Бүхы Ород гүрэнэй олохон ажаһуугшад һайндэрнүүдые, илангаяа Шэнэ жэлые Москва ниислэлдэ гү, али тэндэхи суута Улаан талмай дээрэ угтахаяа хүсэдэг аабза. Миниишье уураг тархида иимэ бодол хирэ-хирэ болоод лэ орогшо һэн. Харин 2020 он угтахаяа өөрөөшье мэдэнгүй, Москва ябашооб.
Декабриин 30-да ажалһаа ехэ эсэнги ерээд, эртүүр унташооб. Теэд Шэнэ жэлэй урдахана ямар ажал байгааб гэжэ заримашуул һураадхина. Ажал хэжэ һурашаһан сэтгүүлшэд сүлөөтэй байхадаа бүри ехээр эсэдэг гээд абаһаар лэ харюусаха хэрэгтэй.
Һүниин 12 сагта һэришөөд, унтари соогоо иишэ-тиишээ эрьелдэжэ хэбтэтэрээ, Интернет орожо харахам гэжэ бодобоб. Телефон соогоо оромсоорни, самолёдой биледүүдэй хямда сэнгүүд тухай хуудаһан нээгдэшөө. Гэнтэ харан гэхэдэмни, “Сибирь” авиакомпани Москва хүрэтэр билет оройдоол 5200 түхэригөөр табиһан байба. Энэ мэдээсэл тархидамни орожо, хаанаһааб даа “ошо, ошо!” гэжэ дайлажа эхилһэн мэтэ болоо. Өөрөөшье мэдэнгүй, Интернедээрээ тэрэ билет абажархёоб. Хуби заяанһаа хайшаашье ошохогүйш даа.
Ородой ниислэл хото оло дахин ошоһон намда юумэеэ суглуулаад лэ, гараад ябашаха гээшэ тон бэлэн хэрэг. Хажуугаарнь Буряадай аймагуудаар, хүршэ можо, хизаарнуудаар ото ябажа һуранхай намда бүри хамаагүй болоно бшуу.
Уршагта ябадалнуудни
Тиимэшье ехэ зөөри абангүй, багахан рюкзагаа нюргандаа үргэлөөд лэ, аэропорт ябааб. S7 компаниин агаарай онгосонууд ходо хожомдожо ябадаг гэжэ үшөө дахин адаглааб. Юуб гэхэдэ, ямар бэ даа шалтагаан олдоод, самолёдуудынь сагтаа ниидэжэ ерэдэггүй. Энэшье удаа үглөөнэй 8 сагта ерэхэ самолёт 11 часта буугаа. Улаан-Үдэ хүрэтэр ниидэдэг “Победа” болон “Смартавиа”, урда жэлнүүдтэ “Уральские авиалинии” компанинуудай самолёдууд сагтаал ерээд лэ байгшал.
5200 түхэригөөр абаһан биледтээ ехэ баяртай самолёдто һуубаб. Хажуугаараа һууһан хүнүүдтэ хөөрэжэ, би гансаараа эгээл хямда биледтэйб гэжэ ойлгобоб. 8000, 12300 түхэригөөр билет абаһан хүнүүд олон байшаба. Мүн 22 мянгааршье билет абагшад үсөөн бэшэ. Теэд самолёт соо бултаниие тон адляар эдеэлүүлнэ, ундалуулна.
“Домодедово” ниидэжэ ерэмсээрээ, аэроэкспрессээр Москва ябааб. Сэнгынь 500 түхэриг байгаа. Харин билет абажа байхадамни, кассир һамган хэзээ бусахабта гэжэ асуухадань, ехэ гайхааб. Тиихэдэ хоёр тээшээ ганса 500 түхэригөөр ябашаха аргатайб гэжэ үшөө ойлгоогүй байгааб. Энээниие мэдээ һаа гээд, халаглаад үлөөб.
Самолёдто билет абахадаа, хажуугаарнь хонохо газараа бэдэрээгүйдөө мүн лэ шаналааб. Москвагай түб ерэмсээрээ, зочид буудал бэдэржэ зүдэрөөб. “Москвагай олон тоото байрануудай нэгэндэнь заал һаа һуури олдохо” гэжэ мунхаг ухаандамни түрэһэн бодол тэрэ дороо дэгдэшөө бэлэй. Юрын үдэрнүүдтэ ерэһэнээ һанаад ябаһан байгааб. Улаан талмайда дүтэхэнэ 10 гаран зочид буудалда нэгэшье һуури байбагүй. Москвагай түбтэ төөреэ һаа, намдаа хэлээрэйт. Битнай юун хаана байдаг бэ гэжэ хуу мэдэхэ болооб.
Үнөөхи Улаан талмайда орохонь тиимэ бэлэн бэшэ байшоо. Баһа юрын үдэрнүүдые һанаандаа абаад ябааб. “Театральная” гэһэн метрогой буудалһаа гараад лэ, Улаан талмайда ябашахаб гэжэ бодооб. О-о, тэндэ ороходошни, аяар хэдэн дахин шалгалта дабажа гараха байшоо. Полициин хүдэлмэрилэгшэд бүхы хүн зоной сүүмхэ шалгажа, оруулжа байгаа. Минии рюкзак соо юун байхаб даа. Шалгуулаад лэ, Улаан талмай түргөөр зүдхэжэ ябатараа, самолёдой эдеэн үлгүй байгаа гэжэ ойлгожо, хото доторни дуугаржа эхилбэ. “Охотный ряд” соо орожо, сай уугаад бусахадамни, гэдэргээ Манежнэ талмайн харуулшад табяагүй. Нүгөө үүдээр гаража, Улаан талмайда гэдэргээ орохын түлөө дахин шалгалта хэгдэнэ. Мүн Ород гүрэнэй омогорхол талмай орохын түлөө үшөө нэгэ шалгалта бүри хажуудань байгаа бшуу. Улаан талмай 19 час болохоёо байхада хүрөөб. Энэл сагта манай Буряадта Шэнэ жэл угталган эхилжэ байгаа. Хоёр-гурбан дүхэриг хээд лэ, тэндэһээ гаража ошоод, Тверскэ гудамжада, Театральна талмайда боложо байһан һонирхолтой хэмжээ ябуулгануудые харан зогсооб. Эдэ бүгэдэ газарнуудаар ябахада, гоёл даа. Элдэб һайхан гоё үнгөөр байшан бүхэн, модон бүхэн гэрэлтэнэ. Улаан, ягаан, сагаан галнуудһаа Москвада үдэр шэнги.
