​ЖЭГТЭЙ ҺОНИН ГҮРӨӨҺЭН БОЛОН ҮШӨӨШЬЕ ЖЭГТЭЙ АНГУУШАД

Хабарай дулаахан хаһада залуу Бата Баатар хоёр хүбүүд марса мараанда һуужа, ангай шэнэхэн мяха эдижэрхихэ һанаатай буунуудаа үргэлжэ, дүтынгөө ой руу гэшхэлбэд.

Үдэшэ оройхон мараанда ерэ­эд, һэмээхэн шагнаархажа һуунад. Тиигэһээр байтар, нэгэ гуран хүрөөд лэ ерэбэ. Хүбүүдшье нэгэ зэргэ шаб­хаяа дараад лэ орхибод. Гүрөөһэншье дороо мухарибал даа.

-Заа даа, бидэ хоёршни ганзага ниилээбди, - гэжэ хоёрнай хүхилдэн, гүрөөһэеэ наашань шэрэжэ гаргабад. Теэд, гайха тагна, тэрэнь хүдэлжэ эхилбэ даа. Түргэдүү Бата буугайнгаа замаг татажа:

-Буудахам! – гэбэ. Тиихэдэнь Баа­тар томоотойгоор:

-Бай, бү бууда. Бүхы ан амитадые үргөөжэрхихэш, дахин гүрөөһэн орожо магадгүй, - гэжэ хомхойрбо.- Абяагүйгөөр хүзүүень булга мушха­жархихам,- гэһээр, гүрөөһэнэй толгой мушхажа номгоруулба.

-Заа, унтаба хаш, - гээд, тамхяа бааюулжа эхилбэ. Теэд гүрөөһэн баһал хүдэлжэ эхилбэ. Тиихэдэнь Бата хармаанһаа тонгорог хутагаа гаргажа тэниилгээд:

-Энээниие нугарһалжархиһуу! – гээд, тэрэ багахан хутагаараа гүрөөһэнэй шэлэ хүзүү руу хад­хажал орхибо. Одоошье гүрөөһэн хүдэлхэеэ болибо янзатай. Хүбүүдшье тамхилха һанаатай һуубад. Тамхяа носоохо гэжэ байһан Бата буунуу­дые үргэлэнхэй хоёр хүнэй тэдээн руу ерэжэ ябахыень харажархёод, нүгөөдэдөө заажа харуулба. Агнуу­риин гуримаар ан олзолоод байбал, олзоёо заабол хубаалдаха ёһотойе һайн мэдэхэ хоёр олзоёо харамна­жа, гүрөөһэеэ саашань абаашажа нюугаад, ерэжэ ябаһан ангуушадые хүлеэжэ һуубад. Дүтэлжэ ерэхэдээ, тэдэнь сэлеэнэйнь хүнүүд байшаба. Тэдэ хоёрой һуужа, тамхяа гарга­жа байтарнь, гайха-гэлы ехэ, гэнтэ араһаань шууяан гаража, бургааһан сооһоо гүрөөһэн һүрэжэ бодоод, тайга руугаа харайжа, һүүл гэрээгүй арилшаба.

-Ай-ёо даа, харамнаха хомхолзохо гээшэ иимэл даа гэжэ маанадһаа удхатай, таанадтаяа хубаалдаха байгаабдил даа. Мүнөө шэнэ мяха шарууһалжа һууха һэмди, - гэлдэжэ Бата Баатар хоёрой гэмэрэлдэхэдэ, юунэй болоһые тухайлһан нютагаар­хиниинь хүбүүдһээ гайхан һурабад:

-Хайшан гэжэ энэ гүрөөһэ унага­агаа юмта?

Ямар аргаар гүрөөһэ олзолһоноо, нюуһанаа хүбүүд хурга хухадгүй хөөрэжэ үгэбэд. Буудуулжа уна­ад, хүзүүгээ булгалуулаад, үшөө дээрэһээнь нугарһалуулаад, ямар амитан амидыршадаг юм гэжэ булта гайхабад. Иимэ жэгтэй гүрөөһэн бай­ха һэн гү даа, жэгтэй һонин хомхой ангуушад маанадай дунда ушардаг гэжэ ойлгобод. Тиигээд лэ хомхой хобдогой болон агнууриин гурим жу­рам эбдэһэнэй хойшолон болоо гэжэ бултадаа хэлсэжэ, дахин иимэ ябадал бү гаргагты гэһэн шанга һургаал за­луушуулда болоо бэлэй.