​Буряад Уласта үүлтэртэ малай шэнжэ элирүүлэгдэнэ

2018 оной эхилһэнһээ хойшо “Үүлтэр һайжаруулгын болон мэдээсэлэй уласай түб” хүдөө ажахынуудта адуу малай, хонидой, гахайнуудай үүлтэр һайжаруулха талаар эрдэм шэнжэлэлгын, мэдээсэлэй ажал ябуулна.

- Жэлэй эхинһээ түбэй ажалшад үүлтэртэ гэрэй амитадай шанар шэнжэ элирүүлхэ ажал – бонитировка ябуулна. Энэ ажал гүрэнэй даабаряар хэгдэнэ. Үүлтэртэ мал, адуу, хонид, гахайнуудые шэнжэлжэ, тэдэнэр үүлтэртээ хэр тааранаб гэжэ тодолнобди. Тиигэжэ үүлтэртэ адуу мал үдхэхэ хэрэгые үргэхэ, хүгжөөхэ арга ажахынуудта олгонобди, - гэжэ түбэй таһагые даагша Баяр Минжуров хөөрэнэ. - Мүнөө жэл бидэ Буряадай хүдөө ажахын академиин эрдэмтэдтэй хамта 50 мянган толгой бонитировка гаргахаар түсэблэнхэйбди, - гэжэ Баяр Энэбишиевич мэдээсэбэ.

Мүнөө үедэ Буряадтамнай 39 ажахынуудта үүлтэртэ эбэртэ бодо малай тоо - 27 мянга болон 26 мянган хонид тоологдоно.

“Юрөө” ажахыда

Майн 17-до Сэлэнгэ аймагай Хүдөө ажахын “Юрөө” нэгэдэлдэ үүлтэртэ хонидой шэнжэ шанарыень эрдэмтэд, түбэй ажалшад шэнжэлбэ.

“Юрөө” СПК-да хальмаг болон сагаан толгойто казах үүлтэрэй эбэртэ бодо мал үдхэнэ. Тиихэдэ энэ ажахы Буряадай түхэлэй Үбэр Байгалай хизаарай нарин нооһото хонидые үдхэдэгөөрөө суутай юм.

-Ажахыдамнай 1300 толгой үүлтэртэ эбэртэ бодо мал тоологдоно. Тэдэнэй 600 толгойнь үнеэд юм. Хониднай табан мянга гаран, тэдэнэй дүрбэ хахадынь эхэ хонид болоно. Үшөөшье олон байха һэн, теэд һүүлэй хэдэн жэлэй ган гасуур ехэ һаалта болоол даа, - гэжэ ажахын түрүүлэгшэ Түмэн Аюшеев хөөрэнэ. - Иимэ түб байгуулагдажа, ажалаа ябуулхадамнай ехэ туһа болоо. Эрдэмтэдгүйгөөр үүлтэртэ мал ажахы хүгжөөхэ ажал урагшаа ябахагүй байна, - гэжэ Тумэн Дашинимаевич онсолбо.

Зүблэлтэ засагай үедэ Карл Марксай нэрэмжэтэ колхоз суурхажа байдаг һэн. Мүнөө тэрэ ажахын орондо “Юрөө” СПК баһал урагшатайгаар ажалаа ябуулдаг юм байна гэжэ ажаглаабди.

Нэн түрүүн хусануудые шалгабад. Удаань эхэ хонидые болон түлгэнүүдые ами амяарнь шэнжэлхэ.

-Хонидые хайшалхаһаань урид шэнжэлжэ үрдихэ ёһотойбди. Юундэб гэхэдэ, гол түлэб нооһыень шэнжэлнэбди. Нооһоной утань хэдыб, хэр тоһолиг бэ, ямар үнгэтэйб гэжэ тон наринаар шэнжэлээд, мяха маряагынь, тобир тарганиинь, хэмжүүр болон наһыень тодоруулаад, эрхим болон 1-дэхи классай гэжэ элирүүлхэдэмнай, эдэ саашадаа үдхэгдэхэ, - гэжэ хүдөө ажахын эрдэмэй дид-доктор Баир Жамьянов хөөрэбэ. - Харин эбэртэ бодо мал, адуу намартаа шэнжэлхэбди, гахайнуудые хамаагүй түхэреэн жэлэй туршада шэнжэлжэ болохо юм, - гэжэ Баир Валерьевич ойлгуулаа.

Авторай гэрэл зураг