​​Хүдөөгэй ипотекэ яагаад абахаб?

Һүүлэй үедэ хүнгэлэлтэтэй ипотекын янзануудай олошоржо байһаниинь һайшаалтай. Үнгэрһэн жэлэй декабрьһаа “Алас Дурнын ипотекэ” гэһэн программа бэелүүлэгдэжэ эхилэнхэй гэжэ мэдэнэбди. Харин байгша оной түрүүшын лэ ажалта үдэрһөө “Хүдөөгэй ипотекэ” хүсэндөө оробо. Хүдөө нютагуудые хүгжөөхын, ажаһуугшадайнь тоо олошоруулхын тула иимэ хэмжээн абтаба гээшэ. Тиин хүн зон дунда зэргээр жэлэй 2,7 хубиин түрэсэтэй хүнгэлэлтэтэй урьһаламжын ашаар хүдөө нютагта түбхинэхэ аргатай болобо. Тус ипотекэ тухай Россельхозбанкын Буряадтахи филиалай захиралай орлогшо Юлия Ефремоватай хөөрэлдэбэбди.

Юлия Ефремова

Юлия Ефремовагай дурадхаһан гэрэл зураг

- Юлия Абрамовна, жэлэй 2,7 хубиин түрэсэтэй урьһаламжа юрын зондо һураггүй ехэ хүнгэлэлтэ болоно. Хэр олон хүн хандана гээшэб?

- Нэн түрүүн иигэжэ тодорхойлоё: “Хүдөө дэбисхэрнүүдые үргэлжэ хүгжөөлгэ” гэһэн гүрэнэй програм­мын хэмжээндэ байгша оной янва­риин 9-һөө хүдөөгэй хүнгэлэлтэтэй ипотекэ болон эд хэрэглэлгын (потребительский) урьһаламжа үгтэжэ эхилэнхэй. Ганса январиин 9-дэ 70 гаран хүн дүн хамта 100 сая түхэригэй урьһаламжа абаха тухай мэдүүлгэ манай банкда оруулһан байха юм. Энээгээр бодоходо, зон ехэ эдэбхитэйгээр хандана.

Энэ хадаа гүрэнэй дэмжэлгэтэй урьһаламжа гэжэ тэмдэглэхэ шухала. Ажаһуугшадта хүнгэлэлтэтэй урьһаламжануудые үгэһэн шалтагаанһаа банкнуудай “алдаһан” олзо орошыень федеральна бюджет тэхэрюулэн бусаана. Программын онсо эрилтэ гэхэдэ, имагтал хүдөө нютагуудта гэр байра худалдан абаха болон бариха хэрэгтэ 2,7 хубиин түрэсэтэй ипотекэ үгтэнэ, харин байһан гэрээ һэльбэн шэнэлхэ, заһабарилха, болбосон түхэлтэй болгохо хэрэгтэ 5 хубиин түрэсэтэй эд хэрэглэлгын урьһаламжа үгтэнэ. Россельхозбанк хадаа тус программын гол бэелүүлэгшэдэй нэгэн гээшэ.

- Тиибэл хүдөөгэймнай ажаһуугшад соо шэнэ гэр барижа, үгы һаа байһанаа болбосон түхэлтэй болгожо, яндагар гэр бараатай болохонь лэ. Юлия Абрамовна, нэн түрүүн ипотекэ тухайнь тодорхойгоор хөөрэжэ үгыт даа.

- Ипотекын урьһаламжын ашаар болбосон түхэлтэй гэр гү, али газарай участогтай гэр худалдан абажа болохо. Гол эрилтэнь – гэр заабол хүдөө нютагта байха ёһотой. Гадна өөрын газартай һаа, тэрээн дээрээ гэр барилгада ипотекэ абахаар. Гол эрилтэнь – газарай участок баһал хүдөө дэбисхэртэ байха ёһотой. Харин газарай участоггүй һаа, энэл ипотекын ашаар газар худалдажа абаад, саашадаа тэрээн дээрээ гэр барихада болоно. Минии һанамжаар, тус программын хэмжээндэ хүн зондо нилээд ехэ дэмжэлгэ үзүүлэгдэнэ.

