922
Цыремпил Жигжитович Ширабдоржиев Хори аймагай Үдын ажахыда 31 жэлэй хугасаа соо хүсэл эрмэлзэлтэй, эдэбхи ехэтэйгээр ажаллажа, совхозоо уласай түрүү ажахынуудай нэгэн болотор хүтэлбэрилһэн хүн гээшэ.
Абынгаа Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда мордоһон сагһаа эхилжэ, хара багаһаа хүдѳѳгэй хүндэ ажалда үдэр һүнигүй эсэтэрээ хүдэлһэн, ядарал зоболон үзэһэн юм. Үхибүүн ябахаһаа хүдөөгэй малшадай ядаруу байдалые, хүшэр ажалыень үдэр бүри адаглаһан, бэе дээрээ үзэһэн ушарһаа Цыремпил Жигжитович Баянголой таһагташье, парткомой секретаряаршье хүдэлхэдөө, илангаяа совхозой захиралаар ажаллахадаа, тон түрүүн бүхы хонишодтоо, һаалишадтаа, малшадтаа һаруул дулаан байра бодхооһон, уужам үндэр хашаа хорёонуудые, фермэнүүдые барижа үгэһэн. Ажахынгаа бүхы һалбаринуудые бэрхэ мэргэжэлтэдээр хангахын тула бэрхэ залуушуулые урижа, тэрэ сагай шэнын эрилтээр байра байдал бэлдэжэ, эдеэ хоолоор хангадаг болоһон. Буряадай хүдөө ажахын дээдэ һургуулиин эрдэмтэдые баһал хабаадуулжа, туһатай шэнжэлгэнүүдыень, зүбшэлнүүдыень хэрэглэжэ, үрэ дүнтэйгөөр ажаллажа эхилһэн бэлэй. Тиигэжэ гансал элһэн доботой үргэн тала дайдаараа үндэр ехэ ургаса хуряадаг болоһон, малайнгаа тоо олошоруулжа, гүрэндэ тушааха түсэбүүдээ жэл бүхэндэ хэдэн дахин дүүргэдэг болоһон.
Хүдөө ажалай үрэ дүн дээшэлүүлхын үшөө нэгэ алхам гэхэдэ, социалис мүрысөөнэй хараа шэглэл онсо хубилган шэнэдхэлгэ болоно. Цыремпил Жигжитович намайнгаа, профсоюзай ба комсомолой хороонуудай хүтэлбэрилэгшэдтэй хамта аймаг соогоо түрүүлэн, шэнэ мүрысөөнэй эрхэ нүхэсэл баталан тарааһан. Энэ хараа бодол соонь һая ороһон, хэдэн жэл хүдэлжэ байһан, мүн үнинэй малшад, һаалишад, механизаторнууд болон тэжээл үбһэ бэлдэгшэдшье хадаа өөр өөрынгөө туйлаһан амжалтануудаараа, дүнгүүдээрээ эрхимүүд гэжэ тодоржо, зоной һайшаалда хүртэдэг, ажахыдаа ба аймаг соогоо оло дахин шагналда хүртэдэг, мүнгэ салин ехээр абадаг болоһон. Тэрэ сагһаа эхилжэ, Үдын ажахыда хэдэхэн жэлэй хугасаада нилээд хубилалтанууд болоо. Ажахын түб Үдэ һуурин, Баруун-Хасуурта, Баянгол тосхонууд хүгжэжэ, түб һууриндаа эгээн түрүүн хоёр дабхар соёлой байшан, нютагай дунда һургуули, хүүгэдэй сэсэрлиг болон бэшэ хүдөөгэй барилганууд, баазанууд баригдажа, ажахын баяжаһанай гэршэ болоо.
Ажалша бэрхэ, найдамтай эрхэтэдые хүмүүжүүлхэ зорилготойгоор тэрэ үедэ Үдын һургуулиин захиралаар хүдэлжэ ябаһан наһанайнгаа нүхэр Людмила Фроловнатай Буряад орон соогоо эгээн түрүүн бүхы һурагшадай зунай сагта хурьгадые, буруунуудые адуулха хэдэн лагерь эмхидхээ һэн. Һайнаар ажаллаһан һурагшад багшанартаяа Москва хотын ВДНХ-гай путёвконуудаар совхозой зүгһөө шагнагдажа, жэл бүхэндэ холын хотонуудаар аяншалдаг һайхан заншалтай болоһон.
