​Һургуули тухай түрэлхидэй һанамжанууд

Байгалай болбосоролой хуралдаанай үедэ амжалта­тай, жаргалтай хүүгэдые хүмүүжүүлхэ ёһотойбди гэжэ оло дахин хэлэгдээ. Тиимэһээ энэ зорилго бэелүүлхын тула мүнөөнэй һургуули, багшанар ямар байха ёһотойб гэжэ түрэлхидһөө һонирхообди.

Людмила, 7-дохи ангиин хүүгэдэй эжы, үнэтэ гоёолто зүүдхэлнүүдэй дэлгүүрэй хүдэлмэрилэгшэ:

Нэн түрүүн багшанар бүхы һурагшадта адли тэг­шээр хандаха уялгатай гэжэ һананаб. Ганса бэрхэшүүлые тойруулжархёод, тэдэнтэеэл хүдэлхэ бэшэ, харин тулюур һурадаг үхибүүдтэ ехэ анха­рал хандуулха ёһотой. Мүн тиихэдэ түлбэригүй кружо­гууд, секцинүүд олон байбал һайн һэн.

Дарима Гармажапова, хоёр һурагшадай эжы, най­маашан:

Мүнөө үеын эрилтэнүүдтэ таарама байшантай, тоног түхеэрэлгэтэй байшантай баян һургуулинууд хэрэгтэй. Улаан-Үдын 100-дахи кварталнуудта барижа байна гүб даа, булта һургуулинууднай тон тиимэхэн лэ байгаа һаань, гоё һэн. Харин минии үхибүүн 18-дахи кварталда юрын һургуулида һурадаг. Зүгөөр гол шухалань гэхэ­дэ, алиш талаар бэрхэ, һайн багшанар байха ёһотой. Гад­на түлбэригүй кружогууд, секцинүүд хэрэгтэй: үхибүүн хамагые туршаагүй аад, яа­гаад дуратай хэрэгээ шэлэжэ абаха юм?

Татьяна Пурбуевна Ту­гульдурова, түрүүшынхиеэ һургуулиин богоһо алха­хаяа байһан хүүгэдэй эжы, уласай перинатальна түбэй операци хэдэг таһагай мед­сестра:

Минии һанамжаар, һурагшадай аюулгүйе хан­гаха шухала. Басагамни мүнөө 1-дэхи ангида ошо­хо. Тиимэһээ һанаамни ехэ зобоно. Багша үхибүүн бүхэндэ “түлхюур” оло­жо шадаха ёһотой. Тулюур гэртэхинтэй, муу һурадаг, тоомгүй, тэршээ, хубсаһаар ядуу гэжэ хүүгэдые илга­жа болохогүй. Багшын ажал шэлээ һэн хойноо бултан­дань адли тэгшээр хандаха хэрэгтэй. Анги бүхэндэ 20-һоо олон һурагшад һураха ёһогүй. Харин мүнөө 30-аад гаран хүүгэд һурана. Иимэ эрхэ байдалда багшада бул­тандань анхарал хандуул­ха бэрхэтэй. Теэд яахабши даа. Уластамнай үхибүүд олоор мүндэлдэг болоо ха юм. Энэнь ехэ һайн, зүгөөр һургуулинуудые олошо­руулха талаар зохисотой хэмжээнүүдые абаха хэрэг­тэй.

Тилеш, 3-дахи ба 5-дахи ангинуудай һурагшадай эжы, мүнөө одхон хүүгэдтэеэ гэртээ һууна:

Багшанар лэ бэрхэ бай­ха ёһотой. Юундэб гэхэдэ, багшаһаа ехэ юумэн дулды­дадаг. Бэрхэ, һайн багшада һураһан шабинар бэрхэнүүд байдаг, саашадаа амжалта­тай хүнүүд болодог. Үхибүүд һургуулидаа ошоходоо, баян-үгытэй гээшые марта­ха ёһотой.

