​ҮЛЬГЭРЭЙ ШОУ

Шэнэ жэлэй олон хоногой амаралтануудта хүн бүхэн садатараа амаржа, ажал тухайгаа мар­тан, сэдьхэлээ ханадаг хаш. Харин артистнар амаралта гэжэ мэдэхэгүй, хоёр-гурбан үдэр амараад лэ, бусадай амаралтын үдэрнүүдые шэмэглэ­хэ уялгатай. Энэшье удаа Буряадаймнай театрнуудта харагшад олоороо ерэжэл байгаа. Гэнтэ сүлөө ороһон түрэлхид үхибүүдээ нэн түрүүн сэнгүүлхэ, хүхюулхэ зо­рилготойгоор Буряадай филармониин байшан руу Шэнэ жэлдэ зорюулагдаһан “Үльгэр–шоу” гэһэн нааданда ерээ бшуу.

“Үльгэр” театрнай бага­хан тайзантай, үсөөхэн зони­ие багтаадаг танхимтайшье һаа, угаа зохидхон, сэдьхэл­дэ таарама, аятайхан, дула­ахан байдалтай һэн. Ямар нэгэ шалтагаанаар түрэл байшан соогоо наадаяа дэл­гэхэ аргагүй болобошье, “Үльгэрэй” артистнар ядал­дажа байгаагүй. Үшөө олон харагшадаа суглуулха арга­тай болоһондоо урматай.

- Тоглолто-наада дэл­гэхэдэ угаа тааруу, харин багахан зүжэгэй ямар нэгэ оньһо харуулжа, харагша­дай анхарал татаха арга нэгэ бага һуладанхай. Гэбэшье, хүдэлхэ ёһотойбди, - гэжэ те­атрай бэлигтэй артист, най­руулагша Белигма Улзутуева хэлээ.

Белигма Баторовна Шэнэ жэлдэ зорюулагдаһан “Үльгэр-шоу” гэһэн наада бэлдээ. Найруулагша “Puppet party” гэһэн наада хэдэн жэлэй саана табиһан юм. Мүнөө тэрэнээ үргэдхэжэ, олон үйлэнүүдые нэмэжэ, шэнэ­лээ гэлтэй.

Ехэ багагүй һонирхомоор наадан

Тайзан дээрэ – үльгэртэ юртэмсын байдал, бүмбэрсэг дэлхэйн эрьелдээн, мүшэдэй ялас гэжэ тохёолгон. Дэлхэй эрьелдэһээр, харагшадаа Мексикэ гүрэнэй оршон­до оруулна. Дулаан орон, түргэн, нэрьемэ хүгжэмэй аялга, байра дээрээ һууха-байхын аргагүй эршэтэй, хүдэлэсэ ехэтэй хатар. Элдэб һонирхолтой үйлэнүүдээр харагшадай анхарал татаһаар, Африкын, Амери­кын гүрэнүүдээр аяншалга үнгэрнэ. Яла-сала толорһон бүмбэрсэг дэлхэй эрьелдэн, Ород гүрэн руу “асарна”. Са­гаан саһан таһалгаряагүй адхаржа, тала дайда хүбэн са­гаан хүнжэлөөр хушагдана. Сагаан хүүхэлдэй-балерина гоё һайхан хатар дэлгэнэ. Эдэ бүгэдэ артистнарай ха­ранхы соо сагаанаар яларһан бээлэйнүүдые үмдэжэ, га­раараа гүйсэдхэһэн наадан гээшэ. Иимэ үйлэ хэзээдэ­шье һонирхолтой, томошу­улайшье, хүүгэдэйшье амяа таташоод, адаглан хаража байхаар.

- Ямар гоё наадан гээ­шэб!? Иимэ наада хараха­даа, өөрөө һуража, артист болохоо һанахаар. Харан­хыда яларжа байһан сагаан перчатка үмдөөд, иимэ гоё дүрсэнүүдые гаргаха аргада һурадаг һаа, - гэжэ арбатай Арьяа хүбүүн һанамжаараа хубаалдаба.

