959
Ябаhан хүн яhа зууха, хэбтэhэн хүн хээли алдаха. Ажаллаhан хүн ама тоhодохо, - гэхэ мэтын буряад арадай сэсэн мэргэн оньhон үгэнүүд Гарма Гыргеновичтэ сэхэ хабаатай. Бидэ, үетэн нүхэдынь Гармаадай гэжэ нэрэлдэгбди. Ажал хүдэлмэри хэхэдээ бүтээмжэтэй, hүбэлгэн hонор, түргэн, гүйдэл дундаа хэжэ ябадаг.
Хотодо байхадаа, набша сэсэгэй ургажа, байгаалиин hэрижэ эхилхэдэ, Гармаадайн эгээл муу юумэнюуб гэхэдэ - тэрэ муухай үрмэдэhэ ногоон (ородоор полынь) гээшэл даа! Энэ яндан ногоонhоо боложо, аллерги үбшэнһөө нюдэ нюурынь хабдажа,хамар аманиинь бүтэжэ, эгээл ажалайнь хаhын ерээд байхада,хэды зобоогоо туляагаа гээшэб! Хэды сухалынь хүргөө, нервынь эдеэ гээшэб?!
Мүнөө хотоhоо зөөжэ,Байгал далайн эрье шадар байрлажа, арадай аргын эм домдо хүртэжэ, сэбэр агаараар амилан, налайс бамбайс түбхинэбэ. Ажал хүдэлмэринь эршэтэйгээр ябажа, ажабайдал, ажаhуудалыньэхилбэл даа.
Эртэ малгаашаар hэреэд, мүнөөдэрэйнгөө түсэб табижа хэбтэтэрээ, Гармын толгойдо жэгтэй гоё бодол түрэбэ:
- Елена! – гэжэ хашхараад, харайн бодобо.
Малгаашын амтатайхан нойроор нойрсоhон наhанайнь нүхэр сошон hэришэбэ.
- Намайгаа түргэхэн харгы замда суглуулыш даа, Харнай нютагаа хэды үдэрөөр харайлгаад ерэхэмни. Аба эжымни бууса үрмэhэ ногоондо дарагдажа, түхэл шэнжэеэ бууража байна. Буусаяа hэргээжэ, Баяндайдахи гэрээ Харнай абаашажа табихамни. Нажарай намжаа сагта хотоhоо аша зээнэрни ерэжэ амарха. Бидэ хоёршье тоонто нютагаа ерэжэ амархабди,- гэбэ. Дүшөөд жэлэй хугасаада нүхэрэйнгөө абари зан hайса мэдэхэ болоhон Лена абяагүйхэн үбгэеэ харгы замдань суглуулба.
Гыргенович хүнгэн автомашинадаа hуужа, Байгал далайн захаархи дардам харгыгаар Баяндай нютаг тээшээ зорибо. Гэрhээ гараhаар балшар бага наhанайнгаа Бата нүхэртөө хонходожо, ерэжэ ябаhан зорилго тухайгаа хөөрэбэ. Нүхэрынь удаан шэбшэнгүй:
- Залуу барилгашад мүнөө ажалгүй байна. Шинии ерэтэр гэрыешни задалаад, минии “КАМазта” ашажа байг лэ,- гэбэ. Гармын hанаа сэдьхэлынь баяраар билтаржа, автомашинынгаа газ эршэтэйгээр дараба. Иигэжэ hанаhан хэрэгынь гэрhээ гараhаар бүтэжэ эхилхэдэнь, баярлангүй яахаб.
Нютагтаа хүрэжэ ерэхэдэнь, хахад гэрынь ашаатай. Түргэхэн hамганайнгаа бэлдэhэн адуунай мяха, һохоол рецептээр дабhалhан гахайн гадар, варени-солени, hархяаг-жэмэс гаргаба. Һүүлээрнь эгээл шухала эдеэгээ - хатуу хараяа гаргажа, залуу мундуу хүбүүдэй настроениинь бодхообо. Хэдэн үдэр ажалгүй байжа бухиндаhан хүжэгэр харанууд, шэнээ тамираар бусалжа байhан ХАДЫН ХҮБҮҮД, гэмгүй доопинг абаhаниинь мэдэгдэжэ: гурбан дабхар гэр гурбан саг соо бодхоохоор бэлэн болоод байба.
-Малгаадар болотор татангүй, Харнай ошожо, һарын гэрэл доро сомоод орхиел! – гэжэ барилгашад уряал хаяба.
Харанхы hүни хүрэжэ ерэхэдэнь, Харнайн хүн зон унтаатай. Гэр бодхоолгын ажал хүдэлмэри хүүенэ. Гыргенович адуунай мяха, садхамал саалаар амталуулан, доопингоо хэжэ үрдинэ. Үглөөнэй 4 сагта Гармын гэр бодоод байгаа гэлсэдэг. Хара малгаашаар нютагаархидаа hэреэхээ таагүйрхөөд, Баяндай ошожо, Бата нүхэртөө хонобо. Гармаадаймнай 3 час шахуу унтажа бодоод, Баярмаа үетэн нүхэрэйнгөө 60 жэлэйнь ойн баярай найр нааданда:
Баргажан шамаяа hанахадам,
Балшархан наhанайм нютаг бэлэйш, - гэжэ дуугаа нюдэнhөө нёлбоhо дуhаан хангюурдажа hуугаа бэлэй.
Харнай нютагаархидынь ажал хүдэлмэридэ багса ороод ябадаг хүбүүн тухайгаа иимэ мүрнүүдые зохёогоо гэнэ:
Харнайн хүбүүн Гармаадай
Хахад hүниин хоорондо
Хоёр дабхар бодхоогоо…
Малгаадарынь Гарма Гыргенович алдарта Байгалайнгаа эрьедэ наhанайнгаа нүхэр Еленэтэеэ үдын хоол барижа hуугаа гэлсэнэ. Хүршэнь ехэтэ hонирхожо:
- Гарма ахай, таамнай ямар агаарай онгосоор ябаhан мэтэ, ажал хэрэгээ хүнгэ шэнгээр бүтээнэ гээшэбта? Нэгэ заа амарха байгаалта даа, - гэхэдэнь,
- Хүдэлмэри хэхэдэ, хүсэ шэнээн ерэдэг,
- Алсайгаад хэбтэхэдэ, арга шадал hаладаг! - гэжэ хэлээ гэдэг манай Гыргенович.
Иимэл даа, улад зоной дунда – Гарма Гыргенович ,
Үетэн нүхэдэйнгөө дунда - Гармаадай.
Ошор НУРБАЕВ
