1516
12-дугаар Бандида Хамба лама Даша Доржо Этигэловтэ зорюулагдаһан “Арбан эрдэниин үргэл” гэһэн соёлой ехэ наадам үнгэрһэн долоон хоногой эсэстэ эмхидхэгдэбэ. Тус хэмжээ ябуулга гурбадахияа болобо гээшэ.
Мүнөөнэй Бандида Хамба лама Дамба Аюшеев абаһаар лэ тус һайндэрэй удха олон тоото сугларагшадта ойлгуулжа үгөө. “Хабаадагшадай гол зорилго хадаа Этигэлэй Хамба ламаяа баясуулга болоно бшуу, - гэжэ Дамба Аюшеев бүхы сугларагшадта, урилдаанда хабаадагшадта хандаба. – “Багшаяа баярлуулһанһаа үлүү юумэн үгы” гэжэ Бурханай ном соо бэшэгдэнхэй байдаг. Тиимэ ушарһаа таанад суглараад, үргэл хэжэ байгшад өөрыгөө магтуулха гэжэ оролдоно бэшэт, харин Этигэлэй Хамба ламаяа баярлуулха гэһэн гол зорилготойгоор, һанаа бодолтойгоор эндэ ерээт. Тиигээ һаатнай, танай хэрэг урагшатай, ямбатай байха юм. “Арбан эрдэниин үргэл” хадаа үшөө хэдэн дэмбэрэлтэ ушартай тохёогоо. “Энэ үдэр 2977 оной урда Бурхан багшамнай мүндэлһэн байна. Тиигэжэ Бурхан багшамнай Бурхан боложо Гэгээрээ гэхэтэй хамта, нирванда ошоо. Иигэжэ гурбан дэмбэрэлтэ ушар тохёолдоһониинь һонирхолтой. Бурхан багшын буянаар бидэ Этигэлэй Хамба ламатаяа харилсажа, үргэл мүргэл хэжэ, адистань хүртэжэ байна гээшэбди”, - гээд Дамба Аюшеев мэдээсээ.
Зунай түрүүшын һарын 15-най үглөөгүүр Буддын заншалта Сангхын дасан дугангуудта эгээл томо хуралнуудай нэгэн болохо “Дончод хурал” хурагдаба. Мүн Ивалгын дасанай ламанар Этигэлэй Хамба ламадаа хоёр мандал үргэһэн байна. Тэрэ тоодо Этигэлэй Хамба ламын хажууда заларһан бурхадууд хүндэлэгдөө юм.
Энэ үдэр Ивалгын дасанда хэды мянган хүн ерээд, Этигэлэй Хамба ламада зальбаржа, адистань хүртэбэ гээшэ. Иимэ олон буянтай ушарнууд нэгэ үдэр тохёолдоходонь, сагай уларил наратай, дулаахан үдэр болоогүй болоболнь, гайхалтай байха байгаа бшуу.
Анха түрүүшын иимэ урилдаан 2012 ондо болоо бэлэй. Соёлой һалбарида хүдэлдэг бэлигтэн Буддын заншалта Сангхада хандалга хэһэн түүхэтэй. Юундэ бидэ өөһэдынгөө абьяас бэлигтэй Этигэлэй Хамба ламадаа үргэл хэдэггүй юмбибди гэжэ тэрээн соонь хэлэгдэһэн байгаа. Тиигэжэ Буддын заншалта Сангха энээниие зүбшөөжэ, Буряад Уласай Соёлой яамантай Ехэ наадам эмхидхэхэ тухай тогтоол баталһан байна.
Ивалгын дасанай тэмсээнэй талмай дээрэ тусхай тайзан зохёогдожо, дуушад, хатаршад, үльгэр домог түүрээгшэд Этигэлэй хамбын гэгээн дүрөөр урмашан, абьяас бэлигээ харуулба. Уран зураашад, дархашуул баһа бэлиг талаантай байһанаа гэршэлжэ, бүтээлнүүдээ олоной үзэмжэдэ табиһан байна. Энээниие хараһан Этигэлэй Хамба лама баясажа байгаа ёһотой.
Автор: Борис Балданов
Описание: Дуушад, хатаршад, үльгэр домог түүрээгшэд Этигэлэй хамбын гэгээн дүрөөр урмашан, абьяас бэлигээ харуулаа
- Тэмсээнэй талмай дээрэ бүхэ барилдаашад, һур харбагшад болон бусад тамиршад арба гаран жэл соо бэлиг шадабарияа харуулна. Харин мүнөө гурбадахияа аза талаангаараа соёлшоднай хубаалдана. Наһатайшуулай болон дунда наһанай хүнүүдэй ерээд байхадань, гоё байна. Харин тус хэмжээндэ залуушуул, эдир наһатай хүбүүд, басагадай хабаадахада һайшаалтай. Тэдэнэр хэзээб даа нэгэтэ Этигэлэй хамба ламада үргэл мүргэл хэжэ, мүнөөдэрэй иимэ амжалтада хүртөөд ябанабди гэжэ ехэ болоод байхадаа һанажа ябаха, - гэжэ Буряад Уласай Арадай Хуралай хорооной түрүүлэгшэ Цыденжап Батуев амаршалгын үгэнүүд соогоо тэмдэглэбэ.
