​Хоморой шухаг бэшэгүүд олдоо

Монгол Уласай бусад гүрэнүүдтэй гадаадын харилсаа тогтоожо байһан тухай баримта гэршэ болохо түүхын гайхамшагта бэшэгүүд дэлхэйн хэдэн гүрэнэй архивуудта мүнөө олдоно. Тэдэнэй тоодо Ватиканай нюуса архивта хадагалагдажа байдаг Монголой Эзэнтэ гүрэнэй болон Ил Хаанта Уласай хаадуудай бэшэгүүд онсо һуури эзэлнэ.

Ватиканай архивта байдаг монголшуудтай сэхэ холбоотой хоморой шухаг документнүүдые абаха ёһолол Монгол Уласай Гадаадын харилсаанай яаманда июлиин 9-дэ болоо. XIII дугаар зуун жэлдэ Римэй Папатай харилсажа байһан тушаа түүхын 8 бэшэгүүдэй эхэ хуулбариие (копии) Монгол Уласһаа Италида һуугаа элшэн сайд Ц. Жамбалдоржо Монголдоо асаржа ерээ юм.

Монгол Улас иимэ бэшэгүүдые хүлеэн абаба:

–1245 оной 3 һарын 13-ай Римэй Папа IV Иннокентийһээ Гүег хаанда эльгээһэн бэшэг;

–1263 оной майн 23-ай Римэй Папа IV Урбанһаа Ил хан Хүлэгүүдэ эльгээһэн бэшэг;

–1268 оной зун сагай Ил Хан Абагаһаа Римэй Папа Климентэдэ бэшэһэн бэшэг;

–1278 оной 4 һарын 1-эй Римэй Папа III Николасһаа Ил хан Абагада бэшэһэн бэшэг;

–1279 оной Ил хан Абагаһаа Римэй католик шажанай элшэндэ олгоһон аян замай үнэмшэлгэ бэшэг;

– 1288 оной 4 һарын 2-ой, 1289 оной 7 һарын 15-ай Римэй Папа IV Николасһаа Ил хан Аргунда эльгээһэн 2 бэшэг;

–1290 ондо Ил хан Аргунһаа Римэй Папа IV Николаста эльгээһэн бэшэг.

Ватикантай холбоо тогтоохо гэһэн хэлсээнэй ёһоор эхэ бэшэгүүдэй копинууд хэгдэһэн байна. Дипломат албанай музейдэ 8 бэшэг хадагалаатай байха. Тэрэ үеын түүхын үйлэ хэрэгүүдые һэргээхэ ба эрдэм шэнжэлэлгын эрьелтэдэ оруулха зорилготойгоор эрдэмтэдтэ ба шудалаашадта тэдэниие үзүүлжэ байха болоо.

Эдэ бэшэгүүдые эрдэмтэ түүхэшэд урид шудалаагүй юм. Гадна олоной урда огто харуулагдаагүй байгаа гэжэ тэмдэглэхэ хэрэгтэй. Хэды саг соо эдэ бэшэгүүд үзүүлэгдэхэнь эли бэшэ, гэбэшье шэнэ нээлтэнүүд удангүй хэгдэхэ байха.

Монгол эрдэмтэдэй дээрэ үеын түүхэ һэргээхэ хэрэгтэнь Ватиканай 8 бэшэг ехэ туһа хүргэхэ гэжэ МОНЦАМЭ агентство мэдээсэнэ.