​Агаарай долгиндо - ЭРДЭМ БУДАИН

Эрдэм Будаин эдиршүүлые сурбалжалһанай удаа

«Буряад-ФМ» радиогой анхан байгуулагдаһан сагһаа түрэл Хурамхаан нютагайнгаа үдэр хүтэлжэ, һонин мэдээнүүдтэйнь, һонирхолтой хуби заяатай нютагаархидтайнь танилсуулжа байдаг Эрдэм Будаин тухай зураглал бэлдэбэбди.

Яагаад сурбалжалагша болооб? 

Уран хурса хэлэтэй, һонор түргэн ухаатай сурбалжалагшын агаарай долгиндо дамжуулгануудые хүтэлжэ эхилхэдэнь, шагнагшад тэрээндэ абаһаар лэ дурлаа. Анхан иимэ ажалда хүдэлжэ үзөөшьегүй һаа, сэхэ дамжуулгануудые шадамар бэрхээр хүтэлжэ эхилээд, мүнөө болоходо, дүршэлтэй сурбалжалагша болотороо ургаа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Анхан энэ радио тухай дуулаһанаа тэрэ иигэжэ хөөрэнэ: 

«Ивалгын дасанда заһабарилгын ажалда түмэр гагнажа байхадаа, нютагайнгаа мэдээжэ барилдаашан Михаил Дамбиевтай уулзашооб. Һонин һорьмойгоо хөөрэлдэжэ андалдаһаар байтараа, тэрэ нүхэрни нээгдэжэ байһан “Буряад ФМ” радиодо ошожо, сурбалжалагшын ажалда бэеэ туршахыем дурадхаба. Тэрэнэйнгээ хэлэһэн үгэнүүдые бодожо үзөөд, туршаха байна гэжэ шиидэбэб». 

Тэрэ үедэ “Буряад ФМ”-дэ хүдэлхэ ажалшадые шэлэн абалга түлэг дундаа ябажа байгаа. Өөрынгөө нютаг хэлэн дээрэ сэбэрээр, тордиһогүйгөөр зугаалха гэһэн гол эрилтэ тэдэнэй урда табигдаа. Ушар юуб гэхэдэ, алишье буланда һууһан буряадуудай нютаг хэлээр агаарай долгиндо ээлжэлэн гарахаар зохёогдонхой “Буряад ФМ” байгуулагдажа байгаа ха юм. 

- Хэлсэһэн сагтаа харалгада ерэхэдэмни, нютагаймни танил, танил бэшэшье хүбүүд, басагад аза талаангаа туршахаяа бэеэ зэһээд байба. Минии ороходо, Янжима Цыдендамбаевна Ивахинова гэжэ мэдээжэ багша түрүүтэй олон зон һуужа һууба. Тэдэнэй урда «На улётной тропе» гэһэн уран зохёол Баргажанайнгаа яряагаар хөөрэжэ үгөөд, радиодо хүдэлхэ болооб. Тиигэһэнэйнгээ удаа мэргэжэлтэ һургуули гарааб, - гэжэ Эрдэм хөөрэнэ.

Хүдөөгэй хүдэр хүбүүн 

Эрдэм Будаин Хурамхаанай аймагай арюун һайхан Аргата нютаг тоонтотой юм. Хүдөөгэй юрын хүбүүдтэл һургуулиингаа хажуугаар гэртээ ажалаа хэһээр, үетэн нүхэдөөрөө наадаһаар үндыгөө. Һургуулиингаа һүүлдэ гагнууршанай мэргэжэл шудалаа. Удаань сэрэгэй албанда хоёр жэл ябажа ерээд, хүршэ молор һайхан Монгол орон ошожо ажаллаха гэжэ шиидэһэн байха юм. Тэндэ барилгын һалбарида хүдэлөө. Шанха үндэртэ гаража, юумэ тодходог (монтажниквысотник) мэргэжэлтэнээр ажаллаа. Тиихэ зуураа Улаан-Баатарта БГУ-гай Зүүн зүгэй факультедтэ орожо һурабашье, дүүргээгүй юм. Ушарынь гэхэдэ, хани нүхэртэеэ танилсажа, гэр бүлэ болоод, Монгол һайхан оронһоо нютагаа ерэжэ түбхинөө бэлэй.

- Хани нүхэр Сэсэгтэеэ нютагтаа ерэжэ ажаһууха гэжэ хэлсээд, урдаһаа хойшолоо һэмди. Монгол һайхан орондо ажаллаһан, һураһан сагни намда яһала һайханаар һанагдадаг. Тиигэнгүй яахаб? Наһан залуу - наран эртэ, - гэжэ Эрдэм миһэд гээд, иигэжэ нэмэбэ, - зургаан жэлэй туршада тэндэ ажаһуухадаа, олон нүхэдтэй болооб, мүнөөшье тэдэнэртэеэ харилсаа холбоотойбди. 

Монгол нүхэдөө тэрэ дэмы дурдаагүй. Ушарынь гэхэдэ, Эрдэм студида монгол найзанараа уряад, сэбэр халха хэлээр хөөрэлдөө эмхидхэжэ байхыень шагнаһан лэ байхат. Хүниие радиодо гү, али телевиденидэ сэхэ дамжуулгын үедэ шууд хөөрүүлхэ гээшэ тиимэшье бэлэн хэрэг бэшэ. Ямаршье бэрхэ, зугааша хүн байг, һурамхи бэшэ һэн тула олоной урда хэлэхэ үгэеэ оложо ядадаг, түбэгшөөдэг. Хөөрүүлхын тулада тааруу оршон байгуулха шухала. Гэбэшье тэрэ хүн һанаһанаа сэхэ табиха һэн гү? Зүб асуудалнуудые табижа хүтэлхэ шадабари хэрэгтэй.

Мүнөө Эрдэм гурбан һайхан үринэрэй аба, ханиингаа найдамтай нүхэр юм. Минии хөөрэлдөө хэхэ һанаатай хонходоходомни, түрэл Хурамхаан нютагаа ошоод, Арзгунай соёлой байшанда дулаа оруулхам гэжэ ябана һэн. Эльгээ тэбэреэд, гэртээ дэрэеэ дэрлээд һуудаг хүн бэшэ гээд, абаһаар лэ ойлгохоор. Зохёохы ажалда эльгэтэй, дарханайшье ажал ябуулха аргатай бэлигтэй хүбүүн болоно гээшэ ха. 

Тиигэнгүй байхын аргагүй. Тэрэнэй нагаса аба Аюрзан Будаевич Будаин нютагтаа, мүн бүхы Буряадтаашье мэдээжэ багша байһан. Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда эрэлхэг зоригтойгоор дайлалдажа, амгалан мэндэ нютагаа бусаад, дуратай ажалдаа ороһон юм. Мүнөө болоходо, Аргатын дунда һургуули тэрэнэй нэрэ зүүжэ ябана. Угаа уһанда хаяхагүйш гэһэн арадай сэсэн үгэ иигээд лэ гараад ерэнэ бшуу. 

Гэр бүлынь гэрэл зураг