​Түүхэ хубилгаха hэдэлгэ гү?

Бүхэдэлхэйн арад зоной Агуу Илалтын һайндэрые тэмдэглэжэ байхада, Чехи гүрэнэй этэгээдүүд маршал Иван Коневто табигдаһан дурасхаалай хүшөөгэй һуурида хоёр метр үндэртэй унитаз табижархиһан байна. Майн 9-эй үдэр баглаа сэсэгүүдые хүшөөдэ асарһан зон жэрхэмэ иимэ үзэгдэлые анхараа. Мүрдэлгын хороон энэ асуудалаар ажал ябуулна. «Манай гүрэнэй арад зоной ухаанда орошогүй энэ ушарта ямар тайлбари үгэхэ байнабта?», - гэжэ бидэ асуулта хэһэн байнабди. (Алдарта герой маршал Коневто зорюулжа табигдаһан хүшөө апрелиин 3-да ямар бэ даа шалтагаанаар абтаһан байха юм. Зүгөөр Власовта зорюулагдаһан хүшөө табигдаа гэжэ һураг дуулдаа һэн гээд һануулая). 

Алексей Папаев, Өөрлиг һуурин: 

- Минии һанахада, асари ехэ зоригтой гүрэнэй урдаһаа эсэргүүсэһэн политика гэхэ байнаб. Манай багахан Аха нютагһаа аяар 430 сэрэгшэд дайнда мордоо гэһэн тоо баримта угаа ехэ ха юм. Бүхы аймагаймнай зоной табанай нэгэниинь дайлалдаа болоно. Хахадынь дайнһаа бусаагүй. Бидэ баатарлиг сэрэгшэдээрээ омогорхонобди. Жэшээнь, Прибалтикада манай хүндэтэ ветерануудые муушалжа эхилхэдэнь, Латвиин шпрот загаһа олоор абахаяа болиходомнай, тэдэниие дайлахаяа болёо. Энэ ушарта иимэшүүл ябуулга хэбэл, ондоо болохол даа гэжэ һананаб. 

Аюна Цыренжапова, Улаан-Үдэ:

- Ганса баһаһан ушар бэшэ, харин бүхы хүнэй ниитэ баялигта хоролто хэһэн үзэгдэл гэжэ тоолоноб. Бүхы Европые хархис дайсадһаа абарһан манай хүгшэн буурал аба эжынэрэй баатаршалгын мүнхэ дурасхаал руу нёлбоһонтой адли болоно. Минии хүгшэн аба энэ ушарые үзөөгүйнь болоо. Абамнай Курска байлдаануудта хабаадаһан, Т-34 танкаараа Белорусси, Украина сүлөөлэлсэһэн, Кенигсберг абалсаһан. 1950 ондо гэртээ бусаһан юм. Иигэжэ түүхэ хубилгаһан ушар тайлбарилха намда үгэнүүдшье олдоногүй. Иимэ үзэгдэлнүүд уласхоорондын үндэр хэмжээндэ усадхагдаха ёһотой. 

Аюша Эрдынеев, Москва хото: 

- Түүхэ ондоогоор бэшэлгые би ехэ буруушаанаб. Бодото баримтануудые хазагайруулдаг зон түүхын хэшээл абанагүй, арадай баатаршалга мэдэрхэеэ һананагүй. Эзэрхэг фашизмһаа Европые, бүхы дэлхэйе сүлөөлһэн хүн гэжэ тоолоногүй. Энэ дайнда СССР гүрэнэй 28 сая гаран зон ами наһаяа үгөө гэжэ ойлгоногүй. Эрэлхэг сэрэгшэдэй гайхамшагта баатаршалга буруушааһан ябадал огтолон хоригдохо ёһотой бшуу. 

Александра Гармажапова, Прага хото: 

- Ород гүрэн Чехи хоёрой хоорондо яһа хаяха гэһэн һэдэлгэ ха. Хэн энээниие эрхилнэб - мэдэнэгүйб. Би мүнөө Прагада ажаһуунаб. Тэндэхи юрын зон дэлхэй дүүрэн һүжэрһэн хорон тахал үбшэнтэй тэмсэжэ сүлөөгүй байнал даа. Иигэжэ худал хэмэл аргаар хүн зоной амгалан байдал һаатуулха гэнэ.

