Общество 25 дек 2019 1937

​Ерэхэ жэлнай хэр байхаб?

Табан үдэр болоод лэ, Шэнэ жэлнай эхилхэнь даа. Тиигэжэ 2020 он руу шурган орохомнай гээшэ. Зүүн зүгэй литээр ерэхэ жэлнай түмэр сагаан Хулгана гэжэ тодоронхой. Гэбэшье бидэ буряадууд Буддын шажанай литээр Сагаан һараһаа шэнэ жэлээ тоолонобди. Зүүн зүгэй литын зүйлнүүд бүхы дэлхэйн арад зоной дунда гүнзэгыгөөр нэбтэрэн оронхой ха юм. Тиихэдээ бүхы зон Шэнэ жэлһээл Хулгана жэл хүрэжэ ерэбэ гэжэ һанана ха юм даа. Тиимэл юртэмсэдэ ажаһууна хадаа түмэр сагаан Хулгана жэлнай ямар байха гээшэб гэжэ тайлбарилга хэнэбди.

Хэдэн жэлэй амжалтын түсэб

Хулгана жэлһээ Зүүн зүгэй литын 12 жэлэй тоололго эхилдэг. Тиимэһээ саашанхи дүтын хэдэн жэлнүүдэй түсэб энэ жэлдэ зохёогдодог. Шэнэ жэлэй түрүүшын үдэрнүүдһээл хүн зоной хубиин ажаһуудалда ехэ һэлгэлтэнүүд болохо, юундэб гэхэдэ, үнгэ болон һуудал бусад жэлнүүдһээ ондоо бшуу. Энэ жэлэй эхин болгоомжотойгоор эхилхэ, хулгана гэнтэ дары добтолшодоггүй, һэмээхэн, унхидаһаар, оршон тойронхи байдалаа шэнжэлэн хүлеэд гэхэ даа. Хабар тээшээ энэ жэлэй эзэмби гэжэ мэдэржэ, өөрынгөө ажал хэрэгүүдые хурсахан шанга һабархануудаараа саб шүүрэжэ абахал бшуу. Тиигэжэ бидэниие гэнтэ һонин, гүн ухаатай шиидхэбэринүүдээрээ гайхуулха.

Түмэр сагаан Хулгана жэлдэ залхуу һула ябадал гаргажа болохогүй, эрид шиидэнги, эршэ ябадал хэгты. Тиихэдэтнайл Хулгана түрэлэйбди гэжэ сэдьхэлээрээ мэдэржэ, хүшэр хэрэгүүдтэ агуу амжалта туйлалгада тон ехээр туһалха. Зүгөөр, түмэр Хулгана гээшэ хүсэтэй, шадамар, бэеэ мэдэнги амитан ха юм. Бүхы хэрэгээ хайша хэрэгээр хаяад, хуби заяанай ябасада юрэ найдаад байһан зондо дурагүй.

Баруун зүгэй арад зон хулганые хоротон, элдэб халдабарита үбшэ тараадаг амитан гэжэ тоолодог. Харин Зүүн зүгэй арадууд хулганые нангин амитан гэжэ тоолоод, эрэлхэг зоригтой, мэхэ гохотой, табиһан зорилгодоо бүхы арга боломжоороо тэгүүлдэг гэжэ тоолодог. Тиимэл хадаа энэ 2020 ондо биб гэжэ һанаһан, зориһон хэрэгтээ үнэн сэхэ эршэм ябадаг зондо угаа һайн байха бшуу.

Хэһэн ажалдаа бүхы сэдьхэлээ үгэжэ, зохёохы эрмэлзэлтэй хандажа ажаллабалтнай, амжалта ерэхэ. Ажалдатнай энэ үнгэржэ байһан жэлдэ хүлеэһэн амжалта, өөдөө бодолго, ноёншье бололго, мүнгэн салингайшье талаар дээшэлгэ үгэхэ. Мүн шэнэ ажал руу оробол, ажалаа һэлгүүлбэл, баһа урагшатай, амжалтатай байха.

Хүн зоной алта мүнгэнэй, зөөри зөөшын талаар аргааханшье һаа, найдамтайгаар һайжаржа эхилхэ. Гэхэ зуура, ямар нэгэ дулаан газарта өөрын олтирогтой болошохогүйт, зүгөөр арбаад хоногой туршада дулаан орондо амаржа болохот.

