​​Хориин талаар үгсэхэдэ...

Аяар холын гадаада тала дайдануудаар аяншалха дуратай һонюуша нютагаархимни заримдаа ойрохоноо байһан шэдитэ газарнуудые мэдэнгүй байжа байдаг. Жэшээ холуур бэдэрэнгүй, өөрһөө һабагша татаһуу.

Хэжэнгын улад ниислэл руугаа нэгэн гээ һаа Загарайгаар, үгы гэбэл, Хорёор дамжан ерэдэг. Баруугаархи замынь халта хуряангышье һаа, 30-40 модоной зайда хаясаанай байһанһаа боложо, ялхитайшаг ушарһаань жолоошод ехэтэ залхуурдаг, түбэгшөөдэг. Унаагаа гамнаа юм ааб даа. Харин хойгуураа нэгэ жаа унжагайшье һаа, харин замайнь ехэнхи зурыдаһан (дүрбэн аймаг - Загарай, Хори, Ярууна, Бабанта холбоһондоо) яһала харууһа һайтай. Һүүлэй арба гаран жэл Хориин Баян Гол һуурин ехэтэ сууда гараа. Он жэлэй ошохо тума гадаада түхэлынь, замда гараһан ябаган хүнэй унаа хүлеэхэ буудалһаа эхилээд, нютаг руу зааһан тэмдэг хүрэтэр, хараа байса хубилшоо. Теэдшье хабтагар хабсагайда һиилэн зураһан Бурхан багшые, тэрэниие үзэхэ оньһото гэшхүүр, харалгын ба һүгэдэн мүргэлгын һайхан түхеэрэлгэнүүдые Интернедээршье һаань, манай иишэдэ хараагүй хүн үгы ёһотой.

Мэнэ һаяхана Асагад шадар бодхоогдоһон һэеы туургата монголшуудые үеһөө үедэ дахажа гараһан табан хушуу малда зорюулагдаһан хүшөө мэтын үүсхэлнүүд Баян Голһоо гарбалтай зондо сэхэ хабаатай. Тэндэхи шадалтайшуул гадаада хүгжэнги улас түрэнүүдэй һан руу хүрэнгэ оруулан «баяжуулжа» байхын орондо, түрэл тоонтоёо хүгжөөнэ. Энээнһээ үлүү түрэһэн һайхан газартаа, буряад арадтаа аша харюулга гэжэ юун байхаб? Баян Голой урдахана багахан тоором оршохо, хабсагайда ябагаар гаража буугаад, буянай замай тооһоёо зайлаха һанаатай дүтэлөөд, ехэ аятайгаар, зоной тала хаража найруулһан нуурай эрьеын түхеэрэлгэ анхаржа, ехэтэ олзуурхаабди. Энэл даа газартаа эзэн ёһоор хандалга.

Баян Голһоо тээ саанахана, Хори руу шэглэһэн замай зүүн гарта түгэд бууса түхеэрһэн бэрхэ моришон ажаһууна. Одоошье урайни үгэ дууряабал: «хара гэртээ хаан, боро гэртээ богдо». Хара багаһаа түрэлэйнгөө нэгэ таабайда заалга­жа, хурдан хүлэгые унаганһаань таадаг болоһон эрдэмтэй (иимэ болбосорол хүдөө ажахын дээдэ һургуулида зааха аал?) ахатан мүнөө сагай бай­далаар хаа-хаагуур аяншалжа, мори урилдаанай шэмэг боложо ябана. Эндэ тэндэ уулзаха зуураа: «Голхорхо юумэмни гэхэдэ, хурдан мориной ха­жууда нюдэндөө галтай хүүгэд жэл ошохо тума үсөөржэл байна», - гэхэ. «Land 200»-ай амта таниһан залуушуул юу шэлэхэб? Мэдээжэ…

Хабарай эхин һара. Номгохон урасхалта Үдын эрьеэр үүр хираална. Бэлшээридэ гараһан хонидой нэгэн олонһоо үлэжэ, хурьгалжа захална. Тээльнигэй захаар харгы хороожо ябаһан «Нива» зогсожо, досооһоонь набтархан аад, хүл хүнгэн эзэниинь буужа, хёрхо нюдөөр холоһоо шэнэ түл обёороод, гар утаһаараа гэр руугаа заабари үгэжэ саашалба. Ажамидарал үргэлжэлһөөр. «Мүнөө шононууд зольбо нохойтой холбоорилдоһондоо гү, али яаһандааб даа, һөөл ухаансар болоо» гэһэн бодол һанааень зобооно.