​Эмшэд эршэтэйгээр хорон тахал дарана

Наһажаал болон уушха муутай, тамхи татадаг уладта илангаяа аюултай COVID-19 гээд суу яряанда гараһан халдабарита үбшэнэй түүхын зөөри болотор арайл үды байна. Булган талата Буряад Уласнайшье энэ талаар һүрөөтэй байдалда оронхой. Гүрэнэй Юрэнхылэгшын гэрһээ бү гарагты гэдэг зарлиг бэелүүлжэ, гэрэйнгээ оёорто һууха зуураа «Буряад-ФМ» радио табижа, угаа анхаралтайгаар шагнанаб. Зэдын аймагай үдэр гээд зарлагдаһан байба. Агаараар дамжан ерээд, хүн зоной ама хамараар бэедэнь шэнгэжэ үрдиһэн коронавирус гээшые дарахын тула эмшэд ажалдаа байраар байна гэжэ мэдээжэ. Халдабарита үбшэнгүүдые аргалдаг Буряад Уластахи эмнэлгын газарай ахалагша субилагша Туяна Зодбоева болон тэрээнтэй суг энэл больницада хүдэлдэг 113 эмшэн апрелиин 6-һаа хойшо гэр бараандаа ошоногүй.

Эмшэдэй амгалан нойрсожо, бэеэ амаруулхын тула эмнэлгын газарай тон доодо дабхарта, газар доро гэебди, хамтын байра мүндэлэнхэй. Тогоошод үглөөнэй, үдын, үдэшын хоол бэлдэжэ, үбшэнтэнһөөнь гадна хүдэлмэрилэгшэдөө халуун эдеэгээр хангана. Сагаан нэмэргэтэй, сагаан сэдьхэлтэй буряад эмшэднай һүниндөөшье ажалаа орхиногүй. Ээлжэ ээлжээгээр, найма-найман сагаар халаагаа орложо хүдэлдэг эдэ зоноо тогоошод һүниндөөшье үлэн ябуулнагүй гэжэ эли болобо. 

- Эдеэ хоолнай һайн. Садасатай, - гэжэ Туяна Зодбоева зугаална. Гэдэһээ үлдэжэ гү, али ангажа, эмшэдһээ байха үбшэнтэншье энэ хүндэ сагта зүдэрнэгүй. 

Хэсүү юумэниинь гэхэдэ, хүүгэдтэеэ улаан нюураараа золгохо арга байхагүй. Гэртэхинтэеэ юрэ утаһаараа хөөрэлдөөд лэ, тэсэжэ ядабал, вайбераар харалсаад лэ байна. Балшар бага үхибүүдтэй залуу эжынэр ядахадаа, үдэшэ үглөөниинь уйлаадшье абадаг. Тиихэдэнь тэдэнээ үгөөрөө аргадаад лэ, ажалаа үнэн сэхээр хэжэл зүдхэнэ. 

Эмшэдэй тоног тухай хоёр үгөөр 

Эмшэд нэгэ үбшэнтэниие аргалаад, нүгөөдэдэнь тэрэл үбшэнөө дамжуулха эрхэгүй ха юм даа. Тиигээдшье халдабарита хамшагуудые аргалдаг элүүржүүлгын эмхидэ хүнһөө һурангүй хүрэдэг бусад зоболондо хохидоһон хүнүүд олон хэбтэнэ гээшэ. 

Ушар иимэһээ эмшэд амаргүйгөөр нарилна. Эдэмнай ямар хуяг дуулгаяа үмдөөд орожо ерэбэ гээшэб гэжэ коронавирусаар ханяажа хэбтэһэн үбшэнтэн сошоно ёһотой. Сэбэрлэгшэд, субилагшад, эмшэд хүлэйнгөө хургадһаа эхилээд, толгойнгоо магнай болотор бүтүүгээр хубсална.

- Бэе дээрээ хэдэн дабхар хубсаһа үмдэнэбди. Хоёр удаа эбхэһэн хамабшын дээгүүр респиратор угланабди. Малгай дээрээ пулаад орёонобди. Шэлээр халхалаатай байбашье, нюдэнэй шэл зүүхэеэ мартанагүйбди. Бээлэй баринабди. Резинэ гутал үмдэнэбди. Хүндэл юм аабза иигээд хүдэлхэдэ. Заримашуул маниие хараад, сошожошье болоол аалам, - гэжэ Туяна Зодбоева хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ. – Бидэ ойлгуулаад, зохидоор хөөрэлдөөд, аятайгаар һанааень тэгшэлхые оролдонобди. Үбшэн аргада ороно. Тэдэниие аргалха тусгаар гурим байдаг юм. Тэрэнэй дагуу хүдэлмэриеэ ябуулнабди. Бурхан хаража, үбшэнтэнэй ехэнхинь бэе һайтай байһандаа ээллэнэ. Эм ууха зониинь эм ууна. Тарюулхань тарюулна. Һудаһа руу дуһаадаг эмүүдтэ хүртэхэ ёһотойшуулынь иимэ аргаар эмээ дуһаалгана. 