Үнгэ түхэлөөрөө хулгана һүлэрхэн амитан, гэбэшье арһаяа эльбэжэ, сэбэрлэжэл ходо байдаг. Тиимэһээ энэ жэлдэ бэедээ наринаар хандажа ябаха шухала.

Ямар хубсаһа үмдэхэб?

Сагаан түмэр хулгана - эхэнэр. Тиимэһээ плати үмдэһэн эхэнэрнүүдтэ Хулгана жэл һайнаар хандаха, харин бүһэтэйшүүл томоотой хубсаһа үмдэжэ, Шэнэ жэлээ угтаха ёһотой. Заал һаа, сагаан үнгэтэй хубсаһа үмдэхэ хэрэггүй. Ямар юумэ хүсэхэеэ һананабта, тэрээнһээл уламжалан, үнгэ шэлэгты. Ажалдаа амжалтатай, урагшатай байха гэбэл, сагаан хубсаһа үмдэгты. Гэртээ амгалан байдалтай байха гэбэл, хара үнгэ шэлэгты. Хүхэ-сагаан хубсаһа аза талаантай, амжалтатай байхын түлөө үмдэгты. Инаг дурантай ушарха гү, али харилсаагаа шэнэлхэ гэбэл, һаруул боро хубсаһа үмдэхэ болонот. Аажам намдуу, тэсэмгэй болохо гэбэл, түмэрэй үнгэтэй хубсаһан хэрэгтэй.

Шэнэ жэлэй эзэн хулганые уурлуулха, сухалдуулха гээгүй һаа, улаан болон ехэ уһанай үнгэтэй хубсаһанһаа арсагты. Мүн хулганын дайсад болохо могой, миисгэйн эреэн үнгэтэй хубсаһа үмдөөд, шэнэ жэл угтажа болохогүй. Гэхэ зуура, ямаршье үнгэтэй хубсаһа шэлэнэбта, хулгана яаралгүй бодомжолго сэгнэдэг. Тиимэһээ хубсаһаяа удаан шэлэн бэлдэжэ үмдэгты.

Хайшан гэжэ Шэнэ жэлые угтахаб?

Хулгана хадаа бусад 12 жэлэй эзэд амитадта орходоо, гансаараа энеэжэ шададаг гээшэ. Тиимэ хадань хүхюун зугаатай, наада энеэдэтэйгээр Шэнэ жэлээ угтабал, һайн. Хаанашье угтабал, хамаагүй. Зүгөөр, Шэнэ жэлэй һүни заатагүй гэр бүлэтэеэ уулзаха ёһотойт. Сагаан болон мүнгэмэл амһарта, шэрээгэй хушалта хэрэглэгты. Шэнэ жэлэй стол дээрэ элдэб амтан эдеэ табигты.

Хулгана хадаа мүнгэн зөөриеэ һалхинда хаяха болон шаг шууяанда дурагүй. Тиимэһээ элдэб тэһэрхэ ба наярха фейервейк, салют хэрэглэлтэгүй.

Элдэб тэһэрхэ ба наярха фейервейк, салют хэрэглэлтэгүй

Анна Огороднигой гэрэл зураг

Хулгана жэлэй онсо тэмдэгүүд

Нэн түрүүн Шэнэ жэлэй урда тээ үри шэриһээ һалаха, хэрэлдэһэн зонтоёо эблэрхэ шухала. Тиигэбэлтнай бүхы муу юумэн хуушан жэлдээ үлэхэ.

Шэнэ жэлэй урда тээ шэнэ юумэ абахада, баян байдал ерэхэ. Гэхэ зуура бодолтойгоор тон хэрэгтэй юумэ худалдажа абаха шухала.

Хулгана юушье эдидэг, тиимэһээ ямаршье эдеэ бэлдэхэ, харин ехэ өөхэтэй мяха болон капустада дурагүй.

Мүнгэ алтаяа алмалха, гамнаха дуратай хулгана юрэ мүнгэ һалгахада дурагүй, тиимэһээ бэлэг барихадаа, туһатай юумэ бэлэглэбэл, амжалтатай жэл ерэхэ.

Иимэл һонин, зарим ушарта шогтойшье зурхай баруун зүгэй арад зон зохёоһон байна.

Автор: Светлана АЮШИНА