​​Туһатай зүбшэлыень тодожо абая

Гэр гуламта… Хүлгөөтэ ажабайдалай юрьеэн соо гэрэйнгээ богоһо алхажа ороходоо, олон тоото асуудалнуудһаа амархаяа хүсэнэбди. Тиимэһээ гэр бараагаа зохидоор тааруулха ехэ шухала. Хүн бүхэн арга боломжоороо түбхинэдэг. Зарим айлайда ороходош, багаханшье һаа, гэр соонь дулаахан, аятай, амгалан тэнюун байдалтай. Зарим томо гэрнүүдтэ үнэтэй сэнтэй эд бараан табигдаһаншье һаа, ульһагүй, дараһан мэтэ байдаг.

Гэр соохи бүхы эд бараан өөрын һууритай, үүргэтэй байхадаа, хүнэй нюдэндэ зохидоор харагдана, дулааханаар үзэгдэнэ. Эдэ бүгэдые тааруулан, буряад маягаар шэмэглэдэг дизайнер Жаргалма Лхамадиеватай уулзажа, ажалтайнь танилсаабди.

- Амар мэндэ, Жаргалма Мижитдоржиевна, хэжэ байһан ажал тухайгаа хөөрэжэ үгыт даа.

- Мэндэ-ээ. Буряад-монгол маягаар нео-этностиль гэһэн шэглэлээр гэр доторхиие шэмэглэдэг «D.master» студи 2011 ондо байгуулааб. Тиигэбэшье энэ талаар ажал үнинэй эхилэнхэйб. Мүнөө дээрээ Буряад Уласта энэ һалбарида угсаатанайнгаа түүхэ, ёһо заншал, соёл уралиг хэрэглэн, гэр доторхиие шэмэглэхэ талаар ажалладаг ори ганса студи болоно.

- Яагаад энэ ажалда ерээбта?

- Би энэ һалбарида арбаад жэлдэ хүдэлжэ байна гээшэб. Өөһэдынгөө гэр барихадаа, досоохииень шэмэглэхэ, тааруулха асуудал гаража ерээ. Тиихэдэ Буряадай ниислэл хото Улаан-Үдыешье харахада, тон буряад маягаар бүтээгдэһэн, аяншалагшадай һонирхохо, Буряад гээшэмнай иимэ ха юм гэжэ хараха архитектура үгы шахуу. Гэр доторхи тухай хэлэлтэшьегүй. Энэ талаар Казахстан ямар гоё гээшэб!

Угсаата арадайнгаа маягаар гэрээ шэмэглэхэдээ, бидэ гансал модошо дархадта хандажа, энэ-тэрэ зүйлнүүдые бүтээжэ, гэртээ табиха гэһэн ойлгосотойбди. Харин обой болон бусад зүйлнүүд үгы гэжэ мэдэрхэдээ, буряад маягаар бүтээгдэһэн интерьер тухай бодолгодо абтажа, энэ һалбарида шурган орооб. Тиихэдээ ханада няаха обойнуудһаа эхилһэн байнабди. Этно-обойнуудые бүтээхэ гээд, Ород, Хитад гүрэнүүдэй дэлгүүрнүүдые дүүрэн үзэжэ гарааб. Суг хүдэлхэ нүхэдые Үбэр Монголдо олоһон байнабди. Минии дизайнаар зохёоһон этно-обойнуудые хилын татабари, харгын болон бусадшье гаргашануудые даагаад, Үбэр Монголдо үйлэдбэрилхэдэ, Ород гүрэнһөө үнэгүй боложо үгэнэ.

Жаргалма Лхамадиевагай дизайн 

- Нео-этностиль гээшэмнай юун гээшэб?

- Угсаата арадай маягаар гэхэдэ, хүнүүд ехэнхидээ һэеы гэрэй эд бараан: улаан, эреэ-маряан үнгэтэй байха гэжэ һанадаг. Заатагүй иимэ байха ёһотой бэшэ ха юм. Үндэһэтэнэйнгөө угалза, хэб зохидоор үнгэ жүһыень, удхыень мүнөө сагта тааруулжа, нео-этностиль маягаар бүтээнэбди. Тиихэдэ залуу дизайнернууд баруун зүг дууряан гэрэй шэмэглэл бүтээдэг һаа, һүүлэй үедэ зүүн зүгтэ тэдэнэр анхаралаа хандуулдаг болонхой. Энэнь һайшаалтай, миниишье ажалнууд түлхисэ боложо үгөө гэхэдэ, алдуу болохогүй.

- Ямаршье ажалда өөрын нюусанууд бии.

- Тиимэ. Буряад соёлнай хадаа ехэ нарин юумэн бшуу даа, миин таамаглаха хэрэггүй гэжэ би дизайнернуудтаа хэлэдэгби. Жэшээнь, үүлэн хээтэй зурагуудые шала зубшуулаад няажа болохогүй, тэрэмнай хуу дээгүүр байха ёһотой гэхэ мэтэ. Энэ манай гэнтэ һанаһан юумэн бэшэ, удха узууртайнь һайнаар танилсаад, ажалаа бүтээхэ шухала.

- Ганса Буряадта ажаллана гүт?

- Бүхы Ород гүрэн дотор, мүнөө Интернедэй ашаар хаанашье ажал хэхээр.

- Удаан сагта энэ һалбарида хүдэлжэ байһан ажалайтнай дүн гаражал байгаа ёһотой?- Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэһэн «SibInterio- 2016» гэһэн шангай хэдэн номинацинуудта лауреат болоо һэм. 2018 оной апрель һарада Красноярск хотодо үнгэргэгдэһэн уласхоорондын «Артель» конкурсдо этно-обойнуудаа дурадхажа, тусхай номинацида бүхы гурбан һуурииень эзэлжэ баясаашьеб, гайхаашьеб.

Хэжэ байһан ажалдаа тон харюусалгатайгаар хандадаг Жаргалма Мижитдоржиевна мэргэжэлээ дээшэлүүлхэ талаар һуралсал гаража, мастер-классуудта хабаадажа байдаг. Тиихэдэ Италиин мэдээжэ дизайнер Фабио Новембре, дэлхэйдэ мэдээжэ Ород гүрэнэй Марат Ка гэгшэдэй мастер-классууд хадуугдаа гэжэ тэрэ тэмдэглэнэ. Саашадаа хэхэ ажал ехэ, һанал бодол, түсэбүүд олон. Сонинойнгоо удаадахи дугаарнуудта нео-этно маягаар хэгдэһэн бүтээлнүүдтэйнь «Мэргэн зүбшэл» гэһэн гаршагтаа тодорхойгоор танилсуулхабди.

Жаргалма Лхамадиевагай дурадхаһан гэрэл зурагууд