​Этигэлэй Хамбын наадан

Сентябриин 22-то нэгэ дүгээр Бандида хамба лама Дамба Даржа Заяевай түрэһэн Отсон һууринда найр үнгэргэгдөө. Тиихэдэ сентябриин 23-да 12 дугаар Бандида хамба лама Даша-Доржо Этигэловэй түрэhэн Оронго һууринда хүүгэдэй дунда найр наадан болоо. Намарай дунда һарын 4-дэ Ивалгын дасанда заншалта ёһоороо түгэсхэлэй ехэ найр үнгэргэгдэбэ. Энэ үдэр Этигэлэй Хамбын эрдэни мүнхэ бэедэ хүн зон мүргэхэ аргатай байгаа. 

Мүнөө жэлдэ һайндэр гурбан түүхэтэ үйлэ хэрэгүүдтэ зорюулагдаа. Ород гүрэнэй газар дэбисхэр дээрэ Бандида хамба ламанарай тушаалай бии болгогдоһоор 253 жэлэй, 12 дугаар Бандида хамба лама Даша-Доржо Этигэловэй газар дэлхэй дээрэ мүндэлһөөр 165 жэлэй, мүн Этигэлэй Хамбын дахин бусажа ерэһээр 15 жэлэй ойн баярнууд нэгэ доро тэмдэглэгдээ гээшэ. 

- Энэ 253 жэлэй туршада Бандида хамба ламанарай тушаал нэгэ дахин лэ таһараа, 1938-1946 онуудта. Лубсан-Нима Дармаев энээниие залгажа, Ивалгын дасанда гурбадахи Хамбын хүреэ байгуулһан байна. Этигэлэй хамба лама 165 жэлэй саана энэ бэе оложо мүндэлһэн, 15 жэлэй саада тээ бусаад, мүнөө болотор маанадаа ударидажа ябана. Иимэ гайхалтай Багшатай байхадаа, бидэ хүгшэрхэ ёһогүйбди. Энэ ушараар Багшаяа баярлуулхаяа ехэ найр хэнэбди, хүндэлжэ, мүргэжэ, зальбаржа байнабди. Манай Багша хододоо һайн байжа, ухаатай һургаал табижа һууг лэ гэжэ ходо һанажа ябаха ёһотойбди, - гэжэ 24 дүгээр Бандида хамба лама Дамба Аюшеев хэлээ. 

Найрта айлшаар бууһан Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденовтэ Хамба лама үгэ үгэхэдөө, “манай Агын тойрогой Могойто аймагай Хүһөөшэ һууринhаа уг гарбалтай хүбүүндэ амар мэндые хүргэе!” гэжэ хэлээ. Буряад Уласай Толгойлогшо үгэ абахадаа, тус хэмжээ ябуулгын тон ехэ удха шанартай байһые тэмдэглээ. 

- Эндэ боложо байдаг эрын гурбан наадан бэе тамирай болон шажанай соёлнуудай нэгэдэл болоно. Тиимэһээ Буддын шажанай заншалта Сангхада, Бандида хамба ламада баярые хүргэе, - гэжэ Алексей Цыденов хэлээ. 

Этигэлэй Хамбын найрта Буряад ороноо холо ойгуур сурхуулжа ябаһан “Байгал”, “Лотос”, “Булжамуур” ансамбльнууд, Улаан-Үдын соёл, урлагай колледжын морин хуур дээрэ наададаг хүбүүд, басагад, мэдээжэ дуушад Лудуб Очиров, Бадма-Ханда Аюшеева, Сэсэг Аюшеева, Эдуард Жагбаев болон бусад тоглолтодо хабаадаа. Буряад Уласай гимн оперо болон баледэй 11 дуушад hүр жабхалантайгаар гүйсэдхөө. 

Тоглолтын забhарлалай үедэ Буддын шажанай заншалта Сангха ябуулжа байһан ажалтаяа танилсуулаа. Дамба Аюшеевэй үүсхэлээр Ивалгын, Сэлэнгэ аймагай Бултамуур, Загастайн, Захаамин аймагай Санагын, Зэдэ аймагай Сартуул Булагай, Мухар-Шэбэр аймагай Суулгын, Хэжэнгэ аймагай Чисаанын, Загарай аймагай Шулуутын дасануудта Согшон дугануудай барилга боложо байна. Энэ жэлдэ Агын дасанда Согшон дуганай болон Майдар бурханай, Алхана уула дээрэ Дэмчиг бурханай рамнай үнгэрөө. Найман Лусууд бурхадтай Байгалай дасан үүдэеэ сэлиһэн байна. Мухар-Шэбэр аймагта Зандинай дасан, Хэжэнгэдэ агууехэ гэгээрүүлэгшэ, дооромбо лама Эрдэни-Хайбзун Галшиевай нэрэмжэтэ Согшон дуган нээгдээ. Мүнөө үедэ Хилгантын дасанда Базарсада бурханай, Янгаажанай дасанда Ошор Дари бурханай ордонууд бодхоогдожо эхилээд байна. 

Этигэлэй Хамбын найрта заншалта ёһоороо үнгэргэгдэhэн эрын гурбан наадан олон тоото харагшадай һонирхол татаа. Энээн тухай удаадахи дугаарта толилхобди.

Тоглолтын үедэ

Борис Балдановай гэрэл зурагууд