​Нюдэнэй сүсэгы сэлмээнэ

Анатолий Бошиктуевич нюдэнэй катарактые мүнөө үеын шэнэ аргаар эмшэлнэ – энэнь факоэмульсификация катаракты гэжэ нэрлэгдэнэ

Буряадай арадай поэт Дулгар Доржиева һаяхана нюдэндөө операци хүүлээд, ехэ баярлаһанаа “Буряад үнэндөө” оро­жо мэдүүлээ. Ямаршье һайн һанаатай, һайхан сэдьхэл­тэй, сэсэн бэрхэ эмшэд Буряадтамнай байдаг юм гэжэ гайхалаа бараһанаа мэдүүлээ. Тиигээд үнэнөөрхин эдэ бэрхэ эмшэд тухай толилыт, үргэн олон уншагшаднай мэдэхэ, тани­хал юм бэзэ, теэд “Буряад үнэндөө” уншахадань, ямар һайн байха гээшэб гэжэ уряалба. Хүндэтэ ирагуу найрагшынгаа, урданай сэтгүүлшынгээ захяагаар манай сурбалжалагша Семашкын нэрэмжэтэ уласай больницын нюдэнэй таһагые даагша, Буряа­дай габьяата эмшэн, “Буряадай түрүү хүнүүд” урилдаанай лау­реат Дарима Сосороватай уулзажа хөөрэлдэбэ.

- Дарима Владимировна, танай таһагай бэрхэ эмшэд Буряадайнгаа хүн зониие харгыгаа хараха хараатай, “Буряад үнэнөө” уншаха хур­са харасатай болгожо, олон­до мэдээжэ болонхой. Хамта хүдэлдэг нүхэд тухайгаа ун­шагшадтамнай хөөрэжэ үгыт даа.

- Нэн түрүүн аха захатанаа хүндэлэн нэрлэхэм. Вячеслав Борисович Цыбиков болон Ана­толий Бошигтуевич Будаев хоёр болбол урдаа хараха үнэхөөр жэшээ абадаг аханарнай, баг­шанарнай юм. Энэл таһагта таһалгаряагүйгөөр наһаараа хүдэлжэ ябаһан ахатанаймнай дүй дүршэл гээшэ юугээршье сэгнэшэгүй. Дээдэ һургуули дүүргэжэ, ехэ эрдэмтэй эмшэд ерээбди гэһэмнай, ураа ушараа­раа юм гү, али ёһоороол юм гү, иимэ бэрхэ мэргэжэлтэд маана­дые угтан абажа, даамайханаар саашадамнай һургажа, эмшэ­нэй олон нюусануудые нээжэ үгөө һэн. Хүн бүхэндэ, хүгшэн залуу гэлтэгүй үгын һайнаар хандажа, хүндэлжэ ябахыемнай зааһандань, мүнөөшье гүн сэдь­хэлэйнгээ баярые мэдүүлжэ ябадагбди. Тиихэдэ ахашуулнай ганса ажалдаал гэжэ шармайнгүй, бүхы сүлөө сагтаа олониитын ажалда эдэбхитэйгээр хабаададаг. Вячеслав Бо­рисовичнай Буряад Уласайнгаа Арадай Хуралай һунгамал боло­жо, бидэ бүгэдэнөө бүри ехээр баярлуулаа.

- Зүб даа. Ямаршье бэрхэ хүн, ямаршье мэргэжэлээр эр­хим бэрхээр һураашье һаа, аха нүхэдһөөл дүй дүршэл абажа, саашанхи харгы замаа сэхэл­дэг ажабайдалай заршам гэжэ булта ойлгонобди. Арадай Хуралда өөрын һунгамалтай болоһоортнай халуунаар амаршалая. Ажал хэрэгтнай бүри урагшатайгаар ябахань лабтай.

