​​Олоной анхарал

Амар сайн! Жэгдэ харгыда жэгнүүлэн унташахаар байдаг. Хитадта шанар һайтай сэхэ харгы замай аюултайень бэеэрээ мэдэрээ һэм гээд, нэгэ танилай хөөрэһэниинь һанаанһаам гаранагүй. Үнгэрһэн зун Горячинск ошоходоо, гол харгыһаа хажуу тээ оршодог Батурино тос­хон анхаралыем гансата татаа һэн. Зунай саг байжа, ногоон хүнжэлөөр хушагданхай хүбшэ ойгоор тойруулһан эхэнэрнүүдэй һүмэтэй үзэсхэлэнтэ һайхан тосхон гэжэ хараа бэлэйб. Гэбэшье жолоо баряад ябаһан намда гол харгын голхормоор бэшэ жэгдэдэнь ехэтэл олзуурхаа һэм. Энэ харгы­гаар олохон лэ зон ниидэн һагад гарадаг аабза.

Талаан буруулаа

Харгын аюул бүмбэрсэг дэлхэйн булан бүхэндэ үдэр бүри болоно. Тэрээн тухай олондо мэдээсэлгын хэрэгсэлнүүд дуулгажал байдаг. Теэд­шье һаяхана, январиин 5-да, Батури­но тосхоной дэргэдэхи гол харгыда болоһон аюул тухай хөөрэлдөөн социальна холбоон соо замханагүй. Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшын орлогшо Баир Жам­баловай хабаатай байһан ушарһаа тиигэнэ. Теэд залуу басагые зорюута мүргэхэм гэжэ мүргөөгүй ха юм. Авто-унаагаа анда нүхэртөө даалгаһандаал зэмэтэй болоно гү? Наһа бараһан басаган хайратайл даа.

Хориин Хүрбын ажахы хүтэлбэрилөөд, хоёр болзорто түрэл аймагайнгаа засаг дарга ябаһан Баир Владимирович нютагаархид­таа ехэ хүндэтэй. Саашадаа бүри холо ошохо манай хүбүүн гээд, Тээгдын ажаһуугшадай омогор­хол дүүрэнээр хэлэжэ байһыень һананаб. Урид ямаршье хуули бусын хэрэгүүдтэ хабаатай байгаагүй бу­ряад арадай урдаа хараха хүбүүдэй нэгэн Баир Жамбаловые социальна холбоон «шабааһантай» худхажа байхадань, дураа гутамаар байна. Мүнөө мүрдэлгэ ябуулагдаһаар ха юм. Сүүдэй шиидхэбэри гараагүй. Тиихэдэнь олониитын түлөөл орол­доноб гэжэ үбсүүгээ тоншодог Дора Хамаганова болон бусад зон Баир Жамбаловые өөрөө жолоодо ябаа гэжэ зэмэ тохохоор аашална. “Намһаа наагуур, наранһаа саагуур” гэжэ һуудаггүй Ольга Намдакова иигэжэ уряалба: «...Хүгшэн эжым хэлэгшэ һэн: боро хараанаар хар­гыда боохолдойнууд гарадаг гэжэ... Тодхор болоо... мүрдэлгэ үнэн сэхэ ябуулагдаха гэжэ найдая. Дээрэмнай бурхан бии, хараад байна. Яабашье, саг сагтаа хуу һууридаа орохо. Бол­гоомжотой ябаял даа!». Уряа доронь комментнүүд байна.

Гончикбал Баиров:

- Элдэб аюулнууд хэнтэйшье бо­ложо магадгүй, тиимэhээ ехээр бү дэбэргэе. Харгы дээрэ ябаган хүнэй разметкэ үгы байгаа. Ноёдтоо ямар дурагүй болоhон саг гээшэб. Юундэ тиимэб гэжэ бүхы ноёд бодог лэ! Яа­гаад зондоо хүндэтэй болохоб гэжэ бодог лэ!