Түрүү ажахы болоһон Үдын совхоз 1984 ондо КПСС-эй ЦК-гай, СССР-эй Министрнүүдэй Соведэй, ВЦСПС-эй ба ВЛКСМ-эй ЦК-гай Улаан Тугаар, 1987 ондо Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаһан, нэрэнь СССР-эй ВДНХ-гай Бүхэсоюзна хүндэлэлэй самбарта оруулагдаһан юм. Цыремпил Жигжитович 1971 ондо «Ажалай габьяагай түлөө» медаляар, 1983 ондо Ажалай Улаан Тугай орденоор шагнагдаһан, «Арадай гэгээрэлэй отличник” гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн, 1985 ондо «Ажалай ветеран» гэһэн медаляар, 1989 ондо «Октябриин хубисхалай» орденоор шагнагдаһан байна. 1994 ондо “Ородой Холбоото Уласай хүдөө ажахын габьяата хүдэлмэрилэгшэ”, «Буряад Уласай габьяата экономист» гэһэн үндэр нэрэ зэргэнүүд олгогдоо. Тиихэдэ аймагай 85 жэлэй ойн баярай үдэр «Хори аймагай хүндэтэ эрхэтэн» гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртөө.
Гадна Цыремпил Жигжитович хүдөөгэйнгөө соёл болбосоролой хэмжээ ябуулгануудта онсо анхарал хандуулдаг, хэрэгтэй сагтань мүнгэшье һомолдог бэлэй. Жэл бүхэндэ дайнай ба ара талын хүдэлмэриин ветерануудые хүндэлдэг, үнэтэ бэлэгүүдые баридаг байһан юм. Нэгэ гайхалтай ушар дурдаһуу. Аяар тэрэ холын сагта аймаг соогоо түрүүлэн үлгы соо хэбтэһэн үхибүүдһээ эхилээд, табадахи ангиин һурагшад хүрэтэр бүридхэлдэ абажа, Бүхэдэлхэйн хүүгэдэй һайндэртэ соёлой байшан соогоо суглуулаад, тоглолто харуулдаг, тортнуудаар болон бэшэшье амтатай эдеэгээр баярлуулдаг байгаа. Анхандаа Монгол һайхан ороноор айлшалжа ябахадань, нүхэдэйнь бэлэглэһэн хүсэд түгэд бараатай һэеы гэрээ нютагайнгаа һургуулида дамжуулхадаа, мүнѳѳнэй залуушуул, мүн хүн зомнай буряад арадайнгаа байдал, түүхэтэй танилсажа байг гэжэ найдаһаниинь аргагүй зүб һэн.
Тиихэдэ 1990 ондо Анаа дасан һэргээлгын эхи табилсаһан, нютагайнгаа зоной хонон үнжэн мүргэлдэ ябахын тула дасанай дэргэдэ байра байдал барюулһан габьяатай. Сагай хубилжа, хамтын ажахынуудай хүндэ байдалда орожо байһан үедэ Шэнэхээнһээ 500 толгой буряад үүлтэрэй «Бүүбэй» хонидые, Тываһаа ямаадые асаруулһан, мүн тиихэдэ урданай ёһоор хониной арһа элдэлгын цех нээжэ, дулаан гутал, хубсаһа, буряад шэрдэг ба хүнжэлнүүдые оёжо, ажалшадтаа тараажа эхилһэн, айраг тараг буйлуулдаг үшѳѳ нэгэ цех байгуулһан байна.
Үргэн Яруунын Маарагта тоонтотой, Харгана угтай Цыремпил Жигжитович Ширабдоржиев 84 наһанайнгаа үндэр дабаанда хурса харасатай, түргэн һонор бодолтой, хүдэр багжагар бэетэй зандаа ябана. Арбаад жэлэй саана элинсэгэйнгээ тахидаг байһан Сагаан үбгэн обоодоо бунхан бүтээгээ. Ѳѳрѳѳ аргагүй шатарта дуратай, олон жэлнүүдтэ уласта үнгэргэгдэдэг шатарай мүрысѳѳндэ эдэбхитэйгээр хабаададаг, түрүү һууринуудыешье эзэлдэг зандаа. Жигжитовтэнэй угта эгээл үндэр наһа наһалһан Цыремпил ахатан мүнѳѳ 6 үхибүүдэйнгээ, 12 аша зээнэрэй, 9 гушадай урдаа хараха үбгэн баабай боложо алдаршанхай.
Батоцырен ЦЫДЫПОВ, ажалай ветеран, Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ
