​Арюна Бубеева: «ЮРЫН БУРЯАД БАСАГАМБИ»

Гоо һайхан дангина басагад буряад арадтамнай бии. Гансашье сэбэр шарайгаараа, уян нугархай бэеэрээ бэшэ, зосоохи гүн ухаагаараа, урагшаа зүдхэхэ эрмэлзэлээрээ Арюна Бубеева олоной жэшээ болодог. Гоо һайхан эхэнэрнүүдэй урилдаануудта амжалтатайгаар оролсожо, нэрэ түрэтэй болоһон буряад басагантай хөөрэлдөө хэбэбди.

- Сайн, Арюна! Шинии нэрэ олониитэдэ нилээд мэдээжэ. Сэлгеэхэн Сэлэнгынгээ омогорхолынь болодогши. Буряадай арадай ирагуу найрагша Нина Артугаева “Буряад үнэн” сониндо бэшэһэншье. Теэдшье минии түрүүшын асуудал. Гоо һайхан ябаха гээшэ ажал бэзэ? 

- Тиимэ. Өөр дээрээ хүдэлхэ хэрэгтэй. Журамтай, тэсэбэритэй, шанга голтой ябаха шухала. Эхэ эсэгэһээ дамжуулагдаһан һайхан шарай, бэе байгаал юм аабза. Теэд тэрээндээ хайша хэрэг хандаад ябаа һаа... 

- Гоо һайхан ябахын тулада мүнгэн хэрэгтэй гэлсэдэг. Тиимэ гү?

- Хүрэхэ соонь хүрэнгэеэ тааруулаад ябадагби. Энэ тэрэ процедурада хэды шэнээн мүнгэн хэрэгтэйб – мэдэдэгби. Салинайнгаа хэм соо мүнгөө хубаагаад ябаха шухала. Тэрээнһээ үлүү гаргаша хэдэггүйб. 

- Ши мүнөө хаана хүдэлнэ?

- Сэлэнгын аймагай Захиргаанай соёлой таһагай мэргэжэлтэмби.

- Олохон хүбүүдэй зүрхэ сэдьхэл буляагаа ёһотойш? Хадамтай? Үхибүүдтэй? 

- Олохон хүбүүдэй (бодолгото болоно)... Хойноhоомни “гүйһэн” хүбүүд байһан юм гү даа. Социальна холбоондол намтай танилсахаяа хүсэгшэд дайралдадаг. Би балай дүтэ үзэдэггүйб. Наһанай нүхэртэй үшөө ушараагүйб. Эжы болоодүйб. 

Арюна (дундань) хара багаһаа тайзан тээшэ тэгүүлһэн

- «Ородой Холбоото Уласай эдир гоохон», «Азиин мисс», «Буряадай Краса», «Ёрдын наадануудай мисс» болон бусад нэрэнүүдшни шинии горитойхон ажалай дүн гэхээр. Иимэ урилдаануудта урдуур гараха гээшэ бэлэн байгаагүйл ёһотой...

- Бэлэн байгаагүй. Тиибэшье ехэ торолтонуудтай ушараагүйб. Мисс болоод, 10 короно заабол зүүхэ һэм гэһэн зорилго урдаа табяагүйб. Буряад Уласай “ДангинаБаатар” урилдаанда түрүүлхэеэ ехэтэл хүсэгшэ һэм. Шадааб. Минии замда һайн хүнүүд ходо ушардаг байгаа. Баярые хүргэхэ байнаб.

- Түрэлхи хэлэеэ мэдэдэгшни шинии баһа нэгэ һайн талашни болоно. Тиимэ гү?

- Тиимэ. Түрэлхи хэлэеэ мэдэдэг лэ хадамни Буряадаа түлөөлхыем гү, али гадаадын айлшадые угтахыем уридаг. Уласһаа гадуур болохо үзэсхэлэнүүдтэ, урилдаануудта оролсодогби. Буряад хадаа түрэлхи хэлэеэ мэдэхэ хэрэгтэй гэһэн хүдэлөөн һүүлэй үедэ болоно. Ехэ дэмжэнэб. “Монгол үндэһэтэнүүдэй мисс” болоһонойнгоо удаа 2 жэлэй туршада УлаанБаатарта ажаһуугааб. Түрэлхи хэлэеэ алдаһан яһатанта гэжэ олонхи монголшууд бододог байна. Залуушуулнай нээрээшье буряадаар хөөрэлдэнэгүйл даа. Харин минии буряадаар дуугархада, ехэтэ хүндэлдэг һэн.

- “Монгол үндэһэтэнүүдэй мисс” хэзээ болоо? 

- 2016 ондо. Наһамнишье ябаа – хабаадаад яахамниб гэжэ бодожо байжа, Улаан-Баатар ошоо һэм. Мүнөө 26-тайб. Энэ минии һүүлшын урилдаан ха. Һаял дээдэ һургуулияа дүүргэһэн тула, саашадаа юу хэхэеэ үшөө мэдээдүй байгаад, Монгол руу зорёоб. Монгол модель эхэнэрнүүд бэлэдхэл һайтайнууд гэжэ харааб. Тиимэһээ бэеэ таһа баряад, бэлдэлгэ хээд оролсооб. Би модель болохом гэжэ тусхай һургуули гараагүй ха юмбиб. 

- Гадар таладаа гоо һайхан эхэнэрнүүдые юундэшьеб зосоогоо хооһон гэжэ бододог... 

- Мүнөө сагта хүнһөө өөрһөөнь лэ хуу дулдыдана. Мүнөөнэй залуушуул ондоо үзэл бодолтой. Олондо мэдээсэл тараалгын оньһонууд ехэ хурдан болоо. Гээгдээл һаа, хосороо гээшэш. Би хүдөөдэ түрэһэн юрын лэ басагамби. Өөрынгөөл оролдолгоор ябанаб...

- Эжын жэшээ илангаяа басагадта тон шухала...

- Буряад заншалаа сахиһан юрын лэ гэр бүлэдэ үндыгөөб. Дундахиньби. Дээрээ эгэшэтэйб, дороо дүүтэйб. Гэртэхимнай ходо ажалдаа байха. Юугээршье дутаагүй өөдөө болообди. Теэдшье юумэнэй сэн мэдэхэбди.

- Эхэнэр хүнэй уялга ямар бэ?

- Һүүлэй 20-30 жэлдэ эхэнэрнүүдэй үүргэ ехэ болоо. Гэр тойронхиеэ хараад, үхибүүдээ хараад һууна бэшэ – олониитын бүхы ажаябуулгада оролсоно. Хүтэлбэрилхы ажалда дэбжүүлэгдэнэ. Һайн лэ даа. Теэдшье зарим эрэшүүлнай бүдүүзгэй бэшэ болонхой. Һамгадһаа дороор аашалдагууд байха. Гэбэшье тиимээр бидэ, эхэнэрнүүд, хүмүүжүүлнэбди. Өөһэдөө бүхы юумэ даагаад гүйлдэнэбди. Эрэшүүлые ходо дүмэхэ, дэмжэхэ хэрэгтэй ха юм. Эхэнэрнүүд эрэшүүлһээ шангал даа. Үри хүүгэдэйнгээ түлөөл юушье хэхэ... Теэдшье би эрэшүүлэйл түлөөб. Заншалта айл бүлэнүүд һайшаагдадаг. Эрэ хүн эзэн байха ёһотой. 

- Арюна, бэрхэш даа. Буряад нэрэеэ дээрэ үргэжэ, арюухан зандаа ябыш даа. Амжалта хүсэнэб!