Баяндай Махабалаев:

- Үдэрэй тодхор болоо гээшэ ааб даа... Тэрэ басага мүргэһэн машина соо би ябаагүйб гэжэ Баир Жамба­лов хэлэнэ. Би энэ буряад хүбүүндээ этигэнэб. Юумэнэй эли болоодүй байхада, даншье һаа ехээр муушал­на зарим зон. Ехэнхинь буряадууд гэжэ харанаб. Энээхэн залуу үхибүүн наһа бараа гэжэ ехээр шаналнагүй, харин Баир Жамбалов муу юумэндэ ороо гэжэ баярлана гэжэ һанахаар байна... ехэ эбгүй яһатан байнабди гэжэ һананаб.

Светлана Шойжонова:

- Үдэрэй тодхор болоол даа: гэн­тын аюулаар нүгшэhэн залуухан ба­саган, автобусой жолоошон хэлэ ама гаргаhан һогтуу эхэнэрhээ боложо, утын харгыда юугээ буулгаа юм тэрэ үхибүүе үбэлэй хүйтэн харанхы соо? Утын харгыда гүйлгэжэ ябаhaн жо­лоошон хаанаhaa харанхы соо хүнэй ябадаггүй газарта хэнэй бултагана­хые харахаб даа. Бултанай талаан буруулаал даа.Наhатайшуул хэлсэг­шэ hэн: «Гэнтын аюулаар бурхандаа богони наhатай хүн ябадаг…»

Будцу Лхамажапова:

- Үхибүү дараад, зогсохоо яагаа юм. Энэнь муу.

Иимэрхүү һанамжанууд олон, гэбэшье хараал булюу ехэ. Янва­риин 12-то энэ харгын аюул тухай “фейсбук” холбоондо Баир Жам­балов өөрөө бэшэхэдээ, шаналжа байhанаа мэдүүлээ. Тэрээнииень тобшохоноор оршуулбал, иимэ: «Энэ аюул тухай бэшэхэ хэрэгтэй гэжэ ойлгоноб... Саг эрьюулээд, бусаажа болодог һаань... Жолоодо Галуст нүхэрни байгаа... Нүхэрэйнгөө шэнэ машина туршаха гэжэ юундэ андал­даа һэмбиб. Тиигэһэнэйнгээ түлөө өөрыгөө хориноб... Урдань гараһан би бусааб. Аюулай болоһон газарта авто-унаанууд, хүнүүд ерээ гэжэ Га­лустын хэлэхэдэ, түргэн туһаламжа үзүүлхэ эмшэниие бэдэрхэеэ тэгүүлээбди.

Архи уунхай байгаа гүбди? Үгы. Анализууд тушаагданхай. Хэм­найшье зэмэеэ хүндэ тохохоёо, мүрдэлгэһөө тэрьедэхэеэ байнагүй....

Дүтынь зондо, түрэлхидтэнь ехэ гэгшын уйдхар лэ даа...»

Социальна холбоон соо иимэ ехэ шууяанай боложо байхада, засаг түрын түлөөлэгшэд абяа шэмээгүй һуугаагүй. Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамал Михаил Герге­нов бусадһаа түрүүн һанамжаяа бэшээ. Тиихэдээ хүнэй муу байха­да, баярлаһан мэтэ болонот гэжэ тэмдэглээ. Гадна Ивалгын Виктор Очиров, Хориин Юрий Ширабдор­жиев, Зэдын Валерий Цыренов болон бусад засаг дарганар, мүн Баргажанай Райсовет хүтэлэгшэ Зоригто Сундаров, Хэжэнгын засаг даргын орлогшо Интерна Эрды­неева энэ харгын аюул тухай үлүү үгэ гаргажа дэбэргэһэн уладые шүүмжэлжэ байһанаа мэдүүлээ. Олониитые хүлгөөжэ, өөртөө пиар хэдэг заримашуул митинг болон флешмоб эмхидхэхээр забдана. Энэ аюул тухай һураг суу Буряадһаа холо гадуур тараа. Теэдшье мүрдэлгэ үргэлжэлһөөр. Тобшолол хэхэнь үшөөл эртэ байна.

Facebook.com