​​Нютагай бүхэ нюрган - малшад

«Захааминай малшад – нютагай баялиг» гэһэн түсэл табадахи жэлээ эмхидхэгдэнэ. Аймагай түбһөө дүрбэн бүлэг дүрбэн тээшээ гаража, холын хүдөөгэй малшадтай уулзалгануудые үнгэргэнэ. Бүлэг бүхэндэ аймагай захиргаанай болон федеральна, республиканска эмхи зургаануудай таһагуудһаа мэргэжэлтэд ябажа, малшадта зүбшэл заабаринуудые үгэнэ, шэнэ хуулинуудтай танилсуулна. Тиихэдэ «Хадата Захаамин» нютагай эблэл Улаан-Үдэһөө мэргэжэлтэ эмшэдые, артистнарые эльгээнэ. Энэ удаа Арадай Хуралай һунгамал, Буряадай габьяата эмшэн Вячеслав Цыбиков эмшэдые толгойлоо.

Доодо нютагуудаар - Сээжын (Михайловкын) Бабаашхада, Үлэгшэнэй Хайдагтада, Бүргын Дабаанай Адагта, Хулзаргада, Хамниин Мэхээртэдэ, Хуртагын Аршаанда уулзалгануудые үнгэргэһэн бүлэгые аймагай засаг даргын орлогшо Сэсэгма Дугаровна Намдакова хүтэлбэрилөө.

Ёнгорбойн Хамарта, Шара-Азаргын Шэбэртэдэ, Дүтэлүүрэй Дархинтын Баруун Эхиндэ хүрэһэн бүлэгые аймагай Һунгамалнуудай зүблэлэй түрүүлэшэ Людмила Цыбеновна Санжеева ударидаа.

Эгээл холо оршодог Санагын Хуурлигай, Зэдын Эхинэй, Утаатын Тудхалтын, Оронгодойн болон Далахайн Дунда Үбэлзөөнэй малшадта аймагай хүдөө ажахын таһагые даагша, засаг даргын орлогшо Баир Мэлсович Ласарановай бүлэг хүрөө.

Аймагай Засаг даргын нэгэдэхи орлогшо Александр Валерьевич Тудуновай бүлэгтэй манай сурбалжалагша ябажа, Мэлын Жалгада аха дүү Очировуудта хүрөө.

Бортын Хобоодо Доржо Жаргалович Шойдоновтон угтажа абаба. Тэндээ хоноод, Сагаан-Мориной Баруун Адагта Даша Хандажапович Цыреновэй байрада хүрөө. Тэндэһээнь Санагын Ута Нюрганай Үндэр Гүбээдэ Виктор Раднаевич Цыбиковтэй уулзаа.

Удха һүлдэмнай Захааминдаа

Бүлгэмэй хүтэлбэрилэгшэ, аймагай засаг даргын нэгэдэхи орлогшо Александр Валерьевич Тудунов аймагайнгаа ажабайдал тухай тобшо тэдыгээр хөөрэжэ үгөө. Тиихэдээ хүдөө ажахын һалбарида тогтоһониинь ойлгосотой. Захааминай аймагай захиргаан ой тайгын үбэрнүүдээр, бага ехэ жалга бооринуудаар таража һууһан малшадаа манай баялиг гэжэ сэгнэжэ, алишье үедэ, жэлэй дүрбэн сагта үргэн дэмжэжэ, тэдэнэйнгээ амжалтануудаар омогорхожо байһан. Тэрэ заншалаа орхингүй, шэнээр хүгжөөжэ байһандань урматай.

Улаан-Үдэдэ ажаһуудаг Захааминһаа гарбалтай зон уг узуур, удха һүлдэмнай Захааминдаа гэжэ нэгэшье үдэр мартангүй, үгөөрөө, хандасаараа, сэдьхэлээрээ дэмжэжэ байдаг һайхан заншалтай. Энэ удаа малшадтаа айлшалхадаа, Буряад Уласай Арадай Хуралда Захаамин хангайгаа түлөөлжэ байдаг һунгамал Геннадий Доржиевай бэлэгүүдые аймагай хүтэлбэрилэгшэд барюулаа. Геннадий Юрьевич Санагынгаа дасаниие дэмжэжэ, тэрэнэй туһалагша Цырен Цыренов дасанай урлагшадай бүтээлнүүдые худалдан абажа, бэлэгүүдые бэлдээ.

Мэлын Жалгада

Закаменскһаа Мэлэ хүрэтэр 68 модо болоно. Зүблэлтэ засагай үедэ Мэлэ, Борто, Сагаан-Морин болон Баян-Голой малшадые нэгэдхэһэн СССР-эй 50 жэлэй нэрэмжэтэ совхоз хальмаг үүлтэрэй мал үдхэжэ, сууда гараһан ажахы бэлэй. Мүнөө оройдоол арбаад багахан фермерскэ ажахы эндэ тэндэ байрланхай.

