1121
Түнхэн аймагай «Саяны» гэһэн арадай ансамбль «Ёохорой һүни» гэһэн фестивальда эрхимлэжэ, үнэтэ бэлэгтэ хүртэбэ. «Саяны» ансамбльда Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов һургуулиин автобус бэлэг бариба. Доодо Ивалгын «Хатарая» ансамбльда «Ёохорой һүни» гэһэн фестиваль эмхидхэгшэ «Байгал» театрһаа 100 000 түхэригэй шан барюулагдаа. Тиихэдэ хүүгэдэй бүхэроссиин «Океан» түбтэ амарха путёвконууд, айфон болон бусад үнэтэ бэлэгүүд хэмжээ ябуулгада бэлэглэгдээ.
11-дэхиеэ эмхидхэгдэһэн «Ёохорой һүни» фестивальда үнэтэ бэлэгүүд энээнһээ урид барюулагдаагүй. Тиихэдэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов Үбэр Байгалай арадуудай газар зүйн музейдэ үнгэргэгдэһэн хэмжээ ябуулгада ерэжэ, автобус бэлэглээ. Иимэ үнэтэ бэлэг барюулагдаха гэжэ хэншье хүлеэгээгүй.
Буряад Уласай Захаамин, Сэлэнгэ, Ивалга, Бэшүүр, Ярууна, Түнхэн аймагууд, Улаан-Үдэ хото, Үбэр Байгалай хизаарай Агын тойрогой зохёохы 13 бүлэгүүд, дүн хамта 850-һаа дээшэ хүнүүд хоёр үдэрэй туршада ёохор хатарай фестивальда хабаадаа. Мүнөө жэлэй хэмжээ ябуулга эмхидхэгшэд олон шүүгшэдые хабаадуулаа. Тэдэнэй тоодо, Турциин Арман Нурмахаматулы ёохорой илгаа, онсо өөрые маяг хаража гайхаһан байна.
«Буряад улас түрүүшынхиеэ ерээб. Энээнһээ урид буряад арадай дүхэриглэжэ хатардаг ёохор тухай уншаһан, видео-буулгабаринуудые хараһан байнаб. Буряад арадай хатар нюдөөрөө хараһандаа баясанаб. Һонин гэхэдэ, аймаг бүхэнэй дуулаха, хатархань илгархаһаа гадна, хубсаһанииньшье илгаатай», - гэжэ Турциин гүрэнэй ансамблиин режиссёр, хатаршан Арман Нурмахаматулы хэлэбэ.
Байгша ондо шангай дээшэлүүлэгдэһэн ушарһаа, ёохорой мүрысөөндэ хубилалтануд оруулагдаа. Тодорхойлбол, хэр угһаа хойшо дүхэриглэн хатардаг ёохорой дуун болон хатар хубилгагдангүй, тэрэл маягаар хабаадагшад хатарха ёһотой байгаа. Тиихэдэ хэр олон зон ёохорто хабаадааб, дуулан байжа, нэгэн мэтэ хэр хатарнаб гэжэ шүүгшэд сэгнэһэн байна.
Түнхэнэй ёохорто мянга хахадһаа дээшэ зон хабаадаа
Түнхэн аймагай «Саяны» ансамбль «Ёохорой һүни» гэһэн һестивалиин урда үдэрнүүдтэ интернет сүлжээндэ нютагаархидтаа хандажа, ёохор хатархыень уриһан байна. Тэдэнэр хатарха дуратайшуулда мастер-классудые үнгэргэжэ, үндэр амжалта туйлажа шадаа. Үбэр Байгалай арадуудай газар зүйн музейдэ 1500-һаа дээшэ Түнхэнһөө гарбалтай зон сугларжа, дүхэригтэ орожо, угсаата арадайнгаа хатар уран бэрхээр харуулаа.
Фестивалиин гол шан Түнхэнэй ансамбльда «Байгал» театрай захирал Дандар Бадлуев болон Буряад уласай соёлой сайд Соёлма Дагаева барюулаа.
Дүхэриг хатарта элдэб яһатан...
Дуу, хатарай Байгал театр шэнэ ёохорнудые бэлдэжэ, мастер-классудые үнгэргэдэг заншалтай. Энэшье удаа һайхан заншалаа тэдэнэр мартаагүй. «Байгал» театрай артистнартай хамта харагшад хатарха аргатай.