Тэрэнэй нүхэр Аюша ба­рилдажа байһан хүүхэлдэйнүүдээр тон ехээр һонирхоо.

- Буряад орон руу эрьел­дэн ерэһэн аяншалга. Жаа­хан барилдаашад “Хатарыш” гэһэн хүгжэм доро угаа гоёор хатаран барилдана. Иимэ наада би үшөө бага байхадаа хараа һэм. Хоёр жаахан хүүгэд барилдажа байһандал. Теэд тэрэ тии­мэ бэшэ, нэгэ артист хоёр хүүхэлдэйн хубсаһа үмдөөд, ехэ бэлигтэйгээр наадана, - гэжэ Аюша хөөрэбэ.

Арбан хоёртойхон Таня басаган үльгэрэй ороной шэ­дитэ үйлэдэ балайшье ехээр үнэншэнэгүй хаш. Гэхэ зуу­ра, томоотойгоор артистна­рай бэлиг шадабари тэмдэ­глээ.

- Ямар бэлигтэй артист­нар гээшэб! Одоо ехээр бэеэ һорижо, бэлдэнэ ха даа. За­рим үйлэнүүдые хараад, то­мошуулшье гайхан һуугаа. Иимэ зүжэг наадан ганса үхибүүдтэ бэшэ, томошье зондо таарахаар, - гэжэ Таня басаган мэдээсэбэ.

Мүнөөнэй үхибүүдэй уха­ан бодолой ондоохоноор гүйдэгтэнь гайхахаар.

Зүжэгэй хоёрдохи үйлэ тайзан дээрэ бэшэ, фойе соо үргэлжэлөө. Эндэ дэлгэгдэһэн наадан баһал һонирхолтой болоо. Клоун, Снеговик, Жабар Үбгэн, Саһан хүүхэн болон “Смеша­рики” мультфильмын герой­нууд үхибүүдые хүхеэгээ.

“Үльгэр” театр харагшадтаа шэнэ зүжэг бэлдэнэ

Хүүгэдэй шаг шууяан, энеэлдээн, үльгэрэй нүхэдэй үнэншэмэ наадан тиигэһээр замхана. Бэлэг сэлэгтэ хүртэһэн үхибүүд урматай, түлхисэлдэн, хубсаһаяа үмдэжэ, газаашаа яаранад. Ха­рин артистнарай ажал ии­гээд лэ дүүрэшэнэгүй. Тэдэ сүлөө забдагүй хубсаһаяа һэлгэнэ, нааданайнгаа хэрэгсэлнүүдые суглуулна... Үшөөл гэртээ ошохо үдыл хаш. Иимэл ха юм даа, арти­стын ажал!

Нэмэжэ хэлэхэдэ, Шэнэ жэлэй наадануудай түгэсэхэдэ, “Үльгэр” театр үшөө нэгэ шэнэ зүжэг табиха юм. Санкт-Петербургын мэдээжэ уран найруулагша Яна Ту­мина Александр Пушкинай мэдээжэ “Руслан и Людмила” үльгэр табиха хүсэлтэй. Яна Тумина “Колино сочи­нение” гэһэн зүжэгэй түлөө “Алтан баг” шанда хүртөө бэ­лэй гээд һануулая, мүн Зэдэ аймагһаа гарбалтай Санкт-Петербургын театрай ар­тист Александр Балсановай наһанайнь нүхэр юм гэжэ тэмдэглэе.

Шэнэ бүтээлтэй танил­суулга январиин 26-27-ой үдэрнүүдтэ Хоца Намса­раевай нэрэмжэтэ Буряад драмын театрай тайзан дээрэ дэлгэгдэхээр хараа­лагдана.

Цырегма САМПИЛОВА 

Авторай гэрэл зурагууд