998
Аймагай депутадуудай шиидхэбэреэр ба нютагай хүбүүн Владимир Павловай оролдолгоор Шэбэртын соёлой байшанда гайхамшагта буряад шүлэгшэн Дондог Улзытуевай нэрэ олгуулхын түлөө ехэ ажал хүдэлмэри ябуулагдаа. Тиигэжэ һаяхана “Дондог Улзытуевай нэрэмжэтэ соёлой байшан” гэжэ нэрэтэй болоһоорнь, баяр ёһолол үнгэргэгдэбэ.
“Дондог Улзытуевые уншаябди!”
Энэ тоглолтын үдэр арад зон олоороо суглараа. Аймагай номой сангай ажалшад 40-өөд жэлэй туршада аймагайнгаа номой сангуудта “Дондог Улзытуевые уншаябди” гэһэн акци үнгэргэдэг юм. Тиин мүнөөшье Шэбэртэ нютагта мэдээжэ шүлэгшэнэй түрэһэн үдэртэ зорюулагдажа, Бэшүүрэй ЦБКС-эй мэргэжэлтэд Ирина Слепнева, Татьяна Скуратова ба Галина Полянская гэгшэд энэ хэмжээ ябуулгада хамсыгаа шаман оролсобод.
Энэ үдэр тон багашуулһаа эхилээд, наһатай зон болотороо, дүн хамта 25 зон ород болон буряад хэлээр Дондог Улзытуевай шүлэгүүдые уран гоёор уншаа. Тиин “Байгалай үбэрэй гүн талын дуушан” гэжэ номой үзэсхэлэн дэлгээгээ. Акцида хабаадаһан бүхы зондо шүлэгүүдэйнь номой хабшуулганууд бэлэглэгдээ.
Аха зонһоо онсо шалгарһан уран уншагшад хэд бэ гэхэдэ, Вера Очирова, Светлана Банзаракцаева, Нина Эрдынеева, харин һургуулиин үхибүүдһээ – Доржо Гармажапов Арсалан Цыренжапов хоёр болоно.
Энэ үдэшэ нютагаймнай мэдээжэ шүлэгшэн Дондог Улзытуевай олон тоото шүлэгүүд нэрыень зүүжэ байһан байшан соо зэдэлээ, нютагай арадай дархашуулай ба бэлигтэйшүүлэй үзэсхэлэн дэлгэгдээ. Барандаа буряад хубсаһаяа үмдэһэн Шэбэртын һургуулиин багшанар болон нютагай зон дуугаа дуулан, энэ тоглолто нээһэн юм. Ахалагша методист Туяна Эрдынеева хуряангыгаар заһабарилгын ба мүнөө үедэ ябуулагдажа байһан ажал хүдэлмэри тухай хөөрэжэ үгөө. Тиин нютагай хүдөөгэй захиргааниие даагша Цырен-Дондог Шоймполов баярай үдэшые нээбэ. Нютагай эдэбхитэн Светлана Тогошиевна Банзаракцаева Дондог абга тухайгаа хөөрэжэ, олондо баярые хүргөө. Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павловһаа туһалагшань баярай үгэ дамжуулаа.
Бүхы бэлиг шадабаритай хүбүүд, басагадые тооложо барашагүй. Тэдэнэр уран гоёор шүлэгүүдые уншахаһаа гадна, тон бэрхээр дуунуудые дуулаа ба хатараа.
Тус тоглолтодо ехэ оролдолго гаргаһан ба нүлөөлһэн нютагайнгаа зонуудай нэрэнүүдынь дуулгаха хүсэлтэйб. Хэд бэ гэбэл, Сэржэн Эрдынеева, Баярма Содномова, Туяна Эрдынеева гэгшэд. Баһал эдэ зоной үргэмжөөр энэ хэмжээ ябуулгамнай ехэ эмхитэйгээр үнгэрөө.
