923
Буряад Уласай Соёлой яаманай коллегиин дэлгэрэнгы зүблөөн үнгэрөө. соёлой ажалшадые Буряад Уласай засаг түрын түрүүлэгшын социальна талаар орлогшо Владимир Матханов, Арадай Хуралай Регион хоорондохи холбооной, үндэһэтэдэй асуудалай, залуушуулай хэрэгүүдэй, ниитын болон шажан мүргэлэй нэгэдэлнүүдэй талаар хорооной түрүүлэгшын орлогшо Татьяна Мантатова гэгшэд тус зүблөөндэ хабаадаһан байна.
Эндэ гол түлэб үнгэрэгшэ 2014 оной дүн согсологдожо, байгша ондо соёлой талаар эмхидхэгдэхэ хэмжээ ябуулгануудай түсэбүүд тухай Буряад Уласай соёлой яаманай сайд Тимур Цыбиков элидхээ.
- 2014 он Соёлой жэл гэжэ тодороод, түүхэдэ ороо. Энэ Соёлой жэлэй хугасаада хэдэн һонин, шэнэ түсэлнүүд бэелүүлэгдээ. Энэ жэлдэ соёлой хуби заяае дээдын засагай хэмжээндэ хэлсэхэ эхи табяад, бүхыдөө саашанхи хүгжэлтын үндэһэ табигдаа бшуу,- гэжэ Тимур Цыбиков тэмдэглээ.
Нёдондо Соёлой жэл гэжэ тодороод, хэдэн хэмжээ ябуулгануудта гүрэнэй тэдхэмжэ олгуулагдаа бэлэй. Тиигэжэ Соёлой жэлдэ үргэн дэлисэтэй хэмжээнүүд лэ эмхидхэгдээ бэшэ, мүн соёлой эмхинүүдые гүрэнэй талаһаа мүнгэн зөөреэр тэдхэхэ ажал ябуулагдаа. Соёлой яаманда гүрэнэй һангай жасаһаа оруулагдаһан мүнгэн зөөриин гараша 50 489, 9 мянган түхэриг гэжэ тоологдоно. Энэнь хадаа 2013 ондо гаргашалагдаһан мүнгэн зөөриһөө 10 дахин дээшэлээ (2013 ондо- 5 925,9 мянган түхэриг гаргашалагдаһан байна). Энэ мүнгэн зөөри хүүгэдэй искусствын һургуулинуудые хэрэгсэлнүүдээр хангалга болон материально-техническэ бааза бэхижүүлгэдэ, Кабанскын аймаг дотор номой сангай бүридхэл эмхидхэлгэдэ, Яруунын болон Түнхэнэй аймагуудай соёлой эмхинүүдые авто-унаагаар хангалгада, бүхыдөө эмхинүүдэй хүгжэлтын хэрэгтэ, зохёохы проектнүүдэй хүгжөөлгэдэ, хүдөө нютагуудай эрхим эмхинүүдэй дэмжэлгэдэ гаргашалагдаа.
Тимур Цыбиков элидхэлдээ шиидхэгдэхэ орёо асуудалнуудые баһал тэмдэглээ.
- Мүнгэн һангай болон экономикын шэнэ харилсаанай үедэ соёлой эмхинүүдэй гарашын гол хуби аршалжа шадаа. Захиралта – хүтэлбэриин болон хамһабариин ажалшадай оптимизаци үнгэргэхэдөө, гол мэргэжэлтэдээ үлөөхэ шухала гэжэ эмхинүүдэй хүтэлбэрилэгшэдтэ хандаха байнаб, - гэжэ Тимур Цыбиков онсолбо.
Тэрэнэй хэлэһээр, гүрэнэй эмхинүүдэй ажалшадай тоо бүридхэл үсөөрүүлхэдээ, ажаябуулгын гол шэглэлнүүд хосоржо магад. Тиимэһээ саашадаа соёлой ажалшадай тоо үсөөрүүлхэ ябадал үлүү болоно бшуу.
Гэхэтэй хамта, аша үрэгүй эмхинүүд үгы хэгдэхэ.
- Тиимэһээ соёлой эмхинүүдэй ажаябуулга гүнзэгыгөөр шалгагдаха ёһотой. Эндэ гол анхарал дурадхагдаһан соёлой ажаябуулгын шанарта болон үрэ дүнтэйгөөр ажаллаха мэргэжэлтэдтэ табигдаха бшуу. Албанай шалгалтын шэнжэлэлэй дүнгөөр, бүхы муниципальна соёлой эмхинүүдэй ажалшадай 35 процентнь соёлой бэшэ мэргэжэлтэй байна, - гэжэ соёлой яаманай сайд мэдээсээ.
