​​«Агууехэ сайн зам»

Матвей Степаненко

Иимэ гаршагтай уласхоорондын хэмжээ ябуулга Улаан-Үдэдэ 7-дохи жэлээ үнгэргэгдэнэ. Буряадай ниислэлэй анда хотонуудай түлөөлэгшэд тэрээндэ хабаададаг һайн заншалтай. Энэшье удаа Монголой Улаан-Баатар болон Дархан хотонуудай түлөөлэгшэд айлшаар буугаа. Хажуугаарнь Эрхүү можын Байкальск болон Слюдянка хотонуудай үхибүүд энэ хэмжээндэ хабаадалсаһаниинь һайшаалтай.

Улаан-Үдэ хотын захиргаанай Эрдэм һуралсалай талаар хороониие даагша Татьяна Митрофановагай мэдээсэһээр, түүхэ һэргээһэн энэ хэмжээ ябуулгада һургуулиин үхибүүд хабаададаг заншалтай.

- Ургажа ябаа залуушуулай түүхэ, ёһо заншалаа һайнаар мэдэхынь түлөө энэ хэмжээ ябуулга зохёогдоо. Юуб гэхэдэ, Агууехэ сайн зам хадаа манай дэбисхэр дээгүүр гараа. Тэрэ үеын ажаһуугшад юу наймаалжа байгааб гэжэ мэдэжэ абана бшуу, - гэжэ Татьяна Митрофанова тэмдэглэн хөөрэнэ.

Һургуулиин үхибүүд өөрын гараар бүтээһэн, дархалһан, зураһан, оёһон зүйлнүүдээ, эдеэнэй дээжые яармагта олоной урда дэлгээн табиһан байна.

Хэдэн зуун жэлэй саана Агууехэ сайн замаар ябаһан наймаашад дурадхагдаһыень барандань худалдан абаха аргатай байгаа. Хүндэтэ айлшадай ябахада, аяншалагшадта нютаг нугануудайнгаа анхарал татама дурасхаалта газарнуудые харуулхада, экскурси эмхидхэгшэд тон хэрэгтэй юм. Тиимэһээ үхибүүдэйшье дунда гидүүдэй урилдаан һонирхолтойгоор үнгэрөө. Сэлэнгэ аймагайхид алдарта шасаргана тухайгаа хөөрөө, ивалгынхид суута аршаангуудтаяа танилсуулаа. Түнхэн аймагһаа ерэһэн хүбүүд үндэр мүргэлтэ Бурхан баабай тухайгаа олондо дурадхаа.

Сайн зам яагаад сайлалгагүй үнгэрхэб даа! Ямаршье арад сайлалгын өөрын заншалтай. Улаан-Баатар хотын 18-дахи һургуулиин шабинар япон сайлалга харуулаа.

- Манай һургуулида япон багша хүдэлжэ, тэндэхи сайлалгын ёһо заншалтай бидэниие танилсуулна. Сайгаа амтатай болгохын түлөө ганса Япондо ургуулдаг ногоо хэрэглэнэ. Зуун мянган жэлнүүдэй урда агууехэ императорнуудшье иимэ сайлалга үнгэргэдэг байгаа, - гэжэ 9-дэхи классай шаби Хонгорзул хөөрэнэ.

Хонгорзул

Буряад сайлалгын ёһо Мариинскэ интернат-һургуулиин басагад харуулжа, хүндэтэ айлшадта һануулаа. Тус һуралсалай гуламтынхид олон шэглэлээр хэмжээ ябуулгада оролсоо. Элдэб үнгэтэ нооһоор нюдэ баярлуулма зурагуудые бүтээжэрхинэ. Мүн тиихэдэ һурагшадай дунда ээрэһэн нооһоор нэхэдэг басагад үсөөн бэшэ.

- Минии 5-дахи классай байхадамни, ажалай багша Зоя Чимитовна нэхэжэ ба оёжо һургаа. Тэрэ гэһээр элдэбын юумэ оёноб. Гэртэхиндээ дулаан бээлэй, оймһо болон бусад хубсаһа тааруулжа оёхоёо оролдоноб. Бага үхибүүдэй сээжэбшэ, джемпер энэ урилдаандаа табяаб. Урдандаа өөрынгөө юумэ нэгэшье худалдажа үзөөгүйб. Харин мүнөө минии бүтээлнүүдые хүн абаха гээшэ гү гэжэ һананаб, - гэжэ 9-дэхи классай шаби Елена Какаурова хэлэнэ.

Улаан-Үдэ хотын 47-дохи һургуулиин шабинар баһа олон мүрысөөнүүдтэ хабаадалсаа. “Агууехэ сайн зам” үглөө-нүгөөдэр шэнээр Буряадай дэбисхэр дээгүүр гараа һаань, тус һургуулиин шабинар бултаниие хоёр дабхар буузаар угтаха байгаа юм ха.

- Һүүлэй жэлнүүдтэ хоёр дабхар бууза олондо һайшаагдана. Бишье мушхажа һуранхайб, тиимэшье хүндэ юумэн байхагүй. Үшөө багахан ябахадамни, абамни бууза мушхажа һургаа - эжыһээмни үлүү дээрэ мушхадаг ха юм, - гэжэ 47- дохи һургуулиин шаби Виктория Сергеева хөөрэнэ.

Виктория Сергеева

32-дохи һургуулиин шаби Матвей Степаненко модоор һиилэнэ. Ажалдаа нарһан, жодоо болон бусад зөөлэн модонуудые хэрэглэдэг байна. Тус урилдаанда олохон бүтээлээ табяа. Тиигэжэ тэрэ түрүү һуури эзэлэгшэдэй тоодо оролсоһониинь гайхалгүй.

Энэ хэмжээ ябуулгада хабаадаһан үхибүүд Байгал далай ошожо, үбэлэй шэдитэй танилсаа. Мүн бүхы хабаадагшад бэлэг сэлэгүүдтэ хүртөө.

Борис БАЛДАНОВАЙ гэрэл зурагууд