​Малшадые дэмжэлгын шэнэ арга – «агростартап»

Үмсын хэрэг эрхилдэг мал­шад ба таряашадые дэмжэхэ талаар гүрэнэй шэнэ түсэл бэелүүлгын шухала асуудалнууд һаяхана Буряад Уласай Хүдөө ажа­хын болон эдеэ хоолой яаманда зүбшэгдөө. Тэрээндэ Засагай газа­рай түлөөлэгшэд, Арадай Хуралай һунгамалнууд болон хүдөө ажа­хын үйлэдбэри эрхилэгшэд – дүн хамтадаа 60 гаран хүн хабаадаа. Харин үсэгэлдэр, июлиин 9-дэ, «Аг­ростартап» гэһэн грантын урил­даанда мэдүүлгэнүүдые хүлеэн абалга түгэсөө юм. Уридшалһан мэдээгээр, Буряад Уласай хүдөө ай­магуудай ажаһуугшад яһала олон һонирхолтой бизнес-түсэлнүүдые дурадхаа.

Үмсөөрөө хүдөө ажахы эрхил­дэг зондо дэмжэлгэ үзүүлхэ «Агростартап» гэһэн арга байгша ондол бии болоо. Тэрэ «Фермернүүдые дэмжэлгын болон хүдөөгэй хамжа­ануудые хүгжөөлгын журам» гэһэн федеральна түсэлэй хубинь юм. Хүдөө ажахын яаманай мэргэжэл­тэдэй мэдээсэһээр, «Агростартап» гэһэн грантын дэмжэлгэдэ үмсын ажахы бүридхэһэн хүдөөгэй малшад, таряашадһаа гадна, Ородой Холбоо­то Уласай ямаршье эрхэтэд хүртэхэ аргатай.

- Улас дотор хүдөө нютагууд­та 146 400 хубиин багахан ажахы бүридхэгдэнэ. Гэр бүлын тоотой тус ажахынуудта үйлэдбэрилэгдэһэн эд бараанай зарим хубинь дэлгүүртэ гаргагдадаг юм. Харин гүрэнэй удха шанартай шэнэ түсэлэй ашаар тус ажахынуудые нэгэдүүлжэ, хамжа­ан болгоод, бага олзын хэрэг эрхи­лэлгэ саашадань хүгжөөхэ талаар зохисотой эрхэ нүхэсэл байгуулаг­даха ёһотой. Үмсын багахан ажа­хынуудые шэнэ шатада гаргажа, үйлэдбэрииень үргэдхэхын тула гүрэнһөө дэмжэлгэ үзүүлхэ гэжэ энэ түсэл зохёогдобо, - гэжэ Буряадай Хүдөө ажахын яаманай таһагые да­агша Светлана Кобылкина тэмдэглэ­нэ.

Ажахы эрхилэгшын алибаа хам­жаанай гэшүүн болоһон, үгыһөөнь грантын мүнгэнэй хэмжээн дул­дыдаха. Тиигэжэ хэнтэйшье хамтараагүй, гансаараал хүдэлжэ байһан фермернүүд ехэдээл һаа, 3 сая түхэригэй дэмжэлгэдэ хүртэхэ аргатай. Харин хүдөө ажахын хэрэ­глэгшэдэй хамжаанай бүридэлдэ ороһон байгаа һаа, 4 сая түхэригэй грант абажа болохо. Тиихэдээ энэ мүнгэнэйнгөө адагынь 25 хубииень хамжаанайнгаа жасада дамжуул­ха ёһотой юм ха. Гадна «Агростар­тап» гэһэн түсэлөөр дэмжэлгэдэ хүртэжэ, ажахыгаа хүгжөөхэ гээ һаа, түсэлэйнгөө бэелүүлгэдэ хэрэгтэй мүнгэнэй 90 хубиие гүрэнһөө абаха, мүн үлэгшэ 10 хубииень өөрһөө гар­гаха гэһэн эрилтэтэй.

Энээнһээ урагша малшад, таряашадые дэмжэхэ талаар бэелүүлэгдэжэ байһан түсэлнүүдтэ орходоо, «Агростартап» улам һайн, ашагтай эрхэ нүхэсэл дурадхана. Тиигэжэ эгээл шухалань гэхэдэ, тус дэмжэлгэдэ хүртэхын тула заатагүй фермер гэжэ бүридхэл гараһан бай­ха хэрэггүй. Гадна мүнгэнэйшье талаар угаа барюубшатай. Үшөө ти­ихэдэ «Агростартап» гэһэн програм­маар дэмжэлгэдэ хүртэһэн хүнүүд 2 сая түхэригһөө доошо мүнгэ абаа һаа, ажалай 1 һуури байгуулха, ха­рин 2 сая түхэригһөө ехые абабал, 2 хүниие ажалтай болгохо ёһотой.

Һая ажахы эрхилжэ эхилжэ байһан малшад, таряашадта дэм­жэлгын үзүүлэгдэдэг болоһонһоо хойшо, һүүлэй долоон жэл соо, хүдөө ажахын үйлэдбэриин тоо ба­римтанууд һайн тээшээ эрид хуби­лаа. Бүридхэлгын эмхи зургаануу­дай мэдээсэһээр, тэдэнэй үмсэдөө үсхэбэрилжэ байһан малайнь тоо хүдөө ажахын эмхинүүдэй хэмжээн­дэ хүрөө.

Буряад Уласта һүүлэй долоон жэлэй туршада үмсэдөө хүдөө ажа­хы эрхилжэ эхилжэ байһан 336 хүн болон 32 гэр бүлын эмхи грантын гуримаар дэмжэлгэдэ хүртөө. Тии­гэжэ «Агростартап» гэһэн түсэлэй ашаар улам олон хүнүүд, эмхинүүд мүрысөөндэ хабаадаха байха гээд, Хүдөө ажахын яаманай мэргэжэлтэд багсаамжална.

2024 он болотор тус шугама­ар дүн хамтадаа 444,5 сая түхэриг гүрэнэй мүнгэн санһаа һомологдохо юм ха.

Анна Огороднигой гэрэл зураг