​​Енисейн эрьедэ эбтэйгээр буряад угсаатан Сагаан һарын найр наада үнгэргэхэнь

“Алтан гэрэл” бүлгэмэй дурадхаһан гэрэл зураг

Февралиин 29-дэ Красноярск хотын дэбисхэртэ буряад угсаатанай Сагаан һарын найр наадан үнгэрхэнь. Бии болоһоор 15 жэлэйнгээ ойн баяр тэмдэглэжэ байһан “Алтан гэрэл” бүлгэм тэрэниие эмхидхэнэ.

Үбгэн буурал Байгал далайн ори ганса Ангара хүүхэнэй Енисей мүрэндэ дурлажа ошоһоной удаа юм гү, гэбэшье Красноярскын хизаар руу хойноһоонь буряад зон харгылаа бэзэ гээд һанагдана. Мүнөөдэрэй байдалаар, Красноярск хотодо яһала олон буряадууд ажаһууна, түрэл хэлэеэ, ёһо заншалаа алдахагүй гэжэ оролдоно.

Үнэн дээрээ үшөө 1997 онһоо хойшо Енисей мүрэнэй эрьедэ “Гэсэр” гэһэн Буряадай нютагаархидай бүлгэм байгуулагдаад, ниитын ажал ябуулжа эхилээ. 2000 ондо оюутад болон ерээдүйн эрдэмтэд баһа өөрын нэгэдэл тогтоогоо.

- Эдэбхитэй, түргэн, шуран залуушуул “Гэсэр” бүлгэмтэеэ нягта харилсаа холбоотойгоор хүдэлөө. 2003 ондо Красноярскын буряадуудай аха захатан бүхы ажал хэрэгүүдээ залуу һүрэгтөө айлтагүйгөөр дамжуулаа һэн. Тиигээд 2005 ондо буряад угсаатанай “Алтан гэрэл” гэһэн үндэһэтэнэй нэгэдэл мүндэлөө, - гэжэ нэгэдэлэй хүтэлбэрилэгшэ Амгалан Цыдыпов хөөрэнэ.

“Алтан гэрэл” байгуулһан Анатолий Базаров олон жэлэй хугасаада Красноярскын буряадуудые нэгэдүүлжэ, ёһо заншалаа, хэлэеэ мартахагүйн тула, олон тоото уулзалгануудые, найр наадануудые эмхидхэнэ.

- Сагаан һарын, Сурхарбаанай нааданууд заншалта болонхой. Маанадай хэмжээ ябуулгада ганса буряад угсаатан бэшэ, мүн бусадшье үндэһэ яһатан оролсохоёо һанадаг. Бүхы хүбүүдэйнгээ дунда заал һаа барилдаагаар мүрысөө эмхидхэнэбди. “Баатар-Дангина” гэһэн урилдааемнай холо ойгуурхи хүнүүд мэдэдэг болонхой. Мүн буряад соёлой үдэрнүүдые хирэ-хирэ болоод лэ эмхидхэжэ байдагбди, - гэжэ Анатолий Базаров бүтээжэ байһан ажалтаяа танилсуулна.

Нэгэдэлэй дэргэдэ залуушуулай таһаг хүдэлжэ байдаг. Красноярск хотын дээдэ болон дунда мэргэжэлэй һуралсалай гуламтануудта һуража ябадаг хүбүүд, басагад тэрэнэй бүридэлдэ ороно гээшэ.

- Сибириин федеральна дээдэ һургуулида Буряадай оюутадай болон залуу эрдэмтэдэй түб ажалаа ябуулна. Дээдэ һургуулиингаа дэргэдэхи арадуудай найрамдалай байшанай эмхидхэһэн бүхы хэмжээ ябуулгануудта оролсожо, дэлхэй дээрэ буряад гэһэн угсаатан ёһо заншалаа мартангүй хүгжэжэ байна гэжэ харуулна. Олохон жэлэй хугасаада залуушуулаа Сибириин федеральна дээдэ һургуулиин оюутан Агван Перенгалаев дахуулжа ябана, - гэжэ Амгалан Цыдыпов хөөрэнэ.

Хэдэн жэлэй саада тээ нэгэдэлэй дэргэдэ хатарай “Алтан саг” ансамбль байгуулагдаа. Тэрэниие Эржена Бадармаева хүтэлбэрилнэ. Ансамбльда залуу һүрэг дуратайгаар ябана гэхэдэ, алдуу болохогүй. Амгалан Цыдыповэй тэмдэглэһээр, Красноярскын хизаарай арадуудай найрамдалай байшанай туһагүйгөөр иимэ ехэ ажал хэгдэхэгүй байгаа. “Алтан гэрэл” хадаа 2017 онһоо хойшо дээрэ хэлэгдэһэн байшантай нягта харилсаа холбоотойгоор ажалаа ябуулна. Хамтын хэмжээ ябуулганууд, элдэб түсэлнүүд бэелүүлэгдэнэ.

Февралиин 28-да 15 жэлэй ажалай дүн согсолгын үедэ түхэреэн шэрээ болохоор хараалагдана. Красноярскын хизаарай Засагай газарай, Красноярск хотын захиргаанай түлөөлэгшэд тус хэмжээндэ хабаадалсаха. Мүн тиихэдэ Томск, Новосибирск, Эрхүү болон бусад газарнуудһаа буряад угсаатан ерэжэ, дүй дүршэлөөрөө хубаалдаха.

Февралиин 29-дэ Сагаан һарын тоглолто үнгэргэгдэхэ. Буряадай арадай артист Бадма-Ханда Аюшеева, Буряадай габьяата артист Михаил Пирогов болон бусад мэдээжэ дуушад, хатаршад найр нааданда уригданхай.

“Алтан саг” ансамбльда һаял ябажа эхилһэн 5-8 наһанай хүүгэд анха түрүүшынхиеэ ехэ тайзан дээрэ гарахаар бэлэн. Уһан буряад хэлэн дээрээ һайхан дуу хангюурдаха түсэбтэй.