Мүнөө жэлэй соёлой фестиваль уласхоорондын хэмжээндэ үнгэргэгдэбэ. Юундэб гэхэдэ, Армениин Виталий Погосян, Турциин Арман Нурмахаматулы болон болон Эвенкнүүдэй автономито тойрогой Синильга гэгшэд өөһэдынгөө арадай дүхэриг хатарай мастер-классуудые харуулаа.
Тиихэдэ харагшад арадай дуунай мүрысөөндэ хабаадаха аргатай . хоёр үдэрэй туршада 50-һаа дээшэ хүн энэ мүрысөөндэ хаба шадалаа туршаһан байна. Мүрысөөнэй дүнгүүдээр арбаад илагшад элирүүлэгдээ. Тэдэнэй тоодо, Франциин айлшан Дарлес Гийьон.
«Алдагдажа байһан уг залгамжаһан баялиг»
Буряад арадай ёһо заншал мартагдажа байна гэхэдэ алдуу болохогүй. Тиимэһээ арадайнгаа аман үгын баялиг, ёһо заншал һэргээхэ талаар «Байгал» театр ажалаа ябуулна. Тэдэнэр ургажа ябаа улаан бургааһадые энэ дэмбэрэлтэ хэрэгтэ хабаадуулха талаар «Ёохорой һүни» гээһн фестивалиин хэмжээндэ эдиршүүлэй дунда гурбан мүрысөө үнгэргэбэ.
Уран зурагай мүрысөөндэ илагшадай зурагууд «Байгал» «Почта России» эмхитэй хамта открытканууд болгон хэблэгдээ. Тэдэниие хямда сэнгээр худалдажа абаха арга байгаа. Уран шүлэгшэдэй мүрысөөн баһал үндэр хэмжээндэ үнгэрөө.Тиихэдэ «Алдагдажа байһан уг залгамжаһан баялиг» гэһэн мүрысөөн олоной һонирхол татаа. Мүрысөөнэй дүримэй ёһоор, 16 наһа хүрөөдүй үхибүүд үбгэд, хүгшэдэй урданай дуунуудые дуулажа байһан аудио- болон видеобуулгабаринуудые эльгээһэн байна. Энэ мүрысөөн апрель һарада эхилжэ, тэндэ зуугаад хүн хабаадаа. Шүүгшэд 150-һаа дээшэ эльгээгдээһн буулгабаринуудые хараһан, шагнаһан байна. «Алдагдажа байһан уг залгамжаһан баялиг» гэһэн мүрысөөндэ Үбэр Байгалай хизаарай Агын тойрогой, Эрхүү можын Усть-Ордын тойрогой, тиихэдэ Ангарск, Эрхүү хотонуудай үхибүүд хабаадаһаниинь тэмдэглэлтэй.
Буряад уласай спортын болон залуушуулай бодолгын талаар яаман хүүгэдэй бүхэроссиин «Океан» түбтэ амарха гурбан путёвко бэлэлэбэ. Үнэтэ бэлэгүүдтэ Денис Жигжитов (Уласай болбосоролой түб), Ринчима Жалсанова (Хэжэнгын лицей) болон Субад Жалсанова (Буряад уласай 1-дэхи лицей-интернат). Мүрысөөнэй Гран При шан - «iPhone X» смартфондо Зэдэ аймагай Алцагай дунда һургуулиин һурагша Доржо Гомбоев хүртэбэ.
- Доржомнай һаял 3-дахи ангида оробо. Тэрэ хүгшэн эжы Любовь Дугаржаповна Гомбоеватай мүрысөөндэ хабаадаха гэжэ шиидэһэн байна. Тиихэдэ нютагайнгаа үндэр наһатай үбгэдыешье буулгаа. Мүрысөөндэ илалта туйлаха гэжэ оройдоо һанаагүйбди. Саашадаа аза талаантай ябахынь гэжэ Доржын шүүһэн шан буляалдангүй байха гэжэ аха дүүнэртэнь хэлээбди, - гэжэ Доржын эжы Юлия Солбоновна хэлэбэ.
Фестиваль эмхидхэгшэд саашадаа бүри олон һонирхолтой мүрысөөнүүд үнгэргэгдэхэ гэжэ найдуулаа.
Анна Огороднигой гэрэл зурагууд