Гончикбал Баиров, Ага тосхон: 

- Совет үеын түүхэ хадаа тэрэ сагта засаг бариһан партиин лэ зууршалгаар бэшэгдэдэг байгаа. Тэрэ сагай түүхэтэ ушарнууд үнэн гү гэжэ тоосолдоһоной үлүү гэжэ һананаб. Михаил Горбачёвой хүтэлбэриин сагта шэнэдхэн хубилалта хэгдэжэ, манай гүрэнэй байдал эгсэ ондоо болоһон ааб даа. Энэ ушар олон зон хүсэд ойлгодоггүй. Сүлөө олгуулагдаһан арад хари гүрэн ошохо, тэндэ ажаһууха аргатай болоо ха юм. Мүнөө маанад руу олон гүрэн нюргаараа хаража эхилэнхэй. Хэн гэмтэйб? Энээн тухай засаг түрэ томоотойгоор бодомжолжо үзөө ха гү, хэлэхэнь хүшэр. Агууехэ Илалтын һайндэр үнгэрөө. Харин энэ дайн тон ямар байгааб? Энээн тухай үнэн сэхэ тоо баримтатай мэдээсэл хэн үгэхэб? Майн 9 хадаа дурасхаалай ба уйдхар гашуудалай үдэр гэжэ тодоруулагдаха ёһотой. Нэгэл ехэ пиар-кампани болошодог ха юм. Түүхэ ондоогоор бэшэлгэ - одоо энээниие өөрынгөө зорилгын түлөө хэн хээгүйб даа! Майн 9-эй үдэр Америкэдэ Ород гүрэн тухай хэншье дурдаагүй. Манайшье гүрэндэ Америкэ гүрэнэй ехэ туһа тухай хэлэдэггүй. Хүсэтэй техникэ, тушёнко гээдшье хэлэбэл, аниргүй бшуу. Асари томо хоёр гүрэн бэе бэегүйгөөр энэ Илалта туйлаха һэн гү? Хай, үгыл хаш даа. Дурасхаалай хүшөөгэй орондо унитаз табижа байһан ушар тухай хэлсэнэ. Теэд юундэ тиигээб гэжэ хэншье бодолгото болоногүй. Гүн ухаатай буряад арад хэзээдэшье хүршэнэртэеэ хэрэлдэжэ байгаагүй. Хэншье хэрэлдэжэ шадаха. Харин дайсадаараа нүхэрые хэхэ гээшэ гүн ухаатай хүнэй ябадал. Конфуциин һургаалай ёһоор арад зон тухайгаа, Эхэ орон тушаа һанаата болоһон засаг түрэ бусадтай эбтэй байха.

Александра Мяханова, Улаан-Үдэ:

- Би оло дахин Чехи, Прага ошоһон байнаб. Криминологиин хуралдаануудта хабаадажа, Сибириин газар дэбисхэрэй хуули хазагайруулһан ушарнууд тухай элидхэлнүүдыешье хэһэн байнаб. Олон газараар ябаһан, олон зонтой уулзаһан байнаб. Чехи гүрэндэ элдэб зон ажаһуудаг. Олонхинь Ород гүрэнэйхидтэ ехэ һайнаар хандадаг. Харин энэ дурасхаалта хүшөө һандаргаһан ушар энэ гүрэнэй өөһэдын дотоодын хэрэг. Коневой хүшөө түүхын музей соо өөрынгөө һуури олонол ааб даа. Майн 9-эй үдэр болоһон энэ ушар ёһотойл вандализм ха юм даа. Манайшье эндэ иимэ хуули хазагайруулагшад олдохо. Тиимэһээ Чехиин арад зон тухай муу һанамжа хэлэлтэгүй. Манай гүрэнэй арад зондо Агуу Илалтын һайндэр –эгээл нангин үдэр гээшэл даа.