​Шэбэртын туг баряашад

Шэбэртэ нютагтамнай Шоймполовтоной эбтэй эетэй гэр бүлэ олондо жэшээ бо­лодог. Гэрэй эзэн Цырен-Дондок Шоймполов нютагайнгаа со­моной засаг дарга, наһанайнь нүхэр Юлия Шоймполова һургуулиин за­хирал юм.

Нютаг нугадаа, аймагтаа, Буряад Уластаа хүндэтэй, ажалдаа урагшаа һанаатай, зоной тала харалсадагаа­раа мэдээжэ Цырен-Дондок Цыдыпо­вич багшаар, һургуулиин захиралаар хүдэлһэн. Буряадай габьяата багша, Ородой Холбоото Уласай юрэнхы эрдэ­мэй хүндэтэ ажалшан юм.

1978 ондо нютагайнгаа һургуули даажа абахадаа, харша хорёо шэнэлжэ, модонуудые һуулгуулаа, сэсэрлиг та­рюулжа, намартаа элбэг жэмэс абадаг болоо һэн. Шэнэ эрилтээр хари хэлэнэй лингофонно таһаг нээгээ. Ахалагша ангиин һурагшадые зунай амаралтада ажал хүүлэжэ һургахаяа һурагшадай үйлэдбэриин бригада тогтоогоо. Тами­рай талаар үхибүүдые боксдо һургаха ажал эрхилээ.

1994 ондо Шэбэртынгээ сомоной засаг даргаар һунгагдаһан. Эдэ жэлнүүдтэ гүрэн соомнай байдал муудажа, һандаржа байгаа.

Шоймполова Юлия Юмжаповна 1976 ондо Буряадай багшанарай дэ­эдэ һургуули дүүргээд, түрэл Шэбэр­тынгээ һургуулида хүмүүжүүлэгшээр хүдэлжэ эхилээ. Юмжап Дагбаевич эсэ­гэнь һургуулида захирал байһан, буряад хэлэ, литературын багшаар олон жэлдэ хүдэлһэн. Зинаида Михайловна Миронова эхэнь бүхы наһаараа эхин ангинуудай багша байһан.

Һургуулияа хүгжөөхэ гэжэ үхибүүдые һонирхуулжа хүдэлгүүлхэ, һургуулиин эдеэнэй байшанда үнэгүй, хямдахан сэнтэйгээр мяха, хартаабха орохо. Иигэжэ һургуули өөрынгөө за­ахан үйлэдбэритэй болоо.

Шэбэртын һургуули ганса һуралсал ябуулна бэшэ, харин хүдөө ажахын үйлэдбэри эрхилнэ, байгаалияа ар­шалха, ёһо заншалаа сахиха ажалну­удые эмхидхэнэ. Аймаг соогоо жэшэ­этэ һургуули боложо, зохёохы талаар нээмэл талмай бии болгоо. 2005 ондо уласай жэшээтэ һургуули болоо. 2006 ондо мүрысөөндэ илажа, 1 сая түхэригтэ хүртэһэн. Эдэ амжалтанууд­та ехэ нүлөөгөө оруулһан Шоймполов­тоной бүлэ, багшанар Шэбэртынгээ бэшэ эмхи зургаануудтай, гэртэхинтэй сугтаа хүдэлдэг.

Юлия Шоймполова Бэшүүр ай­магай Зүблэлэй һунгамалаар хоёр­дохиёо һунгагдаа. Цырен-Дондок Шоймполов олон жэлдэ аймагайнгаа һунгамалнуудай түрүүлэгшын орлог­шоор ажаллаа. Хэдэн жэлэй туршада өөрөө түрүүлэгшээр хүдэлөө.