Александра Буянтуева, 3-дахи ангиин һурагшын залуу эжы, саг зуура ажалгүй:

Үхибүүн бүхэнэй арга бо­ломжонуудые элирүүлжэ, бэлиг шадабаринуудыень хүгжөөжэ шадаха хүнүүд һургуулида хүдэлхэ ёһотой. Нэгэ ангида 30 гаран һурагша һураха ёһогүй, адагынь 25 байбал, ехэ һайн. Иимэ олон хүүгэдтэ бултандань анха­рал хандуулхын аргагүй ха юм. Хүүгэдэй бэеэ һорихо та­мирай секцинүүдые олошо­руулха байгаа.

Светлана, 6-дахи бо­лон 9-дэхи ангинуудай һурагшадай эжы, но­мой дэлгүүрэй хүдэлмэрилэгшэ:

Минии хүбүүн 14-дэхи гимназида һурадаг. Һайн һургуули гэжэ тоолоноб. Багшанарнайшье бэрхэнүүд. Хүбүүндэмни һайн мэдэсэ үгэдэг. Гэбэшье кружогууд, секцинүүд түлбэригүй бай­гаа һаа, бүри гоё һэн.

Александр, наһанай амаралтада гаранхай, 1-дэхи ангида ошохо баса­ганай үбгэн эсэгэ:

Үнэхөөр хүүгэдтэ ду­ратай болон мэдэсэ ехэ­тэй хүнүүд лэ һургуулида хүдэлхэ ёһотой. Үхибүүдни үни хүл дээрээ гаранхай­нууд, мүнөө аша басагамни һургуулида орохонь. Сэхы­ень хэлэбэл, бүхыдөө гүрэн доторнай болбосоролой шанар ехэ муу. Зүблэлтэ үедэшье үлүү һайн байгаа гэжэ һананагүйб. Тиимэһээ бэрхэ багшада дайралдаһан лэ хүүгэд аза талаантай гээшэ. Би Магаданда, Новоси­бирскдэ һураһанби. Минии ангиин хүтэлбэрилэгшэ, тоо бодолгын багша Зинаида Николаевна Фёдорова одоол бурханһаа үгтэһэн бэлигтэй, ёһотой багша байһан.

Татьяна Раднаева, 6-дахи ангиин һурагшын эжы, саг зуура ажалгүй:

Һургуули хадаа үхибүүнэй дура, һонирхол татаха ёһотой. Илангаяа мүнөө үедэ багшанар сагтаяа адли алхалха ёһотой. Гээгдэнги багшанар хүүгэдые юумэндэ һургажа шадахагүй.

Ирина Шадрина, 3-дахи ангиин һурагшын залуу эжы, одхон хүүгэдтэеэ гэр­тээ һууна:

Тарбагатай аймагһаа һургуулидаа бэлдэхэ­еэ ерэнхэйбди. Багшанар һурагшадта һайнаар ойл­гуулхые, һонирхолтойгоор хэшээлнүүдээ үнгэргэхые оролдохо ёһотой. Тиихэдэ һайн һургуулинууд хэрэг­тэй. Манай нютагта шэнэ һургуули хэзээ баригдаха юм? Хүлеэжэл байнабди.

Ирина Геннадьев­на Брельгина, 2-дохи ба 9-дэхи ангинуудай һурагшадай эжы, кафедэ хүдэлдэг:

Үхибүүдни Улаан-Үдын 44-дэхи һургуулида һурадаг. Бэрхэ багшанар олошорһой гэхэ байнаб. Үргэн ехэ һургуули хэрэгтэй. Мүнөө үедэ багшанар үхибүүн бүхэнтэй амяарандань хүдэлжэ шадахагүй. Нэгэ анги­да дан олон һурагшад һурана гэжэ мэдэнэбди. Иимэ эрхэ байдалда олон хүүгэд һуралсалайнгаа программа хүсэд ойлгонгүй үлэшэнэ, тиигэһээр бүри хаясаанай болошоно. Тиимэһээ булта үхибүүдэй хадуужа абахаар ойлгуулжа шадаха, мэргэжэл ехэтэй багшанар хэрэгтэй. Энэ талаар бага хүбүүнэймни багша Ирина Александровна ехэ бэрхэ.

Иимэл даа түрэлхидэй һанамжанууд. Сонинойнгоо удаадахи дугаарта түрэлхид ямар байха ёһотойб гэжэ баг­шанарай һанамжануудтай танилсуулхабди.

Аркадий БАТОМУНКУЕВАЙ гэрэл зураг