“Юрэнхылэгшэ хаанаб?”
Энэл үедэ бороон дуһажа, олон тоото хүн зониие норгожо эхилээ. Шэнэ жэл угталгын үедэ бороо доро орохоб гэжэ оройдоошье һанаагүйб.
Үдэшын 21 сагта минии һайн найза танил Баяр хонходожо, Москвагай түб хүрөөб гэжэ телефоноор дуулгаба. Энэ гэнтын уулзалга байгаа бэшэ. Юуб гэхэдэ, Улаан-Үдэдэ самолёдто һая һуужа байхадамни, Баяр намда хонходоһон байгаа. Москва ошожо, Улаан талмай дээрэ Шэнэ жэл угтахамни гэжэ хэлэхэдэмни, ехээр гайхаа. Тиимэһээ намайе үнэнөө хэлээ гү гэжэ шалгахаяа ерээ ёһотой.
Москваһаа холо бэшэ Подольск хотодо хүдэлдэг Баяр нүхэрни нэгэшье дахин ниислэл хүрөөгүй байшаба. Тверской гудамжаар ябатараа төөрижэ, аяар час шахуу үнгэрһэн хойно намай оложо ерээ. Би тиихэдэнь маршал Жуковай хүшөөгэй хажууда хүлеэн зогсооб. Ерэмсээрнь Улаан талмай орохоёо һанахадамнай, полициин хүдэлмэрилэгшэд хаажархиһан байба. Тэндэ байһан хүн зониие бултыень гаргаа.
«Үглөөнэй 6 саг болотор эндэ хэншье орохогүй», - гэжэ полициинхид хүн зоной асуудалда шанга шангаар харюусахадань, Баярни уйдашаба.
«Ши миниил түлөө Улаан талмай дээрэ Шэнэ жэл угтажа шадахагүйшни”, - гэжэ байгаад хажуудам дуугарна.
Хэды тиигэбэшье 22 час 30 минутаһаа хүн зониие Улаан талмайда гурбан талаһаань оруулжа эхилбэ. Бидэшье нюдэнһөө унаһан нулимсаяа аршажа, Улаан талмайда оробобди.
- Улаан талмай яахаяа орообибди. Эндэшни юуншье үгы. Концерт-наадан болохо гэжэ һанааб. Ородой Юрэнхылэгшэ Владимир Путин хэзээ, хаана гаража, үгэ хэлэхэ юм, - гэжэ 20 гаран минута байтараа, Баяр гэмэржэ эхилбэ.
- Үгыл даа, эндэшни концерт- наадан болохогүй. Тэрэ Тверской гудамжаһаа гадна, Москвагай 20 гаран талмай дээгүүр элдэб һонирхолтой тоглолто боложо байна. Эндэшни Кремлиин курантнуудай 12 сагта дуугархые хүн зон хүлеэнэ, - гэжэ ойлгуулбаб.
Табан минута болоод лэ, хэды саг болобоб гэжэ Баярай дабтажал байхада, үни хүлеэгдэһэн Шэнэ жэлые асарһан 12 час болобол даа. Улаан талмайгаар дүүрэн сугларагшадай хүүеэн-хааяан соо курантнуудай абяан намда дуулдаагүй. Удаань Москва мүрэнэй нүгөө талада фейерверк ганса табан минутын туршада болоод дүүрэшэбэ.
- Манай Улаан-Үдэдэ гоёор фейерверк буудадаг. Дээрэһээшни унажа байһанда адли байдаг. Харин эндэ ямар холо табяатайб, - гэжэ байгаад, баһа Баяр гомдон хэлэбэ.
Уридшалан хэлээ һаа, гэртээ ерээд, телевизор харахадамни, Улаан талмай дээрэ 1 сая хүн Шэнэ жэл угтаа гэжэ мэдүүлээ. Бүхы сугларагшад тэндэһээ Москвагай үйлсэ гудамжануудаар найрлахаяа ябаа. Бидэшье Баяртаяа бүхэли һүни ябаабди.
Үглөөнэй 5 сагта Баяр нүхэдөө- рөө Подольскоёо бусажа, 8 сагта ажалдаа гараа һэн. Ямараар тэрэ үдэр хүдэлһэнөө намда үшөө хөөрөөгүй. Харин би Москвае метрогоор урда хойноһоонь гаталааб. Һайндэртэ зорюулжа, метро миинтээр бүхэли һүниндөө хүдэлөө гээшэ.
Январиин 1-дэ ехэ һонигүй байгаа. Бүхы томо наймаанай түбүүд, магазинууд амараа. Тиимэһээ хаанашье орожо, юумэ хараха аргагүй. Тэрэ үдэшэндөө Улаан-Үдэеэ “Смартавиагай” самолёдоор бусааб.
Борис Балдановай дурадхаһан гэрэл зураг
Улаан-Үдэ-Москва-Улаан-Үдэ