Мэлэһээ 5 модоной зайда Жалга оршоно. Эндэ аха дүү Дмитрий, Солбон Очировууд адуу малаа үдхэнэ. Тэдэнэй гол хүсэниинь, тулгань Дмитрий Валентинович, Маргарита Юрьевна Очировтанай эбтэй бүлэ гэжэ ажаглаабди. Маргарита Юрьевна нютагайнгаа захиргаанда хүдэлдэг тула амаралтын үдэрнүүдтэ эрэшүүлээ эрьежэ, угааха, аршаха ажал хэнэ, тэдэнээ ариг сэбэрээр байлгана. Амтатайхан хоолшье бэлдэнэ – эдэ үдэрнүүдтэ малшад жаргана. Аха дүүнэртэй нютагайнь гурбан эрэшүүл ажаллана.

«Угаараа малша зон хадаа элинсэг хулинсагайнгаа үдхэжэ ябаһан табан хушуу малаа үсхэжэ байнабди. Жаргал Жимбеевич баабаймнай наһаараа трактористаар хүдэлөө, Валентина Цыбиковна эжымнай Мэлэдээ фельдшер байһан юм, - гэжэ гэрэй эзэн хөөрөөгөө эхилбэ. - Энэ байра байдал хоёр жэлэй туршада бэлдээбди. Угайнгаа бууса һэргээе гэжэ уряа доро ажалаа ябуулжа байнабди. Дүү хүбүүн Солбон Валентиновичнай гүрэнэй грант – 3 сая түхэриг шүүгээ һэн. Гүрэнэй энэ туһаламжа ехэ тэдхэмжэл даа. Гансал обоо ехэ саарһан ажалтай, мүн баһа алба татабарияа саг соонь түлэхэ шухала – Маргаритамнай энэ ажал саг соонь жэншэдгүй бүтээдэг. Теэд ганса туһаламжын мүнгөөр ажахы үргэжэрхихэ гээшэ бүтэхэгүй хэрэг. Мяха ехээр худалдаха баатай бологдоно. Тиигээд өөһэдөө хуурай хохюур түлеэ бэлдэжэ, Закаменск абаашажа худалданабди. Мяханай комбинадтай түлеэ бэлдэжэ үгэхэ хэлсээтэйбди.

Нэн түрүүн 160 мянган түхэригөөр 57 метр гүнзэгытэй худаг малтуулаабди. Тиигэжэ сэбэр уһатай боложо, өөһэдөөшье ууха, эдихэ, малаашье уһалха аргатай болоходоо, ажабайдалнай яһала урагшалаа. Өөһэдын пилораматайбди. МТЗ-82 тракторнай хүсэд дүүрэн хэрэгсэлтэй. Ашаанай машина ехэ туһатай байна. Сабшалангай 37 гектар газартайбди. Ганса үбһөөр малаа тэжээхэгүйш – зелёонхо тариха һанаатайбди. Теэд ганса хашаалхаһаань эхилээд, ажал ехэ. Мал адууһанда гэшхүүлэнгүй, үбһэ һайнаар абахаар, сабшалангаашье няд байтар хашаха хэрэгтэй. Тиихэдээ ойн ажахытай хэлсээ баталаабди. Даб дээрэ мянгаад бахана бэлдээбди. Зуһаланаа Болдогто түбхинүүлээбди. Баһал барилгын хэрэгсэл хэрэгтэй болоно. Мүнөө зуун толгой мал баринабди, олошоруулхабди даа. Тиигээгүйдэ аргагүй, үхибүүднай иигээд ехэ болохо - һургаха, баһал байра байдалыень бэлдэхэ хэрэгтэй. Батор, Мэргэн хүбүүднай һургуулида ябана, Саран хүүхэмнай үшөөл гар дээрэ».

Түрэһэн нютагтаа адуу малаа ажаллажа, үри үхибүүдээ үнэр баянаар үргэжэ байһан Очировтанай бүлэ нютагайнгаа залуушуулда һайн жэшээ харуулна гэжэ тэмдэглэмээр.

Захааминай Александр Баиров, Нина Жамсаранова, Семашкын нэрэмжэтэ больницын Арюна Шагдурова, Сагаан-Мориной Санжидма Чимитова, Оюна Шагдурова эмшэд малшадые үзэжэ, зүбшэл заабаринуудаа үгэжэ, эмүүдээр хангаа.

Залуу зүжэгшэд дуу хатараараа, шог зугаата наадаараа бултаниие баярлуулаа.

Сэнгэ РИНЧИНОВЭЙ гэрэл зураг