​Хүгшэрхын далайда хүрэхэдөө...

Буряад Уласай Ниигэмэй хангамжын яаман «Яаманай үдэр» гэжэ хэмжээ ябуулга үе-үе болоод лэ эмхидхэдэг байна. Сайд Татьяна Быкова гансаардажа тулиһан үбгэд, хүгшэдые харууһан дороо абаһан бүлэнүүдтэ өөрөө ошожо, хүгшэд, үбгэдтэй улаан нюураараа хөөрэлдэхэ ехэл дуратай юм. 

- Наһатай зоной ямар байһаниинь нюдэндэнь гараад байдаг. Мүнөө дээрээ уласай 119 бүлэдэ гансаардаһан 120 үбгэд, хүгшэд байна. Тэдэ гурбан зөөлэнөөр хүсэд хангагданхай. Жэшээнь, хүдөө нютагуудаймнай нэгэндэ хоёр үбгэд үншэрөө. Тэрээнииень хаража байһан нютагайнь айл тэдэ үбгэдтэй хөөрэлдэжэ, өөрынгөө гэртэ асараа. Мүнөө болоходо, балшар бага хүүгэд тэдэ үбгэдэй сүлөө сагыень эзэлнэ. Зунай сагта огород соогуураа тэдэнэр һалиржа, үдэрөө үнгэргэнэ гээшэл даа, - гэжэ Татьяна Быкова тайлбарилба. 

Улаан-Үдэдэ байратай һаа, гүрэндэ тэрэнээ үгыт гэжэ хотын ажаһуугша Лариса Кирилловна Сокольникова гансаардажа зобоһон хүгшэдые уряалха байна. Ушар юуб гэхэдэ, тэрэ өөрын үхибүүдгүй. 80 наһанайнгаа дабаа гаталһан багшын ажалай ветеран Лариса Кирилловнагай хоёр абгайнар мэндэ. Тэдэнэр тус тустаа 90-тэй, 92-той юм. Тэдэ багшанар байһан. Бурхан хаража, абгайнарынь нэгэ-нэгэшье һаа үхибүүдтэй. Мүнөө тэдэнь наһажаал эжынэрээ үргэнэ гээшэ. 

- Харин үхибүүгүй намайе хэн үргэхэ бэлэй даа. Би Буряад Уласай Ниигэмэй хангамжын яаманда хүдэлдэг мэргэжэлтэн бүхэндэ баярые хүргэнэб. Елена Владимировна Степанова намдаа саг үргэлжэ ерэжэ-ошожо байдаг. Гэрыемни ариг сэбэр байлгана. Туһатай зүбшэл үгэнэ. Социальна хамгаалгын яаманай зууршалгаар би Дээдэ-Онгостой ошожо амардагби. Бэеэ элүүржүүлдэгби, - гэжэ Лариса Кирилловна ехэ дорюунаар хөөрэнэ. 

2012 ондо байраяа гүрэндэ дамжуулбал, рентэ абаха байна гэһэн һони Лариса Кирилловна анха түрүүшынхиеэ дуулаа. Иимэ дурадхал 75 наһа хүрэһэн гүрэнэй эрхэтэндэ дурадхагдадаг байна.

- Тиихэдэ би энээниие юу бэедээ дүтэ хүргэбэ гээшэбиб? Бүхэли жэлэй туршада бодолгото боложо ябааб. Минии гэр зөөрилхэхэ үхибүүд намда байха бэшэ. Юугээ харамнаба гээшэбиб гэжэ ерээд, тусхай хэлсээ баталжа, пенсидээ аяар 20 мянган түхэригэй нэмэлтэ һара бүри абажа байнаб, - гэжэ хүгшөөдэй тайлбарилна. – Энэ хадаа намдал адли зондо зохид хангалта, мүн баһа архиин мананда төөриһэн үхибүүдтэй зон энээндэ анхаралаа хандуулха ёһотой. Минии пенси 20 мянган түхэриг болодог. Хамта дээрээ 40 мянган түхэриг абана ха юмбиб. 

