1144
Михаил Михайлович ШИХАНОВ Хяагтын аймагта 1937 ондо түрэһэн намтартай. Ород хэлэн дээрэ бэшэдэг Сибириин эрхим поэдүүдэй нэгэн байһан, поэзидэ аша үрэтэйгөөр ажаллаһан байна. “Сарана” (1996 он), “Путь к себе” (1970 он), “Первоснежье” (1975 он), “Моя Сибирь” (1977 он), “Тоннель” (1981 он), “Леший камень” (1983 он), “Песнь рассвету” (1985) номуудай автор.
Угай зүргэ таһалдабал...
Хяагта хотодо хүүр дээрэ стадион баригдаба
Хүүр дээрэ ажал бурьялна,
Хүүр зугаа, хошон үгэ зэдэлнэ,
Хүнхинөөд бульдозер дугшана,
Хуурсагуудые хуулан онгилно.
Басагахан алталмал хэрээһэ
Баярлан хүзүүндээ зүүбэ,
Баарһан, хүүрһээ олоһоноо
Бариишатай олзодол һананхай.
“Байз, харыт, зуг татыт –
Бриллиант ялараад тэнсэлгүй!”
Бардамаар хүдөөдэ табигдаһан
Баянай хүүрые уудалба.
Үхэһэдэй нойрые һэргээһээр,
Үхибүүд, зулуушуул шунанхай,
Урда үеын угсаатандаа
Убайгүй дээрмэдэн оронхой.
Хүрзэ, тармуур зэбсэгтэй
Хуугай, шууяа табинхай,
Хүгшэн аба, эжынгээ
Хэтын нойрые дэбһэнхэй.
Хос гэтэр үдьхэлүүлээд,
Хохимой тархи хиидэшэбэ,
Хооһон хоёр улхархайнь
Хороор хошхорон эригэнээ гү?
Орон нютагни!
Оромоо алдаһан үе гү?
Ой ухаандаа орошогүй
Орилмоор хилэнсэтэй үйлэһөө
Угай зүргэ таһалдабал,
Ухаан сэдьхэл балартабал.
Хүгжэмэй хүхюун аялга доро
Хүүрнай стадион болгогдоо,
Хүшөө, хэрээһэн этэрэгдээд,
Хүрьһэн жэгдэрэн гэшхэгдээ.
Харюусалгата дарганарнай
Хургаа ёдойлгон загнаад лэ,
Үхээри дээрэ хатаруулха
Үүхи шиидхэбэри гаргабал даа.
Успениин һүмэ барайгаад,
Уурлаһан мэтэ харагдаба,
Урданай шарай түхэлөөрөө
Үгүүлэн байһандал үзэгдэбэ:
“Хэтэдээ нойрсоһон угсаатанаа
Хэмшээрхэнгүй дэбһээшэд
Хэтэржэ үлүү аашалхадаа,
Хэһээлтэеэ олохол даа”.
Өөрөө өөртөө туһалбаб
Зүргын годирхо-бэтирхэдэ,
Зүгөө алдаад зүдэрбэб...
Зүнгөөрөө таажа һэн гү, гэнтэ
Зүүн тээ гэрхэниие обёорбоб.
Яахадаа мартаһан байгаабиб –
Ябаа һэмнайб энээгүүр,
Эзэлүүдгүйхэн һэгшэхэдэн,
Эзэн мэтэ шэглэбэб.
Тиихэдэ орхиһон зуруулни,
Тамхи, хилээмэн, консервэ
Тэрэл зандаа үлэнхэй –
Тэнсэлгүйхэн баяртайб!
Иимэ сэнтэй зүйлые
Өөртөө бэшэ, хүнүүдтэ,
Харгын талаан алдагшадта
Хадагалан орхиһон бэлэйлби.
Ушарал буужа ерэхэдээ,
Өөртөө туһалһан болоолби!
Шүлэхэн уурал һабануулан,
Шүлһэ гарама амтатай лэ,
Сахилгаата аадарай адхарбашье,
Садхалан, хуурайб – хамаагүй лэ.
Иимэ байдалаа сэгнэхэдэжэ,
Өөрөө өөртөө гүбэрнэб:
Бусадта һанаагаа зобоходо, -
Бусажа ерэдэг буян болоод...
Амидаралта Дээдэ-Онгостойм
Хуша доро гэрхэнтэйб.
Холын одо мүшэн
Харьялаа горхон соохоно
Хатаран-дуулан тамарна.
Сэдьхэлэй толи боломо
Шүлэг бэшэжэл һуумаар лэ,
Сэнтэй сэсэн бодолоор
Сэлеэниие һэргээн зэдэлүүлмээр лэ.
Досоомни теэд лэ бүрэнхы –
Дээдэ-Онгостойн сэлюундэ
Дээрмэшэ-ангуушан сэнгэнхэй,
Дайдын оршониие сошоонхой.
Ангай мяханда һанаатай
Алдангүй мэргэлэн буудахадаа,
Амин голыеш таһалнал,
Амидаралта Дээдэ-Онгостойм!
Базаарһаа абаха гэлтэгүй,
Бэлэн юумэндэ шуналтай,
Хүбшын хэшэг миинтэ гээд,
Хулгай хэхэнь нүгэлтэй.
Хүдхэ энэ ангуушан
Хүхын хараал-донгодоонһоо
Һүрэдэг буугаа хуряажа,
Һүрдэн түргэн зайлаһай!
***
Үнгэрһэн юумэн ула болоо гээд,
Үрөөһэн гараараа зангаха аргамгүй –
Үсэгэлдэрэй саһанда мүрнүүд
хушагдабашье,
Үглөөдэрынь эли нюдэндэ аржыхал.
Шэнэ алдууһаа һэргылэн зайсаха
Шэнээгүй байһандаа голхорон һуунаб,
Эгээл иимээр мойһо түүгшэ
Эритэ һүхэеэ далагас гүүлэдэг...
Галина БАЗАРЖАПОВА
буряад хэлэндэ оршуулба.
