заншалта Сангхын Дээдэ Онгостойн Дуйнхор дасанай ламанарай урилгаар Буряад орондо гэгээн түрэлтэ Жадо Римбүүшэ багша залараа. Дуйнхор Ваанай һургаал шадаал һаа олон хүнүүдтэ түхөөхые ХIV Далай лама оролдожо, бүхы дэлхэйгээр ябана.

Буряад хэлэнэй байдал

Үнгэржэ байһан жэлэй намар улас доторнай олониитые хүлгөөһэн үшөө нэгэ асуудал гэхэдэ, буряад хэлэнэй оршон сагай байдалай талаар суглаа хуралнуудташье, интернет холбоондошье арсалдаата һанамжанууд хэлэгдээ. Эрдэмтэд, уран зохёолшод, дээдэ болон дунда һургуулинуудай багшанар, сэтгүүлшэд, засаг зургаанай түлөөлэгшэдэй хабаадалгатайгаар суглаанууд үнгэрөө. Мүнөө буряадаар дуугардаг зоной үсөөн болоһондонь, залуушуул, ургажа ябаа улаан бургааһад түрэл хэлэеэ алдажа байһандань “Буряад үнэн” зэмэтэй гэһэн һанамжашье зэдэлээ. Ямаршье арсалдаанда, шууяанда нэгэ тала зэмэтэй гэжэ байдаггүй. Тиимэһээ эдэ болоһон үйлэ хэрэгүүдые зүбөөр шүүмжэлжэ, зүб ойлгосотой болохо шухала.

Жэлэй туршада Буряадай ажабайдалда болоһон бүхы үйлэ хэрэгүүд тухай сониной хуудаһанда бэшэхэ гэбэл, багтахагүй. Бусад һалбарида ажабайдал тогтошоогүй, үргэлжэлһөөр. Алас Дурнын тойрогой тэдхэмжын хэмжээндэ Буряадаймнай аймагуудта 9 кинозал нээгдээ, Соёлой байшангууд заһабарилагдана, ФАП-ууд баригдана. Улас доторнай ажаһуугшадай байдал һайжаруулхын тулада багаханшье һаа алхамуудаар ажал хэгдэнэ.