Октябриин 5-да Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай академическэ драмын театрта гурбан дабхар найр үнгэргэгдэбэ. Нэгэдэхеэр гэхэдэ, ашата багшанарай һайндэр, хоёрдохёор – Ородой Холбоото Уласай арадай артист Михаил Ёлбоновой түрэһэн үдэр, гурбадахяар 15-дахияа Уласхоорондын “Эдир Будамшуу” урилдаанай түгэсхэлэй харалган болон эдир ододые шагналгын баяр ёһолол болоо.
Ойн баярай урилдаанай түгэсхэлэй тоглолтодо Монголһоо, Үбэр Байгалһаа, Эрхүү можоһоо, Буряадай аймагуудһаа хүдэр дорюун, хүнгэн солбон, уран хурса хэлэтэй 23 хүбүүд хабаадаа.
Бэлдэхэдэ бэлэн бэшэ
Агын Зугаалайн 11 наһатай булган малгайтай хабаадагша Тамир Олзобоевтой танилсабабди.
- Ехэл гоё һайхан урилдаан, найр болоно даа. Би түрүүшынхиеэ хабаадажа байнаб. Айдаһан хүрэнэ даа. Долгор Жамбалхишигтуевна Бороева багшамни ходо дэмжэжэ байна. “Гахай” гэжэ басни хэлээб, “Гурбан эрдэни” дуу дуулааб, “Энеэлдэе” гэжэ монолог уншааб. Оюна Жигжитовна эжымни эмшэн юм. Батор Хишигтуевич абамни барилгашан юм, түймэр сарагшаар мүнөө хүдэлнэ. Бидэ бултадаа гэртээ ото буряадаараа хөөрэлдэдэгбди, - гэжэ Зугаалайн Тамир дорюунаар зугаалба.
Үнэмшэлгэнүүд, Михаил Ёлбоновой “Будамшуу” бүлгэмэй, “Серебряная мода” нэгэдэлэй бэлэгүүд хабаадагшадта барюулагдаа. Уран хөөрөөгөөрөө шалгарһан Барас Дайндаров “Океан” лагерьта амарха путёвкоор урмашуулагдаа. Буряадай театрай ажалшад Сергей Плотниковые халуунаар амаршалаа. Нютагайнгаа хүбүүн Бэлиг Хамалеевые Михаил Гомбоевич өөрөө шагнаа.
“Буряад үнэн” Хэблэлэй байшан Тамир Содбоевто Баярай бэшэг барюулжа, ерэхэ жэлдэ уншажа байха “Буряад үнэнэй” захилаар шагнаа. Солбон Жамьянов “Эра+” нэгэдэлэй бэлэгтэ хүртөө. Хүлэг мори унажа, уран гоёор хатаржа, “Адуушанай дуу” гүйсэдхэһэн Сергей Анганов харагшадай баярта хүртэжэ хүхибэ. Энэ удаа Оһын аймагһаа олон хүбүүд хабаадаа гэжэ тэмдэглэлтэй.
Уласхоорондын хэмжээнэй энэ ехэ урилдаанда хүбүүдые бэлдэхэ гээшэ бэлэн бэшэ гэжэ ойлгосотой. Хүбүүдэй уран бэлигые мүлиһэн багшанарта дипломууд барюулагдаа.
3-дахи һууринуудта гараһан Агын Мунко Лхамаевта болон Түнхэнэй Тамир Шубинда бэлэгүүдһээ гадна тус тустань 3 мянга табан зуун түхэриг шагналнууд барюулагдаа. 2-дохи һуури эзэлһэн Хурамхаанай Дмитрий Малыгин, 1-дэхи һуури эзэлжэ шадаһан Захааминай Тамир Содбоев гэгшэд баһал горитой мүнгэн шангуудта, бэлэг сэлэгүүдтэ хүртөө.
1-дэхи шатын дипломдо хүртэһэн Захааминай Мэлын дунда һургуулиин 6-дахи ангиин һурагша Тамир Содбоев иигэжэ хөөрэнэ:
- Би энэ урилдаанда хоёрдохиёо хабаадабаб. Гурбан жэлэй саана һаял гурбадахи ангида ороод байхадаа ха баадаа һэм. Мүнөө яһала дүй дүршэлтэй болонхой ерээб. Тайзанһаа, харагшадһаа ехээр айхаяа болёоб. Хөөрэжэ гү, али дуулажа эхилхэдээл халта түдэгэсөөл бэзэб даа. Дарима Цырендоржиевна эбиимни, Тимур Солоевич абамни гэртээ ходо заажа, хэлэжэл байдаг. Туяна Цыбановна, Лариса Валерьевна, Хорло Базаровна багшанарни сентябриин нэгэнһээ эхилээд, үдэр бүри аятайханаар ябаха, хүл гараа хэзээ ямараар үргэхэ, хүдэлгэхэ, альгаа дэлгэхэ, нюдаргаяа зангидаха гээд лэ заажал байха. Һайханаар дуу дуулуулжа, уранаар шүлэг хэлүүлжэ һургаа. Түргэн бушуу, зүбөөр хатархые заагаа.
Тамирые уран гоёор хөөрэхэ шадабарида һургадаг нэмэлтэ һуралсалай багша Туяна Цыбановна Гармаева шабяараа омогорхожо байһанаа мэдүүлээд:
- Тамирые бүри багаһаань мэдэхэбди. Тэрэ анхан Закаменскын 1-дэхи һургуулида һуралсалаа эхилһэн юм. Шуран шуумар, хэлэ амандаашье хурдан, хатарха, дуулахадаашье бэрхэ энэл хүбүүе зүб мүрөөр хүмүүжүүлбэл, эрхим амжалтануудые туйлаха гэжэ абаһаар Лариса Валерьевна Абагалдаева, Хорло Базаровна Цыденова бидэ гурбан ойлгоо һэмди. Мэлэдээшье ошоод байхадань, ходо анхаржа байдагбди. Дарима Цырендоржиевна эжынь багша хадаа ехэ эдэбхитэй юм. “Уран Дүшэ” нэгэдэлэй гэшүүн хадаа өөрөө “Алдар баатарта – алдар соло!” шүлэг зохёогоо. Энэ шүлэгөө Тамир мүнөөдэрэй Гала-тоглолтодо уран гоёор уншажа, бултанай һайшаалда хүртөө, - гэжэ баяртайгаар хөөрөө.
«Арбат ерэжэ, адис абадагби»
Энэ урилдаанда онсо шалгаржа, одо заяагаа ошотуулһан Монголой Хэнтэйн аймагай Барасболд гол шанда хүртөө. Барасболдын багша, Нацагдоржын нэрэмжэтэ Монголой гүрэнэй академическэ драмын театрай уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ, Гүрэнэй ехэ һургуулида уран найруулга болон зүжэг зохёолго заадаг профессор Найдангиин Ганхуяг багшатай хөөрэлдэбэбди:
- Х. Намсараевай нэрэмжэтэ болон Нацагдоржын нэрэмжэтэ манай уласуудай театрнууд үни холын хани барисаатай юм. Эрхим бэрхэ зүжэгшэд хоорондоо ходо харилсажа, дүй дүршэлөөрөө саг үргэлжэ андалдажа, бэе бэедээ айлшалалсажа байдаг һайхан заншалтай һайн найзанууд байха даа. Илангаяа Марта Зоригтуева, Лариса Егорова, Михаил Ёлбонов, Нина Токуренова гээд лэ дунда үеын гэхэ гү, али мүнөө аха захатан гүүлэхэ маанадай найза зүжэгшэд олон даа.
Монголой харагшадта буряад зүжэгшэдэй табиһан “Далан худалч”, “Чингис хаан”, “Хойто наһандаа уулзахабди” зүжэгүүд ехэтэ һайшаагдаа. Уран найруулагша Владимир Кондратьевтай ехэ найзанууд һэмди. Владимир Ильич манай театрта хэдэн зүжэг найруулан табиһан юм.
Би агуу зохёолшон Антон Чеховэй зохёолнуудта ехэ дуратайб. Энээнииемни мэдэхэ оюутадни шалгалта барихадаа, тон һайнаар Антон Чеховэй зохёолнуудые бэлдэдэг. Улаан-Үдэ ерэхэдээ, Антон Павловичай хүшөөдэ заатагүй ерэжэ, зэргэлжэ һуугаад, гарынь эльбэжэ, адис абадагби. Арбат гудамжаар ааляар гэшхэлжэ, номой дэлгүүрнүүдээр ябадагби. Минии һонирхохо, абаха юумэмни номууд лэ юм даа.
Михаил Гомбоевич эрхим һайн найзынгаа урилгые хүндэтэйгөөр тогтоожо, энэ нэрэтэ урилдаандань эгээл бэрхэ шабинараа асардагби. Улаан-Баатарай “Бадмаараг” һургуулиин дэргэдэ “Эдир Будамшуунуудые” бэлдэнэб.
Сэнгэ РИНЧИНОВ