Үүрээр бодожо, нютагайнгаа үйлэдбэринүүдые шалгажа байдаг. Үбэлэй сагта эмхи зургаанууднай хэр түлигдэжэ байнаб, зунай саг­та плотинаһаа уһан хэр гаранаб, үмсынхид үхэр малаа адуулна гү гэжэ шалгаха даа. Хэһэн ажалнуудынь бүри олон. Нютагай “Даша-Лхундублин” да­санай рамнайда хубияа оруулжа, эбээн тэдхэгшэдээр һайн хүдэлжэ, түргэн бодхоолсохоёо шэрээтэ Баатар амбай­да туһалаа.

Шэбэртын эмнэлгын амбулаториин байшаниие, таһалгануудые заһажа, ду­лаа оруулжа байхадань, аймагай засаг харалсаа. Нүлөөгөө оруулһан Буряад Уласай Арадай Хуралай депутат Вла­димир Павлов, уласай элүүрые хамгаалгын сайд Валерий Кожевников, ню­тагаймнай энэ хороондо хүдэлдэг Етта Доржиева гэгшэд ехэ туһа хүргөө. Ба­рилдаанай түхэреэн гэрые эбээн тэд­хэгшэ Валерий Доржиев бүтээгээ.

Һургуулиин хажууда шэнэ түхэлэй халуу үгэдэг байшан барюулагдаа. Һургуулиин номой таһаг, хүдөөгэй номой сан эхин һургуулиин нэгэдэхи дабхар­та зөөгдөө. Эндэ дулаан, һаруул болон­хой. Хүүгэдэй сэсэрлигтэ дулаан оруу­лагдаа.

Уһанай худагууд таһалдангүй хүдэлнэ. Сомон дарга арга оложо, түймэр сарадаг машинатай болгоо.

Дасанай хуралнуудта, субаргануу­дай рамнайда, уула обоонуудай тайлганда, зунай найрта мүнгэ сангаар туһалдаг.

Агуу Илалтын, Шэнэ жэлэй, Сагаал­ганай, Наһажаал зоной һайндэрнүүдтэ зонтойгоо хөөрэлдэжэ, өөрынгөө бүлэһөө хубитаяа оруулдаг.

Уран зохёолшод Цыденжаб Донду­боной, Дондок Улзытуевай, Цырен-Дондок Хамаевай, Владимир Жалса­новай, мэдээжэ колхозой түрүүлэгшэ Цырен-Дондок Семёновой, тамирай багша ябаһан дайнай ветеран Бато Цыренжапович Цыренжаповай, гар бүмбэгөөр һоригшо Б.Б.Улзытуевай, Чечен Уласта наһа бараһан Цыден Цы­дендоржиевай, республика соо ноёд ябаһан аха дүү Ёндон ба Цырен Очи­ровуудай ойн баярнуудта зорюулжа, баярай үдэшэнүүд, мүрысөөнүүд эдэб­хитэйгээр үнгэргэгдэдэг.

Шэбэртын гудамжанууд сэбэр, гэрнүүд зохидхонууд - Буряадай засагай түлөөлэгшэд Шэбэртые 100 эгээл һайхан нютагуудай тоодо оруулһан юм.

Гансал асуудал үшөө шиидхэгдээгүй – шэнэ һургуули барюулха хүсэлэнтэй. Ноёд һайднай энэ байдалые мэдэ­жэ, һургуули барюулха гэһэн асуудал түсэбтэ оруулаа. Хэзээшье бүтэхэ юм ааб даа.

Мүнөө үедэ үнэн сэхэ, ажалша бэр­хэ айл олон бэшэ. Үхибүүдээ һайнаар хүмүүжүүлдэг, хүндэмүүшэ бэрхэ ай­лай ухаатай һонор Борис хүбүүн айл болонхой, Росгосстрахта ажалтай. Са­яна бэринь налгай зохид зантай. Ма­рина басаганиинь гүрэнэй албанда Улаан-Үдэдэ хүдэлнэ.

Танай һанаһан хэрэг номой ёһоор бүтэжэ, саашадаа зоноо харалсажа ябыт даа!

Цырендондок ЗАНДРАЕВ, багшын ажалай ветеран, Буряад Уласай габьяата багша