​​Түдэбэй Дашын Мажигма абгай - золгохо гурим тухай

Урдандаа ба мүнөөшье шэнэхээнэйхид хоёр гараа дэлгэжэ золгоходоо, бэлэгээ заал һаа ганса баруун гар дээрэнь тоходог бшуу. Мүнөө хадаа зарим залуушуул бэлэг барижа байһан шэнги хоёр гар дээрэ тохоно. Тиихэдээ алдуу хэжэ, буруугаар золгоно. Гэхэтэй хамта, золголго гээшэ иимэ илгаануудтай. Бүһэтэй хүн бүһэтэй хүниие золгоходоо, малгайгүй золгодог, тиихэдээ: “Мэндэ амар!” гэхэ. Бүһэтэй хүн эхэнэр хүниие золгоходоо, заал һаа малгайгаа үмдөөд, “Мэндээ” гэжэ золгодог. Эхэнэрнүүд бүһэтэйшүүлые малгайтайгаар золгохо, тиихэдээ баһа “Мэндээ” гэхэ ёһотой. Харин олзотой эхэнэрнүүд золголсодоггүй, ганса мэндэеэ хэлэлсээд дүүрэдэг. Эндэ шэнэхээнэйхид олзотой гэжэ түрэхэ, нарайлха эхэнэрнүүдээ хэлэдэг байна.

Худа худагынар ба сасуутан үүри зон бэе бэеэ золгобол, бэлэгүүдээ андалдажа золголсодог байна.

- Сагаалганаар золгоходоо, жэшээнь, нютагайнгаа гү, али түрэлэйнгөө тон түрүүн аха заха наһатай хүнһөө эхилжэ золгодог юм. Зүгөөр анхандаа булта мори унаад ябадагынь эли. Тиихэдээ айлшан ерэһэн хүниие газаа гаража угтахадаа, морииень абажа, сэргэдээ уяжа, “манайда орожо сагаалагты” гэдэг заншал хаа-хаанагүй мэдээжэ. Гэртэ ороходоо, бүһэтэй хүн дахуулха ёһотой. Нэн түрүүн айлайда ороходоо, бурхандань мүргөөд, бүһэтэй аха заха хүнһөө золгожо эхилдэг. Урдань эндэ шэнэхээнэйхеэр эмэгтэйшүүлдээ (эхэнэртэ) пулаадуудые, эрэгтэйшүүлдээ (бүһэтэй зондо) аршуулнуудые бэлэг болгон барижа золгодог байгаа, - гэжэ Түдэбэй Дашын Мажигма абгай хөөрэбэ.

Мүнөө сагта Улаан-Үдэ хотодо ажаһуудаг шэнэхээнэйхид гэр гэртээ ябалсажа сагаалхаяа болёод, олоной сайлаха газарта бүгэдөөрөө сугларжа, бэе бэеэ золгожо сагаалаад, тарадаг болонхой.