- Сэхыень хэлэхэдэ, иимэ хэмжээнэй салинтай ажалшадшье Буряадтамнай үсөөн лэ даа, - гэжэ Буряад Уласай ниигэмэй хангамжын сайд Татьяна Быкова хэлэнэ. – Дунда зэргын салин 30 мянган түхэриг болодог бэшэ аал? 

Тиигэжэ хэлэхэдэнь, үхибүүдтэ «А» үзэг эрдэмэй дээжэ гэжэ ойлгуулжа ябаһанаа, удаань ород хэлэн ба уран зохёол заагаад, наһанайнгаа амаралтада гараһан багша: 

- Юу хэлээ гээшэбта? Хүгшэрһэн намда ехэл зохид ааб даа. Би һара бүхэндэ өөрөө өөртөө энэ-тэрэ юумэ абаад, баяртай байдагби. Дуратай юумэеэ бултыень абадагби. 

Хүгшөөдэй ная наһатайшье һаа, ехэдээл һаа, жара гарамгай хүн гү гэжэ һанахаар. Сог залитай энэ хүмнай үндэр тушаалта айлшандаа орожо ерэһэндэнь баярые хүргэбэ. 

480 үхибүүдые гэр бүлэтэй болгохо түсэб Буряад Уласай Ниигэмэй хамгаалгын яаман урдаа табина. Үхибүүдэй байрлаха тусхай интернадууд гэжэ байдаг ааб даа. Теэд өөрын бүлэтэй боложо хүмүүжэһэн үхибүүд жаргалтай байдаг гэжэ эли юм ааб даа. 

- Эрэмдэг бэетэй үхибүүдые аба эжытэй болгохонь илангаяа хэсүү байдаг. Иимэ үхибүү үргэжэ абаһан айлайхи гээшэ дэлгэр сагаан сэдьхэлтэй, зөөлэн зүрхэтэй зон болоно. Эрэмдэг бэетэй үхибүүн үргэһэн гэртэхинэйнгээ һайгаар үбшэ хабшанһаа һалажа, элүүр болошохо ушарнуудшье бии, - гэжэ сайд Татьяна Быкова олоной һонорто дуулгана. 

Энэ удаа «Яаманай үдэрэй» хэмжээндэ Евгений Владимирович Третьяковтоной бүлэдэ орожо ерэбэбди. Хараха янзада, багтаамжаар багахан байрада аяар 7 үхибүүн дарья табилдан угтаба. Тэдэнэй дүрбэниинь үргэмэл юм. Эндэ эрэмдэг бэетэй үхибүүн бии. Эжы абань өөрын зургаан хүүгэдтэй үнэр баян бүлэ байһан аад, тэдэнэйнгээ ехэ болоходо, үхибүүдые үргэжэ абаха гэжэ шиидээ. Тиин Матвей, Андрей, Сергей, Кириллл гэжэ дүрбэн хүбүүд Третьяковтоной эбтэй бүлые бүришье үнэр болгоо. 

- Мүнөө үхибүү үргэжэ абаха һанаатай байһан тухайгаа дүрбэн зуун хүн мэдүүлээд байна. Тиимэһээ тэдэнэртэ бидэ үншэрһэн үхибүүд тухай хөөрэжэ, харуулжа үгэхые оролдохо болонобди. Хүн гээшэ 14-15 наһа хүсэһэн үхибүүдые үргэжэ абахаяа зүрхэ алдадаг байна. Энэ байдал заһахын тула бидэ бүхы гүрэнэй хэмжээндэ ойлгууламжын хүдэлмэри ябуулха болонобди, – гэжэ Буряад Уласай ниигэмэй хангамжын сайд Татьяна Быкова тододхобо. 

Мүнөө дээрээ Улаан-Үдэ хотодо хүүгэдые үргэжэ абаһан 116 бүлэ бии. Тиигэжэ дүн хамта 258 үхибүүн эжы абатай, аха дүүнэртэй болоо. Хүдөөгэйхид мүн лэ үхибүүдые үргэжэ абана. Буусадаа ажаһуухада, хотын хабшуу байрануудта орходоо, дээрэ юм ааб даа.