​Хабарай үдэр жэл тэжээхэ

Иимэ арад зоной үгүүлэл бултанда мэдээжэ. COVID-19 гэһэн муухай үбшэн бүхы дэлхэй дээрэ һүжэржэ, гэртээ һууха гуримда ороодшье байха үедэ арадай мэргэн үгэ шухала зандаа. Оршон байдалай хэды хүндэ байбашье, Ород гүрэнэй олон можо, хизаарнуудта огород таригшадта хүнгэлэлтэнүүд хэгдэбэ. Үнгэрһэн долоон хоногой эсэстэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов дачада ошожо, огород дээрээ хүдэлхые зүбшөөл үгэбэ. 

Өөрынгөө газар дээрэ витамин ехэтэй огородой эдеэ хоол бэлдэжэ, гэр бүлэеэ тэжээдэг хүн зоной һанамжануудые суглуулаабди. 

Оюна Цыцыкова, «Бэлиг» түбэй редактор:

- Огородой ургамал хүнэй бэедэ туhатай. Үхибүүд огородой эдеэндэ дуратай: үгэрсэ, помидор миин эдидэг. Эдээнһээ гадна свёкло, морхооб, хапууста, кабачки, укроп, петрушка, хэдэн янзын салат, нэгэ бага хартаабха таридагбди. Баян ургаса абахын тулада огород соогоо химическэ бэшэ, минеральна үтэгжүүлгэ хэрэглэхэ гэжэ оролдонобди. Шэбхэ хаяад, үнэhэ сасаад байдагбди. Саад соомнай вишни, үхэр нюдэн ургадаг. Урда жэлнүүдтэ мододнай элбэгээр жэмэслэдэг hаа, нёдондо шубууд жэмэсыень унагаагаа. Тиибэшье варени шанаха вишни, үхэр нюдэн гараа hэн. Зунай hүүлшын hарада, намарай эхиндэ огородойнгоо эдеэ бултыень буйлуулаад, подвал соогоо хадагалдагбди. Үбэлдөө гаргаад эдихэдэ, урматай байдаг. Тёркодоод хүргэhэн морхооб, свёкло, перецнай хабар болотор туhатай. Ехээр бэлдэhэн горлодёр hүүлшын үедэ hүжэрhэн муухай үбшэнгэй үедэ хэрэгтэй болоод байна. Бэлдэhэн нөөсөөрөө түрэлхидтэеэ, нүхэдтэеэ хубаалдадагбди. Огородой эдеэнэй хажуугаар, нюдэ хужарлуулха олон янзын сэсэг таридагбди. Эжымни сэсэгтэ дуратай аад, хабартаа олоор рассада таряад, намтай хубаалдадаг. 

Марина Аюшеева, багша (Хяагта хото): 

- Мүнөө жэл «Большая мамочка» гэжэ помидорой шэнэ сорт олооб. Рассада һуулгаад, тарихаяа бэлдэжэ байнабди. Булта помидорто дуратайбди. Ургасамнай Шэнэ жэл болотор хүрэнэ. Морхообоо комбайнаар жэжэлээд, свёклоёо баhал бэлэн болгоод, морозильник дотор хэнэбди. Борщ шанахада, түргэн байдаг. Хажуугаарнь бусад заншалта овощ һуулганабди. 

Светлана Цыдендоржиева, олон үхибүүтэй гэр бүлын эжы (Ага тосхон): 

- Өөрын ургуулhан эдеэн амтатай, мүнгэндэ алмалта болодог. Мүнөө жэлдэ заншалта ёһоороо морхооб, свёкло, помидор, кабачки, лук-батун, укроп тарихабди. Зунай сагта hайнаар ажаллаад, баян ургасаараа элдэб салат, лечо шанаад, үбэлдөө, хабартаа гэр бүлөөрөө эдихэдэ, ехэ зохид. Газаагаа ургадаг ранеткээр варени, компот ба джем шанадагбди. Эдеэ хоолоо оюутан хүбүүндээ эльгээдэгбди, түрэлхидтэеэ хубаалдадагбди. 

Оюна Сандакова, «Номина» гэһэн хүүгэдэй сэсэрлигэй даагша:

- Өөрын ургуулhан ургаса амтатай, сэбэр, найдамтай. Химиин бодосуудые хэрэглэнгүйл ургуулха гэжэ оролдоно ха юмбибди. Ажалынь ехэшье hаа, үхибүүдээрээ хөөрэлдэжэ, суг ажал ябуулнабди. Мэдэсэ шадабарияа хубаалдахаhаа гадна, үри хүүгэдээ ажал хэжэ hурганабди. Манайда хүн бүхэн өөрын ажалтай: уhалха, бог үбһэ түүхэ, газараа hэндэхэ гэхэ мэтэ. Бидэ морхооб, свёкло, редис, үгэрсэ, помидор, баклажан, кабачки, лук-батун, укроп, петрушка, хапууста, перец, олон янзын салат болон ногоо, физалис, багахан хартаабха гэхэ мэтэ огородой эдеэ таридагбди. Саад соомнай полукультурканууд ургана, үхэр нюдэн, вишни, мойhон, жимолость, крыжовник, малина. Огородой эдеэнhээ гадна нюдэнэй шэмэг болохо сэсэгүүдые ургуулдагби: пион, гладиолус, петуния, бархатцы, лилия, лилейник, купена, космея, гвоздика, дельфиниум, портулак, хризантем, матрикария, лобелия, георгин, астра, фиалки гэхэ мэтэ. Газаагаа сэсэг набшаар элбэг байхада, сэдьхэлдэ гоё. Үрэһэ, газар, уhанда гаргашалhан мүнгөө тоолобол, балай олзотой бэшэ, тиигэбэшье өөрын гараар ургуулhан, буйлуулhан эдеэн амтатай. 

Иван Подберёзкин, «Бурятия» сониной сурбалжалагша: 

- Мүнөөдэрэй байдалаар огород һуулгаха газараа хуушан набшаһа намааһаа сэбэрлэнхэйб, рассаданууд һуулгагданхай. Бэлэдхэлэй ажалда коронавирус һаад хэнэгүй. Үгэрсэ, помидор, перец, морхооб, кабачки гэхэ мэтэ овощ ургуулдагбди. Хажуугаарнь жэмэстэй хэдэн модон бии. Мүнөө жэл анха түрүүшынхиеэ арбуз һуулгаха түсэбтэйб. 

Светлана Жамбалдоржиева:

- Худалдаа наймаанда табидаггүйбди, ганса өөрынгөө хоолой тэжээдэг огород хаядагбди даа. Газарнай бага. Хэды тиигэбэшье хартаабха, свёкло, морхооб, мангир, хапууста, кабачки тэндэмнай багтадаг.