Нэн түрүүн майн 20-до энэ урилдаан манай ниислэл хотын түб болохо “Арбат” гэжэ алдаршаһан гудамжын талмайда үнгэржэ, Улаан-Үдымнай ажаһуугшад, айлшад нютагайнгаа зоной бэлиг талаан хаража, досоогоо баярлажа байгаа бэзэ гэжэ һанагдана. Эндэ Буряадаймнай олон аймагуудай, Забайкалиин хизаарай бэлигтэйшүүл суглараа.
Эдир уран зураашадай, 82 хүүгэдэй зурагуудай ажал конкурсдо ороһон байна. Захааминай, Ивалгын, Сэлэнгын, Яруунын, Хяагтын, Хурамхаанай аймагуудай болон Улаан-Үдэ хотын үхибүүдэй ажалнууд мүрысөөе шэмэглээ. Улаан-Үдэ хотын 22-дохи түмэр замай интернат-һургуулиин 7-дохи классай һурагшад Ирина Буркова болон Анастасия Пицик хоёр түрүүшын һуурида гараба. Һонирхолтой гэхэдэ, эдэ хоёр эдир зураашад Ивалгын дасанда нэгэшье ошожо үзөөгүй байгаад, Буддын заншалта Сангхын түб дасанай байшаниие шадамар бэрхээр зуража шадаа.
Автор: Борис Балданов
Описание: Бандида Хамба лама Дамба Аюшеев Ирина Буркова болон Анастасия Пицик хоёрые шагнаа
Уран зохёолшодой дунда һонирхолтой урилдаан болоо гэжэ олон харагшад тэмдэглэһэн байна. Буряад хэлэн дээрэ шүлэг зохёогшодой дунда Валерий Дабаев, Нина Артугаева болон Хэжэнгын аймагай Бадма Бальжинимаев гэгшэд шангай гурбан һуури эзэлэгшэдэй тоодо оролсоо.
Ород хэлэн дээрэ бэшэгшэдэй хоорондо Инна Шагнаева болон Аркадий Перенов гэгшэд хоёрдохи-гурбадахи һууринуудые эзэлээ. Мэдээжэ Алтайн уран зохёолшо, мүнөө үедэ Новосибирск хотодо ажаһуудаг Владимир Берязев эндэ түрүүлжэ гараа.
Магтаал гүйсэдхэлгын урилдаанда Яруунын аймагай Алексей Ширап-Нимбуевич Цырендылыков болон Ивалгын аймагай “Оронго” ансамбль шалгараа.
Хүгжэмэй урилдаанда дуушадай дунда Алиа Иванова нэгэдэхи һуури эзэлһэн байна. Харин композиторнуудай дунда гол шан мэдээжэ Лудуб Очиров абаһаниинь гайхалгүй.
Модошо дархашуулай, үйһөөр бүтээдэг бэлигтэйшүүлэй дунда Владимир Каурцевай, Баяр Яндаковай болон Бадма Тыкшеевэй ажалнууд тэмдэглэгдээ.
Түмэр, шулуу ба яһа хэрэглэдэг дархашуулай дунда Зорикто Маркуевай, Нима-Цырен Будажаповагай болон Дулмасу Гумпыловагай ажалнууд эрхим гэжэ тодороо.
Роза Хохлова, Баярма Дамбиева болон Галина Калугина гэгшэдэй бүдөөр, хониной болон тэмээнэй нооһоор нэхэжэ бүтээһэн ажалнууд жюриин гэшүүдтэ һайшаагдаа.
“Буряад зураг” буулгагшадай дунда Евгений Попов, Анатолий Цыденов болон Ирина Раднаева гэгшэдэй ажалнууд түрүүлээ.
“Этигэлэй Хамба лама минии ажабайдалда” гэһэн гаршаг доро эссе бэшэхэ мүрысөөндэ баһа олон ажалнууд ороо. Түрүүшын һууринуудта Бато Зориктуев (Хэжэнгэ) болон Надежда Очирова (Улаан-Үдэ) гэгшэд гараа.
Буряад Уласай соёлой түрүү коллективүүд (Буряад драмын, оперо болон баледэй театрайхид, Уран бэлигтэнэй түбэй ансамбльнууд, Буряадай үндэһэтэнэй цирк) энэ үдэр Этигэлэй Хамба ламада баһа үргэл хэһэн байна.
Бандида Хамба лама Дамба Аюшеевэй хэлэһээр, эндэ сугларжа хабаадаһан зон тэнгэриин заяатай. Иигэжэ бүгэдөөрөө Бурхан багшын адиста хүртэһэндэнь баярламаар.
Автор: Борис Балданов
Описание: Дид-хамба лама Дагба Очиров уран зохёолой мүрысөөнэй илагшадтай
Автор: Борис БАЛДАНОВ