- “Хүдөөгэй ипотекэ” хэд абаха эрхэтэй гээшэб? Хүнгэлэлтэтэй урьһаламжа абахаяа һанаһан хүнүүдтэ банк ямар эрилтэнүүдые табинаб?

- Гол эрилтэнүүдыень нэрлэбэл, хандагша Ородой Холбоото Уласай эрхэтэн байха ёһотой, наһанайнь хэмжүүр – 23- 65. Зүгөөр Россельхозбанкын бусад банкнуудһаа үлэмжэ һайн юумэниинь гэхэдэ, манай банк ипотекэшье, эд хэрэглэлгын урьһаламжашье түлэхэ арга шадалда үмсын хамһабариин ажахы эрхилһэнһээ ородог олзо орошые тоололсодог юм.

Урьһаламжын хэмжээн тухай хэлэбэл, адагынь - 100 мянган түхэриг, харин дээдэ захань - 5 сая түхэриг. Урьһаламжа түлэхэ тон ехэ болзорынь – 25 жэл. Түрүүшын ээлжээнэй тон бага түлбэри – бүхыдөө урьһаламжын мүнгэнэй 10 хуби.

- Жэлэй 2,7 хубиин түрэсэтэй ипотекэдэ ехэ баясанабди. Зүгөөр 5 хубиин түрэсэтэй эд хэрэглэлгын урьһаламжа гээшэтнай бүри зүүдэн шэнгил. Энэ дэмжэлгэ тухай хөөрэжэ үгыт даа.

- Энэ хүнгэлэлтэ хүдөө нютагта гэр бараа һайжаруулха, болбосон түхэлтэй болгохо хэрэгтэ зорюута хараалагданхай. Үгтэһэн мүнгөөр гэр бараагаа заһабарилхада, зайн галаар хангадаг тоног түхеэрэлгэ худалдан абажа тодхоходо, гэртээ уһа оруулхада болоно. Мүн тиихэдэ гэрыетнай заһабарилһан гү, али тоног түхеэрэлгэ хабсаруулжа тодхоһон эмхидэ ажалайнь түлөө түлбэридэ шэглүүлхээр.

Энэ урьһаламжын дээдэ захын хэмжээн – 300 мянган түхэриг, түлэхэ болзор - 5 жэл болотор. Ажаһуудаг газараараа заабол хүдөө нютагта саг үргэлжын бүридхэлдэ абтанхай 23-65 наһатай манай гүрэнэй эрхэтэд энэ урьһаламжа абажа шадаха. Гэхэтэй хамта Россельхозбанк хүн зоной тала хаража, шанга эрилтэ табинагүй. Юуб гэхэдэ, тус урьһаламжаар суг урьһалагшад (созаемщик) хараалагдана. Тиихэдээ түрэлэйшье бэшэ хүнүүдые хабаадуулха аргатайт.

- Юлия Абрамовна, һүүлшын асуудал – хүдөөгэй ипотекэ бэелүүлһэнһээ ямар дүнгүүд хүлеэгдэнэб?

- Минии һанамжаар, Буряадай хүдөөгэй ажаһуугшадта ехэ аша туһатай байха. Иимэ хямда ипотекые хараадаа абабал, байгша ондо Буряад орондомнай хүдэлэсэгүй зөөриин дэлгүүрэй ургалтые абаһаар уридшалан багсаамжалхаар. Олон гэр бүлэнүүд одоол өөрын гэртэй боложо амарха, гэр бараатай зон гол зөөриеэ хотынхиһоо дутуугүй болбосон түхэлтэй болгожо сэнгэхэ. Хүдөө нютагууднай хооһорхоёо болижо, хүгжэн һалбарха. “Буряад үнэн” сониной уншагшадые “Хүдөө дэбисхэрнүүдые үргэлжэ хүгжөөлгэ” гэһэн гүрэнэй программын хэмжээндэ байгша оной январиин 9-һөө Россельхозбанкын бэелүүлжэ эхилһэн хүдөөгэй хүнгэлэлтэтэй ипотекэдэ болон эд хэрэглэлгын урьһаламжада хүртэхыень уринабди.

- Юлия Абрамовна, асуудалнуудтамнай харюусаһандатнай һайниие хүргэнэб.