​Эхэ эсэгын буян эдлэжэ

Бимба, Сэсэг Хойлоковтон

Далаад онуудай һүүл багаар хүхын дуунай хүхинэжэ, набша нама­агай надхажа байһан зунай сагта Захаамин аймагайнгаа “Ажа­лай туг” сониндо саг зуурын ажалда хүдэлхэеэ ерэхэдээ, Сэсэг Долгоровна Хойлоковатай танилсаһан хүм. Гүн харахан ню­дэдтэй, гүрэмэл хоёр ута гэзэгэтэй, жэбжэгэр гоё бэетэй, ёһоор лэ буряадай дангина печатна машинкын саана һуушанхай, гар бэшэгүүдые шуумар түргөөр тоншожо, ехэл сүлөөгүй һуудаг һэн. Тэрэ сагта аймагуудта ород, буряад сонинууд адли тэгшэ гаража, коллективүүд соо ажа­байдал гээшэ бурьялжа, ажалшад урматай зоригтой байһан үе бэлэй.

Һүүлдэнь таба-зургаан жэлэй һүүлдэ дээдэ һургуули дүүргээд, нютагайнгаа сониндо ерэхэдэм, Булат Намдакович Жанчипов, Ханда Цыденовна Аюрзанаева, Дулма Батуевна Очирова, Сэсэг Долгоровна Хойлокова гээд, хамтадаа дүрбэн хүн долоон хоногто нэгэ удаа гарадаг сониноо тоб байса бүтээгээд гаргажа, аймаг зоноо һонирхуулжа, хүндэтэй солотой хүдэлжэ байгаа. Энэ коллектив соо ажалайнгаа намтарые эхилһэндээ би баяртай ябадагби.

1948 оной намарай ольбон соо Захаамин аймагай Шара-Азарга нютагта Сэсэг Долгоровна түрэһэн юм. 1967 ондо Санагын дунда һургуули дүүргээд, Новосибирск хотодо ошожо, техническэ училищида хоёр жэл һуража, линотипист мэргэжэлтэй болоод, нютагаа бусаһан юм. Тэрэ гэһээр гушан дүрбэн жэлэй туршада аймагайнгаа сониной редакцида хүдэлжэ, линотипай наборщигоор, секретарь-машинистаар, оршуулагшаар, сурбалжалагшаар, харюусалгата секретаряар, редактораар ажаллаа. Өөртөө тон эрилтэ ехэтэйгээр хандадаг тула, хажуудаа хүдэлдэг нүхэдтөө эрилтэ ехэтэй, ажалай гурим журам гээшые шанга баряад ябадаг, ажалдаа шуналтай, шуумар шадамар Сэсэг Долгоровна мэргэжэлээрээ доодо шатаһаа дээдэ шата – редактор хүрэтэр ургахадаа, хэһэн хэрэгээ уялга ехэтэйгээр дүүргээд ябадагыень гэршэлнэ ха юм.

70-80-яад онуудта жэгдэ хүдэлжэ байһан коллектив 90-ээд онуудаар сагай эрхээр муудажа, тон үсөөнөөр гарадаг болоод байхадань, Сэсэг Долгоровнада хүтэлбэрилгэ даалгажа, хүдөө нютагуудай зоноор хөөрэлдэжэ, ехэ ажал ябуулжа, эхэ хэлэн дээрээ гаража байдаг сонинойнгоо хаагдаха туйлдаа хүрөөд байхада, абарһан аршалһан хүн. Энээнэй ашаар мүнөө республика соо хоёрхон лэ сонин (үшөө “Хэжэнгын гол”) мүнөө аймагуудта эхэ хэлэн дээрээ гарадаг хэблэлнүүд мүн. Иимэл бэрхэ, ажалдаа дүйтэй, зондоо хүндэтэй хадаа, 1992 ондо хэблэлэй талаар уласай Хүндэлэлэй грамотаар, 2004 ондо Ород Уласай Хэблэлэй болон хэлхеэ холбооной талаар яаманай Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдажа, 1997 ондо “Буряад Уласай габьяата хүдэлмэрилэгшэ” гэһэн хүндэтэй нэрэ зэргэдэ хүртэһэн байха.

Арбаад гаран жэлдэ Сэсэг Долгоровнатай хамта хүдэлһэн хадаа, коллектив соогоо тон хүндэтэй, хажуудахи зондоо ходо һанаагаа хандуулжа ябадаг, туһалха сагай болоо һаа, туһалхые ходо оролдодог, ажалдаашье, ниитыншье хэрэгтэ жэгдэ оролсожо ябадагыень һананаб. Коллектив соо нэгэшье үйлэ хэрэг Сэсэг Долгоровна үгыгөөр үнгэрөөгүй, уран һайханай бүлэгүүдтэ ходо ябалсадаг, “Уран-Дүшэ” литературна нэгэдэлэйнгээ ажалда эгээл һанаха һарбайха хүниинь байгаа.

Наһанайнгаа нүхэр Бимба Дамбаевич Хойлоковтой дүшөөд гаран жэл соо ан-бун хамта ажаһуухадаа, хоёр басаган, нэгэ хүбүүнэй хүлынь дүрөөдэ, гарынь ганзагада хүргэжэ, найман алтан ашанараа харалсажа, жаргалтай төөбии, таабайнар болонхойнууд. Хяагта аймагһаа уг гарбалтай Бимба Дамбаевич АТП-дэ инженерээр, арадай хиналтын комитедтэ, комсомолой комитедтэ, шахтада хүдэлөө. Сэсэг Долгоровнагай эгээл найдамтай тулга түшүүрынь, бүхы хэрэгүүдтэнь туһалжа, зүбшэл үгэжэ, ёһотой нүхэр юм.

Сэсэг Долгоровна наһанайнгаа амаралтада гарабаб гээд, миин һуудаггүй. Арбаад гаран жэл соо “Эхын буян” гэһэн аймагайнгаа арадай ансамбльда эгээл эдэбхитэй гэшүүниинь. Тус ансамбль ганса аймаг дотороо бэшэ, республика соогоо сууда гараһан коллектив юм. Хабаровскын, Краснодарай хизаарнуудаар, Солонгос гүрэнөөр гастрольдо амжалтатай ябажа ерэһэн тус коллектив соо наһатайшье зон, дунда зэргын наһанай зон, залуушуулшье бии.

Сэсэг Долгоровна Хойлокова энэ жэлдэ далан наһанайнгаа дабаа дабаба. Мүнөө зун Улаан-Үдэеэ нүүжэ ерээд, ашанартаа, хүүгэдтээ туһа хайраа үзүүлжэ, буян хэшэгтэй байна. Наһанайнь энэ ехэ баяраар эгэшэ нүхэрөө амаршалжа, сэдьхэл тэгшэ, элүүр энхэ, буянтай, хэшэгтэй ябахыень үреэнэб.

Надежда ГАРМАЕВА