1956
Агын автономито тойрогой Ага тосхондо Пётр Александрович Бадмаевта хүшөө табилгада нютагай зонһоо болон хүрэнгэтэнһөө мүнгэ зөөри суглуулха олониитын эмхидхэлгын бүлгэм хүдэлнэ. «Алтаргана - 2020» нааданай эхилхэ үдэр, июлиин 16-да энэ хүшөө нээгдэхээр хараалагдана.
Үзэгдөөгүй туйлалта үүдхэһэн
Табтаанай нютагай Пётр (Жамсаран) Бадмаев Дунсуухан Бадмын гэр бүлэдэ одхон хүбүүниинь боложо түрэһэн намтартай.Эрхүүгэй гимнази алтан медальтайгаар дүүргээд, Санкт-Петербургын ехэ һургуулиин зүүн зүгэй хэлэнүүдэй һалбарида һурахаяа ороо. Һуража гараад, Россиин Хари хэрэгүүдэй яаманай Азиатска департаментда 17 жэл (1893 он болотор) хүдэлөө. Энэ урда тээнь үзэгдөөгүй ябадал байгаа: аяар Үбэр Байгалһаа гарбалтай нэрэ зэргэгүй буряад, тэрэ сагта буса түрэлтэн, баатар Сагаан хаанай алба хаажа байгаа. Тэндэ ямар олон дээдын нэрэ зэргэтэн хүдэлөөб? Тэдэнэй тоодо хэды муу һанаатайшуул, атаа мэеэндэ абтагшад байгааб!
Имагтал түрэлхиин талаан бэлигээр болон Росси гүрэн түрын Зүүн зүгтэхи хараа бодолые зүб тээшэнь урадшалһан аша габьяагайнгаа ашаар Ара Халха, Үбэр Монголтой, Хитадтай, Түбэдтэй ниилэлгын ажал урагшатайгаар ябуулжа, үнэн статска советник гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн юм. Энэмнай сэрэгэй генерал гэһэн нэрэ зэргэтэй жэшээтэй юм.
Тэрэ Сультим ахатаяа үнэн алдартанай шажанда орожо, хэрээснигүүд болоо. Юундэб гэхэдэ, ондоогоор хайшаншье гэжэ дээшээ дабшашагүй байгаа. Ажаллахаһаа байтагай, һурахашье аргагүй бэлэй.
Аша туһань аргагүй ехэ
Тэрэ хүн буряад-монгол арадтаа ямар аша туһа хүргөө юм гэжэ олон зон асуудаг. Тиимэһээ хэһэн, бүтээһэн ажал хэрэгүүдэйнь нэгэ хэдые дурдая:
1. Санкт-Петербургын ехэ һургуулиин зүүн зүгэй хэлэнүүдэй һалбарида һурадаг хоёр буряад оюутанда өөрын нэрэмжэтэ стипенди байгуулаа. Буряадай элитэ ехэ эрдэмтэн Гомбожаб Цыбиков тэрэ стипендеэр һуража гараһан юм гэхэдэ, ойлгосотой бэзэ.
2. Суута Поклонная хада дээрэ буряад хүүгэдэй һургуули нээһэн габьяатай. Тиихэдээ түрэлхидтэйнь хөөрэлдэжэ, эрдэм һургаал гээшэмнай хэзээдэшье хэрэгтэй гэжэ ойлгуулха, аяар эндэһээ абаашаха (байрада байлгаха, эдеэлүүлхэ, һургаха тэрэ сагта хэды ехэ зөөри хэрэгтэй байгааб?) Энэ һургуули оршуулагшадые, нарин бэшээшэдые, ажахын элдэбын һалбаринуудай мэргэжэлтэдые бэлдэдэг һэн. Энэ һургуулиһаа ургажа гарагшад хэд бэ гэбэл, элитэ ехэ Цыбен Жамцарано, Базар Барадин.
3. Буряадай дасангуудта мамбын (эмнэлгын) һургуулинуудые нээлгээ. Эндэ мамбын һургуули гараһан ламанар арад зондоо туйлашагүй ехэ туһа хүргэһэн гэжэ мэдээжэ.
