Власть 10 июн 2020 1154

​Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов: «Үндэhэн хуулида заhабаринууд ниигэмэй тогтууритай байдал тэмдэглэнэ»

Алексей Цыденов «Бурятия» телесубагта июниин 8-да интервью үгэжэ, коронавирус, Үндэhэн хуулида оруулагдаха заhабаринуудаар hунгалта болон бусад асуудалнуудта харюу үгэбэ.

Буряад Уласта үдэр бүри коронавирусаар 40-50 хүн халдана, хэзээ энэ тахалда нэрбэгдэhэн зоной тоо үсөөн болохоб гэhэн асуудалда уласай хүтэлбэрилэгшэ иигэжэ харюусаба:

- Коронавируста нэрбэгдэhэн зоной тоогоор яhала тогтууритай байдал тохёолдоо гэхээр, энэ тоогой доошолходонь hайшаалтай. Мүнөө дээрээ үбшэнтэниие элирүүлгэ, тэдэниие эмнэлгэ адлирхуу тоотой. Шухалань гэхэдэ, үбшэнтэнэй тоо болон тэдэниие эмнэхэ сүлөө hууринуудай тоо болоно – сүлөө hууринуудай талаар мүнөө дээрээ хүсэд хангагданхай. Зунай дулаахан үдэрнүүд, амаралтанууд эхилжэ, хүнүүднай бэеэ hула табяаа. Теэд тахал үбшэн hүжэрhөөр гэжэ hануулха байнаб. Үдэр бүри хоёр мянганhаа дээщэ тестнүүд хэгдэнэ, түрүүшын шатада үбшэнтэн элирүүлэгдэнэ.Тиихэдэ ехэнхидээ үбшэлhэн тэмдэггүй хүнүүд болон хүнгөөр үбшэлhэн зон элирүүлэгдэнэ. Мүнөө олон үхибүүд маскашьегүй, хоорондоо зай баримталангүй ябана. Ажаhуугшадта хандаха байнаб – үхибүүнэй үбдөө hаань, түрэлхидынь карантинда hууха, гэр бүлын үбшэн зонтой харилсахада, суг хүдэлдэг нүхэдыньшье, үйлэдбэриньшье харилсаатай болоно ха юм.

- Вирусологуудай тэмдэглэhээр, газаа халуун болохо тума, үбшэнтэнэй тоо бага болохо.

- Тонзүб, теэд газаа дулаан болоошье hаань, үбшэ халдахаар. Тиимэhээ аргатайл hаань, гэрhээ гарангүй, hэргэг, дүримүүдые сахижа, хоорондоо зай баримталжа, маскануудые үмдэжэ болон бусадшье заршам баримталжа ябахыень ажаhуугшадтаа ханданаб. Мүнөө өөhэдымнай харюусалгаhаа юумэн дулдыдана, үбшэнтэнэй тоо олошорхо болоо hаань, дахинаа хаагдахабди.

- Ородой Холбоото Уласай Үндэhэн хуулида заhабаринууд тухай сэнхир дэлгэстэ, олондо мэдээсэл тараадаг хэрэгсэлнүүдтэ хэлэгдэжэл байна. Гүрэнэймнай олон ажаhуугшад эдэ заhабаринуудай удхыень ойлгоногүй. Ехэнхи зон юрэнхылэгшын тушаалда hууха болзор үгы хэхэ гэжэ ойлгоно. Энэнэйл түлөө эдэ хэмжээнүүд абтана гэжэ тоолоно. Уласай хүтэлбэрилэгшын талаhаа бэшэ, харин эрхэтэнэй талаhаа харюусыт даа.

- Зүб тэмдэглэбэт, эрхэтэнэй талаhаа хэлэхэб. Эдэ заhабаринууд бүгэдэ арадай hунгаhанай дүнгүүдээр, хуулита хүсэндөө орохо. Ямар заhабаринууд тухай хэлэгдэнэб? Нэгэдэхеэр, ниигэмэй хамгаалга тухай.Жэшээнь ажалай салингай доодо хэмжээн ажмидаралай доодо хэмжээнhээ доошо байха ёhогүй. Саашань хэлэхэдэ, пенссин жэл бүриин индексаци. Тиихэдэ гэр бүлэ хамгаалха, түрэлхидгүй үлэhэн үхибүүдэй түлөө гүрэн харюусаха. Үндэhэн хуули хадаа саашанхи хуули тогтоолгын, нормативна, мүнгэн hангай шиидхэбэри болон байгуулалтануудай бата hуури болоно.

- Пенсиин индексаци, ажалай салингай доодо хэмжээн нэмэгдэжэл байгаа. Юундэ энэн асуудал хуули, тогтоолнуудые абаад бэелүүлхээр бэшэб, заатагүй конституционно нормодо оруулха хэрэгтэйб?

- Үнэхөөрөөшье, эдэ хэмжээнүүд абтажал байгаа. Минии үгэнүүдые баталагты, үгы гэбэл, буруушаагты, эдэ үйлэ хэрэг Путинай тушаалда hууха үедэ абтана. Эдэ хэмжээнүүдые Үндэhэн хуулида оруулбал, юрэнхылэгшын тушаал эзэлhэн хүнүүд бэелүүлжэл байха. Тиимэhээ ондоо шиидхэбэри абаад, болюулха эрхэгүйш. Үндэhэн хуулида оруулагдаhан ниигэмэй хамгаалгын талаар заhабаринууд нэгэ хүндэ гү, али шиидхэбэрирнүүдтэ хабаатай бэшэ, бэелүүлгэдэжэ байха бата хэмжээн болоно ха юм.

Буряад Улассай Засагай газарай мэдээсэлэй албанай гэрэл зураг