Жэшээнь, Кабанскын аймагай Соёлой байшангай таһагуудые даагшад: Быковэдэ - наймаашан, Хандалада - газар эсхэмжэлэгшэ, Никольскдо - лаборант-химик, Жилино тосхондо - медсестра ажалланад, харин хүдөөгэй номой сангые даагшад: Быково һууринда - штукатур, Романово тосхондо - киномеханик гээд хүдэлнэ.
- Иимээр мэргэжэлтэдээр хангагдаһан соёлой эмхинүүд яагаад дээдэ шанартай соёлой ажал ябуулхаб даа, яагаад һайн шанартай соёлой хэмжээнүүдые дурадхаха гээшэб? Тиимэһээ соёлой эмхинүүдэй эрхим мэргэжэлтэ, эрхим хүтэлбэрилэгшэ хадаа хүтэлбэриин болон маркетингын ажал һайн мэдэхэ хүн байха шухала, - гэжэ соёлой сайд тэмдэглээ.
Эндэ нэмэжэ хэлэхэдэ, муниципальна байгуулалтануудай хүтэлбэрилэгшэд хүдөөгэй соёлой эмхинүүдтэ ажаллаха мэргэжэлтэдые бэлдэлгын хэлсээ һуралсалай эмхинүүдтэй баталха шухала. Жэшээнь, Баргажанай, Түнхэнэй, Хурамхаанай, Ахын аймагуудай өөһэдын хүтэлбэри соёлой колледжтой хэлсээ баталһан байна. Харин Зүүн Сибириин соёлой академи 2015-16 онуудай һуралсалай жэлдэ зорилгото бэлдэлгын сүлөө һуури үгэжэ, хэлсээ баталха арга олгуулна.
Тимур Цыбиков Буряад Уласай соёлой амжалта, туйлалтанууд тухай мэдээсэхэ зуураа үхибүүдые соёлой талаар хүмүүжүүлгын шанар тухай онсолоо.
- һүүлэй үедэ үхибүүдэй хатарай эмхинүүд олошоржо, ехэ хүгжэлтэ абана. Мүнөө сагта үхибүүдэй хүгжэм дуунай түлэбүүдые бэелүүлхэ шухала. Жэшээнь, манда бэелүүлэгдэһэн “Би томо болооб” гэһэн диск хэблэлгэ шэнги түлэбүүдые дэмжэхэ шухала, - гэжэ Тимур Гомбожапович мэдээсэбэ.
Манай эндэ нэбтэрүүлэгдэһэн ажалай үндэр жэшээ ондоо тээхи газарнуудһаа ерэһэн мэргэжэлтэдэй анхарал ехэ татадаг гээшэ. Энэнь хадаа Буряад Уласта 2014 ондо эмхидхэгдэһэн соёлой мэргэжэл дээшэлүүлгын Россиин хэмжээнэй һуралсал гэршэлнэ.
- 2015 ондо соёлой мэргэжэлтэд үндэр хэмжээндэ ажалаа ябуулжа, хэдэн шэнэ һонин түлэбүүдые бэелүүлхэ бэзэ гэжэ найданаб.
Байгша 2015 он хадаа Уран зохёолой жэл. Хэдэн ойн баярай хэмжээнүүдтэй: хуушан заншалта үнэн алдарта һүзэгшэдэй эгээл түрүүн нүүжэ ерэһээр (шэмээшэгүүдэй) 250 жэлэй ойн баярай жэл, Сэлэнгын острогой (шороной) байгуулһаар 350 жэлэй болон В.А. Обручевой нэрэмжэтэ Хяагтын хизаар ороноо шэнжэлэлгын музейн 125 жэлэй ойн баярнуудтай жэл. Бидэнэй урда нилээн олон ажалта зорилгонууд табигданхай.
Мүн эндэ гол хэмжээ ябуулга хадаа Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай Илалтын 70 жэлэй ойн баярые угталга. Энэ талаар хэдэн олон гүн удхатай хэмжээ ябуулганууд хараалагдана.
Соёлой яаманай сайдай тэмдэглэһээр, соёлой ажал социальна ажаһуудал тогтонижуулха, аюулгүй байдал хамгаалха гэһэн социально-экономическа нүлөө үгэдэг һалбари хадаа гүрэнэй талаһаа мүнгэн тэдхэмжэ оруулагдахаар лэ гээшэ. Мүнөө гүрэн доторнай экономикын хүнгэн бэшэ байдал тогтоод байбашье, соёлой һалбаринуудые хамгаалга засаг түрын бүхы шатануудай түлөөлэгшэдэй оролдолго болон нэгэл тээшээ шэглүүлһэн хараа бодолһоо дулдыдаха болоно.
