​​«Хойто эхын» «уялга»

Хойто эхынгээ аяг ааша шүүмжэлнэ

Мүнөө үеын буряад драматургиин замаар зүрхэтэйгөөр түрүүшын алхамуудые хэжэ ябаһан авторнуудай пьесэнүүдээр табигдаһан “Уялга” гэһэн шэнэ зүжэг июлиин 3-да харагшадта дурадхагдаба.

Найруулагша Александр Кудряшёв Буряад театрай зүжэгшэн Жажан Динганор­боевагай «Уялга» ба уран зохёолой таһагай мэргэ­жэлтэн Намжилма Цыде­новагай «Хойто эхэ» гэһэн пьесэнүүдые нэгэдүүлжэ, зүжэг табиһан байна. Зураглагдаһан хоёр ажабай­дал, хоёр хуби заяан хэды ондоошье һаа, адлирхуу. Энэ бүтээл хадаа «Шэнэ буряад зүжэг» гэһэн зохёохы лабораториин дүн болоно гээшэ.

Олон харагшад суглараа. Тэдэнэй дунда Москвагай хүндэтэ айлшан - эрэмдэг бэетэй буряад хүбүү үргэжэ абаһан Наталья Бурдина байгаа.

- Зүжэг харахаяа зорюу­та ерээб: буряад зоной ажа­байдалтай танилсаха, хараа бодолыень ойлгохо, ёhо заншалнуудыень мэдэхэеэ һананаб. Зүжэг соо мүнөө үеын ажабайдал тааруугаар зураглагдана. Хүн бүхэнэй зүрхэ сэдьхэл доһолгоо. За­рим хэһэг харахадаа, би уя­раадшье абааб, - гэжэ тэрэ һанамжаараа хубаалдаа.

Зүжэг соо буряад гэр бүлын ажабайдал, гэшүүдэйнь хоорондохи орёо ха­рилсаан, буряад ёһо зарша­мууд тухай бодомжологдоно.

Мүнөө үеын буряад эхэнэр ямар бэ? Юун тухай һанажа, бодожо, эльгэлжэ ябанаб? Гэр бүлынгөө урда ямар уялгатайб, дүтынгөө хүнүүдэй жарга­лай түлөө ямар сэн түлэхөөр бэлэн бэ? Уг үргэлжэлүүлхын түлөө үхибүүгээ үргэжэ үгэхын, олон хүүгэдтэй айлда хой­то эхэ боложо оро­хын тула хэды шэнэ­эн сэдьхэлэй хүсэн хэрэгтэйб?

Авторнууд эдэ асуудал­нуудта харюу бэдэрнэ. Зүжэгэй тобшолол - буряад эхэнэр ямаршье бэрхэшээл дабажа гараха голтой, юун­дэшье диилдэхэгүй.

Түрэһэн үриеэ орхиһон дүүгээ аханьшье тама үзэнэ

Намжилма Цыденовагай тэмдэглэһээр, ехэ ажал хэг­дээ. Тэдэ нэн түрүүн залуу драматургнуудай һургуули гараад, хахад жэл соо багша­нарайнгаа хүтэлбэри доро зүжэгүүдээ бэшээ. Һүүлдэ олон харагшадые, найру­улагшадые урижа, Буряад театрай тайзан дээрэ уншаа юм.

- Энэ минии түрүүшын туршалга хадаа, ехэл һанааем зобоогоо. Мүнөөдэр иимэ олоор ерэһэн хараг­шадтаа бидэ ехэ баярлаабди. Бидэниие хүндэлжэ, дэмжэ­хэеэ ерэһэндэнь, бэлэгүүдые барижа, дулааханаар угтаһандань, доро дохиноб­ди, - гэжэ Намжилма Цыде­нова хэлээ.

“Уялга” зүжэг харахаяа ерэһэн Лубсама Дамбае­ва залуу драматургнуудай ажалда һайн сэгнэлтэ үгөө. Тэрэ “Буряад FM” радиогой викторинада хабаадажа, энэ зүжэгэй билет шүүһэн бай­на.

- Минии харахада, энэ зүжэг буряад арадай ёһо заншал тухай. Юундэб гэхэ­дэ, үхибүүгүй айлнууд түрэл гаралһаань үргэжэ абадаг. Буряад эхэнэр үхибүүгээ үгэхэдөө, ямар ехээр тули­жа, зобожо ябадаг бэ гэжэ ойлгуулна. Ганса Буряад те­атрай бэшэ, харин Ородшье театрайнгаа hонирхолтой, гүнзэгы удхатай зүжэгүүдтэ ябажа байгыт, - гэжэ тэрэ уряалаа.

Үхибүүгээ ахадаа үргэжэ үгөөшье һаа, эхын сэдьхэл зобоно

Олон тоото харагшадай нэгэн Аюна Цыдендамбае­ва энэ зүжэг заабол харахые бултанда дурадхана. Тэрэ­нэй онсолһоор, hонирхожо харахаар найруулагданхай, мүн актёрнууд ехэ гоёор на­адана. Хойто эхэ - Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Дарима Лубсанова хүнэй зүрхэ сэдьхэл дайража шадаа. Хөөрхэн, сэбэрхэн Людмила Тугутовагай на­аданда баhал үндэр сэг­нэлтэ үгөө.

- Буряад театрай актёр­нуудта баяраа хүргэжэ, саа­шадаа маанадаа үшөө олон янзын удха шанартай зүжэгүүдээрээ hонирхуулжа, бүри олон харагшадтай боло­хыень хүсэнэб, - гэжэ Аюна Цыдендамбаева хэлээ.

“Уялга” зүжэг эхэнэрнүүдэй үүргэ, эхэ хүнэй уял­га тухай бодомжолуулна, ерээдүйдэ эжы болохо ба­сагадые багаһаань хойшо хүмүүжүүлхэ хэрэгтэй гэжэ ойлгуулна.

Анна Огороднигой гэрэл зурагууд