Үбшэн гээшэ һүни тээшэ һүжэрдэг 

Халдабарита үбшэнгүүдые аргалдаг Буряад Уласай эмнэлгын газарта ороходоо, нэн түрүүн тэдэниие хүлеэн абалгын таһагта хүрэжэ ерэнэ гээшэ. Хэн ямар үбшэндэ нэрбэгдэбэб гэжэ уридшалан элирүүлэгдэхэдээ, хэн хэниинь өөр өөрын амяараа таһагуудта дамжуулагдана. Эмнэлгэ дотор хорон вирусэй үлүү дахин дэлгэрхэгүйн тула коридор соо гарахань хорюултай. 

- Ерэһэн хүнүүд булта палата соо ороод, палатаһаа гарадаггүй, - гэнэ ахалагша субилагша. – Нюур гараа угаагаад, тэндээ эдеэлээд - уһалаад лэ, бэеэ заһаад лэ, эдэгэтэрээ хэбтэнэ. Ондоо үрөөдэ хэбтэһэн хүнүүдтэй уулзажа огто болохогүй. Ямаршье үбшэн гээшэ хүнэй орондоо орохо гэжэ байтар һүжэрөөд унтуулдаггүй муутай. Субилагшад энэ үзэгдэлтэй ото дайралдана.

- Минии ажаллажа байхада, гансата арбан нэгэн хүн ороо. Харахадамни, нэгэл бүлын гэшүүд гэхэ гү, али бэе бэедээ дүтын түрэл гарал зон ороно. Үбшэнтэн үдэршье, оройшье ерэжэл-ерэжэл байна. Һүни болоходо, бүри олон хүн ороно. Зарим зон аргалуулхаяа больницада орожо үгэнэгүй. Айна. Иимэ ушарнуудта түргэн туһаламжа хүргэдэг эмшэд ехэ хүдэлмэри тиимэ зоной дунда ябуулна гээшэ. 

Арад зон, гэртээ һуугты!

- Оршон сагай тахал болоһон энэ үбшэниие үндэһөөрнь һүнөөхын тула гэртээл һууха шухала, - гэжэ эмшэн арад зоноо уряална. Нютагаа һанаад, холо ойроһоо бусалган болоол юм бэзэ. Апрелиин гушан болотор хилэ хаагданхай гэжэ эли. Мүнөө Москвада, мүн гүрэнэй ниислэл хото шадархи бага, ехэ хотонуудта COVID-19 имагтал дэлгэрнэ. Тэндэһээ ерэһэн хүнүүдые эмшэд агаарай онгосын болон түмэр замай буудал дээрэ угтан абажа, бэе махабадыень шалгана. Утаһа болон гэрэйнь хаяг нарин нягтаар буулгажа абана. Гэбэшье зарим улад харюусалгагүйшэгөөр, хайша хэрэгээр өөрөө өөртөө, түрэл гаралдаа, танил таладаа хандадаг байна. Эһээ гээхэмнай гэлсээд, бэе бэедээ айлшалжа, найрлахые һэдэнэ. Нүгөө хатуушуулынь газаа гарахань хорюултай гэжэ хэнһээшье һайнаар мэдэжэ байгаад, үйлсэ гудамжаар ама хамараашье бүтүүлэнгүй, һанаа амар һалирнад. 

- Ехэл буруу юумэ хэжэ байнал даа, - гэнэ Туяна Зодбоева. – Гэртээ һуугты. Энэ үбшэ иишэ-тиишэнь шэрээд бү ябагты. Гэртээл һуухадаа, бидэ коронавирусай тахал бэе бэедээ халдаанагүй ха юмбибди. Бэе бэетэеэ ябалсажал эхилхэдээ, аюул һүжэрөөнэбди. Гэртээ ажалгүй, холуур бодоходо, мүнгэгүй сиилыжэ һууха үдэрнүүдээ һунаанабди. Ушарһан зоноймнай алиниинь коронавирустайб, алиниинь элүүр бэ гэжэ духа дээрэнь бэшээтэй бэшэ ха юм. 

Хамараа заабол бүглэхэ! 

- Наймаанда байдаг эмшэнэй хамабша (маска) үмдэһэн хүн тэрэнэй дүрбэн саг болоод лэ, хаяжа байха зэргэтэй. Тиигээдшье тэрэниие заабол худалдажа абаһайб гэжэ тэрээн бүхэндэ түдэгэсэнхаар, бүд абажа, өөрөө оёбол, зүйтэй, - гэжэ Туяна Зодбоева лаблана. - Шухала хэрэг үгыл һаа, газаашаа гарангүй һуугаашань холо дээрэ. Хэрбэеэ газаа гарабал, нюсэгэн хамараа харуулаад, гаража болохогүй. Заал һаа маска үмдэхэл даа. Гэртээ оромсоороо, тэрэнээ тайлажа хаяха. Гараа нарин нягтаар угааха. Наймаанда байдаг маска худалдан абажа, мүнгэеэ һалганхаар, иимэ маска өөрөө оёходо, бэедэшье амар, мүнгэндэшье алмалта. Газаа гараха, орохо бүхэндөө тэрэнээ угаагаад, хатааха шухала. Харин бээлэй үмдэхэ - болихотнай – өөрын дуран.

Гэрэл зураг Gazeta-n1.ru