4. Буряадуудайнгаа ямаршье асуудалаар хандахадань, бүхыень шиидхэхые оролдодог байһан.
5. П.А. Бадмаев сэхэ II дугаар Николай хаанда хандажа, буряадуудай нүүдэл газарнуудые онсолһон юм.
6. Шэтэһээ 12 модо газарта «Марусино» ажахы нээгээ. Тэрэ фермэдэ тоһо гаргадаг, шэнжэлэлгын лаборатори хүдэлдэг, гахай үдхэдэг байгаа. Адуунай үүлтэр һайжаруулха зорилготойгоор гүрэнэй адуу үсхэбэрилдэг заводуудһаа 13 азарга, 6 гүүн абтаа.
7. Баһал Шэтэһээ холо бэшэхэнэ мал үүсэлхэ газар болон малай эмэй сан нээгээ. Мал ажахын ашаг шэмэ дээшэлүүлхэ, тон һайн үүлтэрэй адуу мал үсхэбэрилхэ гэжэ оролдолго гаргаа.
8. Агада үнэн алдартанай Свято-Никольско һүмэ барилгын үүсхэл гаргажа, хаанай гэр бүлые хабаадуулаа. Тэдэ энэ хэрэгтэ 10 мянган түхэриг алтаар үргөө һэн.
9. Буддын шажанай дасангуудта арга шадалаараа туһалаа.
10. Сультим ахатаяа (Александр Александрович Бадмаев) Петербургда зүүн зүгэй заншалта эмэй сан нээгээ. Аха дүүнэрэйнгээ үхибүүдэй һуралсалда ехэ туһалаа.
Бадмаевтанай үри һадаһад мүнөө Америкэдэ, Польшодо, Швейцарида ажаһуунад. 1969 онһоо Швейцариин Цюрих хотодо PATMA AO («Бадма») фирмэ Бадмаевтанай рецептээр тан эмүүдые үйлэдбэрилнэ. Фирмые Венын биофизик, доктор Герберт Швабль хүтэлбэрилдэг.
11. Мүн баһа П.А. Бадмаев эрдэмтэн, политик, дипломат гэжэ мэдээжэ.
Пётр Бадмаевай хүшөө бодхоолго наһа бараһанайнь 100 жэлдэ түсэблэгдэнэ
Үнэн габьяаень үргэхэ
Пётр Бадмаев түбэд гэхэ гү, али зүүн зүгэй арадуудай эмнэлгээр ехэтэ һонирходог, баруунай дайдануудаар мэдээжэ болгон нэбтэрүүлхые оролдоо. XIII дугаар Далай ламаһаа “Жуд-Ши” суртаалые залажа, монгол болон ород хэлэнүүдтэ оршуулһан габьяатай.
Пётр Бадмаевай аша габьяань удаан сагта олондо мэдээсэгдэдэггүй байгаа. Юундэб гэхэдэ, тэрэмнай генералай нэрэ зэргэтэй, эзэн хаанай гэр бүлэтэй эбтэй, мүн баһа Распутинтай нүхэд байһан бшуу.
Пётр Александрович Бадмаев түрмэ шорондо һуухадаа, гэмэлтэһэнһээ боложо, 1920 оной июльдэ наһа бараа.
Пётр Бадмаевта хүшөө бүтээхын тула мүнөө дээрээ 500 гаран мянган түхэриг суглуулагданхай. Тэрэнэйнь 240 мянганиинь Улаан-Үдын “Лотос” гэһэн барилгын эмхидэ шэлжүүлэгдэжэ, ажалнууд эхилэгдээ. Буряад арадайнгаа алдарта хүбүүнэй хүшөө бодхоолгодо нэмэри оруулха гэбэл, 4276740019733187 гэһэн дугаартай Сбербанкын картада гү, али +79145268671 Гарма Цырендоржиевич Дамдиновай нэрээр (П. Бадмаевай хүшөө бодхоолгодо гэһэн тодорхойлготойгоор) мүнгэ эльгээхэдэ болоно.
Эмхидхэлэй хороон
