​Ород дуунуудые буряадаар дуулая

Бэлигтэй бэрхэ багша Инна Атутова сүлөө сагтаа мэдээжэ ород дуунуудые буряад хэлэн дээрэ оршуулжа, ном болгожо хэблүүлбэ. 

Инна Атутова

Юрэ бусын бэлэг

Һая боложо үнгэрһэн уласай номой дугыланда айлшалхадаа, дээдэ һургуулида суг һураһан зарим нүхэдтөө тэрэ һонирхолтой бүтээлээ бэлэг болгожо бариһан байха юм. Тиихэдээ Инна Петровна иимэ үреэл табяа: 

Ая гангаар анхилһан 

Аглаг һайхан Буряад нютагтаа 

Аха дүүнэрээ, олон түрэлхидөө, 

Анда нүхэдөө суглуулан, 

Аятай зохидоор, буряадаар 

Дуратай дуунуудаа 

Дуран соогоо шэлэжэ, 

Аялгатуулан дуулажа ябыт даа! 

Энэнь одоол тусгаар, юрэ бусын бэлэг болоно бэшэ гү? Манай үргэн Эхэ орондо ажаһуудаг бүхы зоной мэдэхэ, хангюурдан дуулахашье хори гаран дуун буряад хэлэндэ оршуулагданхай. Дуулаад туршахада, тааруу аянга, хэлбэритэй. Сээжэлдээд, баярта ушарнуудта гүйсэдхөө һаа, сугларагша олоной анхарал гансата татахаар. 

Тусгаар үүргэтэй 

Эгсэ хорин табан жэлэй саана Инна Петрова Буряадай гүрэнэй Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай дээдэ һургуулиин буряад хэлэ бэшэгэй факультедэй алтан богоһо алхажа ороходоо, гүлмэр залуу, дунда һургуули һаял дүүргэһэн үхибүүн ябаагүй. Өөрын һанамжатай, тусгаар үүргэ дүүргэхэ хүмби гэжэ мэдэнхэй, тусхай мэргэжэлтэй боложо үрдиһэн хүн байгаа бшуу. Эрхүү можын Боохоной Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай һургуули эрхимээр дүүргээд, эхин ангиин багша болонхой ябаа бшуу. 

Дээдэ һургуулида һурахадаа, һүбэлгэн бэрхэ, буряад хэлэнэйнгээ олон тоото нюусануудые эрхимээр шудалжа, тордиһогүй сэбэрээр хэлэхэ, нэгэшье алдуугүйгөөр бэшэдэг. Дээдэ һургуулимнай гүрэнэй ехэ һургуули болгогдоод, ороходоо институдта, дүүргэхэдээ университедэй диплом үбэртэлөө бэлэйбди. Инна – улаан дипломой бодото эзэн. Тиигээд лэ хүн бүхэмнай үлгэн дэлхэй дээрэ, алтан шаргал наран доро өөрынгөө һуури, байра түхеэржэ, шадаха зэргээрээ шармайн оролдожо, энэ хүрэтэр эб нүхэсэлэйнгөө халуун ольһо абажа ябахаяа оролдоно гээшэ бэзэбди. 

Бэрхэш даа, нүхэрнай!

Бэлиг талаантай басагад, хүбүүд гээшэт гэжэ багшанарай, бусад зонойшье хэлэхэдэ, балай ехэ анхаржа байгшагүй һэмди. Он жэлнүүдэй ошохо бүри, саг, байдалай хубилхада дэмы хэлэгдээгүй байна эдэ үгэнүүд гэжэ бодохоор. Тэдэниие батадхаһан эгээл гоё жэшээ – Инна Атутовагай согсолжо, хэдэн жэлэй туршада бөөмэйлжэ бүтээһэн ном. 

Энэ суглуулбарида ороһон зарим дуунуудые “Буряад үнэнэйнгөө” нюурнуудта толилжо, танайнгаа, хүндэтэ уншагшад, һонорто дурадханабди. 

Мүнөөдэр – хамаг үхибүүдэй дуратай “Ой соо хасуурихан түрөө”. 

Үгэнь Р. Кудашевай, хүгжэмынь Л. Бекманай 

Ой соо хасуурихан түрөөл даа, 

Ой соо тэрэ ургаа.

Үбэлдөөшье, нажартаашье 

Ногоон, тэгшэ зандаа. 

Шуурган тэрээндэ дуу дуулаа: 

“Хасуурихан, бай-бай!” 

Хүйтэн саһаараа орёонол:

“Харыш, бү даараарай!” 

Аймхай борохон шандаган

Хасуури дор гүйгөө 

Заримандаа ууртай шоно 

Хатараараа гүйгөө. 

Чу! Саһан ой соо ехэ элбэг

Шарга дор хабирна. 

Бамбагар хүлтэй морихон 

Мэгдэн, түргөөр гүйнэ. 

Түлеэ морихон шэрэнэ, 

Түлеэн дээрэнь – үбгэхэн, 

Манай хасуури тэрэ хүн 

Үндэһөөрнь отолһон. 

Мүнөө тэрэ ехэ гоё 

Һайндэртэмнай ерээл даа. 

Ехэ гэгшын баярые 

Багашуулда асарба. 

Инна АТУТОВА буряадшалба