Саашадаа Дондог Улзытуевай нэрэмжэтэ Шэбэртын соёлой байшанай хүтэлбэрилэгшэ Туяна Батодалаевна болон бэшэ эдэбхитэднай нютагайнгаа соёлой байшанай гал гуламтыень унтараангүй, ажал хүдэлмэриеэ үшөө һайнаар ябуулжа, нютагайнгаа арад зониие баярлуулан, хии морииень дээрэ үргэжэ ябахыень хүсэнэбди.
Шэбэртын клуб яагаад шэнэлэгдээб?
1990-ээд ондо Росси доторнай хүндэхэн дэлгүүрэй үеын тогтохолоор багахан хүдөө болон ехэхэншье һууринуудаар ажабайдал һандаржа, нютаг нугануудай соёлой байшануудһаа гадна, элдэб бага ехэгүй фабрика ба заводууд тогтошоһон аабза.
Хэбтэжэ байһан шулуун доогуур уһан урдадаггүй гэжэ дэмы хэлсэдэггүй ааб даа. Олохон жэлнүүдэй үнгэрөөшье һаань, миин гараа дэлгээгээд һуужа шадахаяа болишоһон зоной эрмэлзэлээр “шулуу байраһаань хүдэлгэхэ амин бии болобо”. Нютагай багшанар Дулма Базарова Дарима Цыренжапова хоёр эгээл түрүүлэн һандарһанииень заһажа, үхэр малай шээһэ шабааһанһаа, арад зоной орхиһон бог шоройһоо арилган сэбэрлэжэ эхилһэн юм.
Тиигэһээр байтараа Бэшүүрэй аймагһаа, мүн баһа Шэбэртэ нютагһаа уг гарбалтай ноёд һайд ба аймагай гулваанар болон депутадууд соёлой байшаниие һэргээхэ талаар оролдолго гаргажа эхилээ. Нилээхэн ехэ мүнгэ танганай туһаламжаар ба ажал хүдэлмэриин оролдосын габьяагаар энэ соёлоймнай байшан һэргэһэн байха юм. Тиин гартаа дүйтэй бэрхэшүүлые дурсан, алад гарахын аргагүй байна. Хэд бэ гэбэл, Сергей Гылыков, Сергей Смолин, Евгений Дагбаев, Николай Плотников, Юрий Шагжиев, Михаил Фалилеев болон бусад хамһалсаһан.
Тиигэжэ 2008 оной майн 8-һаа эхилжэ, соёлой байшан соо элдэб янзын хэмжээ ябуулганууд хэгдэжэ эхилээ. Тоолобол, мэдээжэ артист Михаил Елбонов эдир Будамшуунартай ерээ, Буряад драмын артистнар “Эжыгээ эрьенгээ” гэһэн зүжэгөө табяа, июниин 1-дэ үхибүүдтэ зорюулагдаһан шоу үнгэрөө, Дамба Хасаранов гэжэ дуушан “Старики-разбойники” гэжэ наһатайшуулай ансамбльтай ерээ. Тиин мүнөө жэлдэ нютагаймнай мэдээжэ боксын һоригшо Бадма- Сэрэн Бадмаев бэрхэ боксёр басагадуудаар ерэжэ, һонирхолтой тэмсээнүүдые харуулаа. Соёлоймнай байшанай һэргэһээр, элдэб янзын хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдэдэг болоһониинь ехэл һайшаалтай байна.
Эдэ олон үйлэ хэрэгүүдые тоолохын аргагүй. Нютагай хүдөөгэй суглаанууд болон һунгалтада оролсогшодтой уулзалганууд үнгэргэгдэжэл байдаг. Эндэ сүлөө забһар оложо, ажалаа һайнаар ябуулдаг нютагай эдэбхитэдые, депутадуудые болон захирал болохо Цырендондок Шоймполовые нэрлэмээр юм.
Буряад Уласай соёлой яаманай мэдээсэлэй албанай гэрэл зураг
Цырендондок ЗАНДРАЕВ,