- Тиимэ ааб даа. Шэнэ үеын оньһон оргтехникэ элбэгээр абаха хэрэгтэй. Манда хандаһан хүнүүдэй үбшыень дары элирүүлжэ, түргэн дундань эмшэлхэ шухала ха юм. Баһал ямар байдалда эмнэлгэ үнгэрнэб – тэрээнһээ ехэтэ дулдыдадаг гээшэ. Тиимэһээ байра байда­лаа, эмнэлгын таһагуудые бол­босон түхэлтэй байлгаха тон шухала. Тиимэһээ Арадай Ху­ралай һунгамалай хэхэ, бүтээхэ ажал ехэ, шиидхэхэ асуудалнууд олон. Шэнэ техникэ үгыһөө бо­ложо, хүндэ үбшэнтэдые Эрхүү, Шэтэ, Москва, Петербург хото­нуудай түбтэ эльгээхэ баатай болонобди. Тиигэжэ жэлдээ аяар дүрбэн зуугаад хүнүүдые квотоор ябуулнабди. Эндээ эм­нэжэрхихэ оньһон техникэтэй болбол, уласаймнай зондо ехэл амар байха һэн.

Нюдэн муудахадаа олон шалтагһаа дулдыдадаг. Нэн түрүүн бэеын элүүр энхэһээ дулдыдана. Диабет болон зүрхэнэй хүндэ үбшэнүүдтэй, шуһанай ехэ даралтатай бо­лон олон жэлдэ һүжэрһэн үбшэнүүдтэ баригдаһан зон хараагаа алдажа эхилнэ. Теэд иимэл хүндэ үбшэнтэд манай эндэ эмшэлүүлхэ аргагүй. Холо ябагдаха, үшөө хажуудань ха­ралсажа ябаха һайн хүн хэрэг­тэй. Хэды ехэ зоболон бэ, мүн баһа мүнгэ танганай гарза бага бэшэ. Буряад Уласайнгаа засаг зургаанай, түрэл Элүүрые хам­гаалгын яаманайнгаа туһада найданабди.

- Танһаа эхилээд, гол түлэб дунда үеын эмшэд танай таһагта хүдэлнэ гэжэ ойлго­сотой.

- Гол хүсэмнай - дунда үеын мэргэжэлтэд болоно. Хамта бүхыдөө таби гаран ажалшад хүдэлнэбди. Дээдэ мэргэжэл­тэй, нарин операцинуудые хэ­дэг найман врач хүдэлнэбди. Тиихэдэ дээрэ хоёр ахатанаа дурдаабди.

Ганса эмшэд бэшэ, бул­та ажалшаднай хандаһан хүн бүхэндэ илдамаар хандадаг. Манда ехэнхидээ наһатай зон ерэнэ ха юм. Тэдээндэ үгын дулааханаар хандажа, ганса үбшэ хабшыень элирүүлжэ эмнэхэ бэшэ, баһа сэдьхэлынь эдэгээхэ, сээжэ зүрхэндэнь баяр баясха­лан түрүүлхэ гээшэ тон шухала бшуу. Хүн түрэлтэн ехэ һонин зантай. Илангаяа манай буряа­дууд үбшэниие балай тоохогүй, яба ябаһаар һүжэрөөгөөд, ту­лахадаал эмшэдтэ хандадаг. Тиимэһээ һэргылэмжын ажал ехээр ябуулдагбди. Шадалаараа хүдөө нютагуудаар ябажа, хо­лын гүүртэнүүдтэ хүрэжэ, мал­шадые, таряашадые шалганаб­ди. Хэрэгтэй хэрэгсэлнүүдһээнь гадна, эм домоошье абажа яба­дагбди.

- Тиигээд үшөө залуу мэр­гэжэлтэд тандамнай ерэжэл байгаа бэзэ?

- Коллективэймнай гол хүсэн гэхэдэ, дунда үеын эмшэдшье һаа, залуу мэргэжэлтэд ерэнэл даа. Һаяхана хоёр залуу эмшэд ерээд, аха захатанһаа дүршэл халан абажа байна. Мүнөө үедэ хүн зондоо аша туһаяа хүргэжэ байһан эмшэдые хүндэтэйгөөр нэрлэе: Саян Евгеньевич Марха­ев, Мария Сергеевна Селезнева, Анатолий Сергеевич Гатапов, Ольга Цыдыповна Очирова, Анна Михайловна Шангина.

- Залуушуулай ерэжэ байһаниинь ехэл һайн гээшэ. Эб хамта дүй дүршэлөөрөө хубаал­дан хүдэлжэ, арад зонойнгоо нюдэнэй сүсэгы сэлмээжэ, алтан дэлхэйе хаража, энэ наһандаа баясажа ябахынь тулада оролдожо байгыт даа.