​​Аймагай бренд

Виктор Хабитуев

Алексей Жилинэй гэрэл зураг

Улаан-Үдэдэ “Буряад ороной аймагуудай бренднүүд” гэһэн яармаг үнгэржэ, хүдөө ажахын хүдэлмэрилэгшэдэй үдэртэ зорюулагдаа.

Буряад Уласай хүдөө ажахын болон эдеэ хоолой сайдай нэгэдэхи орлогшо Булат Цыренжаповай тэмдэглэһээр, иимэ үзэсхэлэн 11-дэхиеэ Буряадта үнгэргэгдэнэ.

- Һүүлэй жэлнүүдтэ Москва хотын ВДНХ-да эмхидхэгдэдэг үзэсхэлэндэ хабааданабди. Эгээл тэндэ нютаг нугануудай бренд болохо эдеэ хоол элбэгээр табигдана. Тиимэһээ бидэшье баһа өөрын уласта бренд болохо эдеэнэй зүйлнүүдые элирүүлхэ гэжэ шиидхэбэри абаһан байнабди, - гэжэ Булат Цыренжапов нэмэбэ.

Сайд Даба-Жалсан Чириповэй хэлэһээр, бүхы уласаймнай аймаг бүхэндэ өөрын танигдаха эдеэ хоол буйлуулагдаха ёһотой.

- Буряад Уласайнгаа ажаһуугшадые болон олон тоото айлшадые экологическа сэбэр эдеэгээр хооллуулха гэжэ бүхы ажахынууднай шамдана. Тиимэһээ аймаг бүхэн өөрын хоолоор суутай байха ха юм. Жэшээлбэл, бидэ Зэдэ аймаг ошоод, тэрэ бренд болоһон борьёогой хониной мяхан хаанаб гэжэ асууха болонобди. Мүн Хэжэнгэ ошоод, үнөөхи гоё сырээ эдюулыт гэжэ хэлэхэбди. Иимэ жэшээнүүд олон байха ёһотой. Эдэ бүгэдые буйлуулһан ба хэһэн хүн зон баһа баян тарган һуубалнь, экономикомной дээшэлхэ, - гэжэ Даба-Жалсан Чирипов хэлэнэ.

Яруунын басагадай мушхаһан бууза амтатай даа!

Алексей Жилинэй гэрэл зураг

Буряадаймнай хүдөө ажахынхид нютагаархидаа мяхаар болон огородой эдеэгээр 60 процентээр, һүөөр 63 процентээр, хартаабхаар 91 процентээр хангана гээшэ. Уласай бюджедһээ 1 миллард 250 сая түхэриг мүнгэн хүдөө ажахыда гаргашалагдана. Энэ үзэсхэлэндэ хабаадаһан ехэнхи ажахынууд гүрэнэй тэдхэмжэдэ хүртэнэ.

Бүхы дээрээ 50 гаран эмхи 17 аймагһаа ерээ гээд, эмхидхэгшэд тоолоһон байна.

Һүнэй зүйлнүүд

Түрүүшын үдэр һүнэй зүйлнүүд бага байгаа. Тиихэдэнь Тарбагатайнхид нютагаа хоёр дахин бусажа, сагаан эдеэ асархадань, дууһан наймаанда ябаа. Мүн бусадшье эдеэ хоол хүн зон буляалдажа байгаад абаһаниинь гайхалгүй.

Баргажанда һүнэй зүйлнүүдые буйлуулдаг хоёр ажахы тоологдоно. Аймагай хүдөө ажахын таһагай ахамад мэргэжэлтэн Баярма Баглаевагай хэлэһээр, тэдэ гүрэнэй тэдхэмжэдэ хүртэнхэй.

- Бага Уро һууриндамнай “Медведь” гэһэн Разуваевтанай ажахы һүнэй зүйлнүүдые хэнэ. 2016 ондо тус ажахы гэр бүлын фермэ боложо, мүнгэ абаа. Тиигэжэ һүнэй үүлтэрэй үхэр малтай, оньһон техникэтэй болоо. Мэнэ һаяхана һү буйлуулха оньһон техникэ абаа. Тиихэдэ Баян-Гол һууринда Тамара Владимировна Санжиевагай ажахы мүн лэ шэнэ техникэ абаад байнхай. Харин мүнөөдэрэй яармагта һүнэй зүйлнүүдые худалдаанда асараагүйбди, - гэжэ Баярма Ринчиновна хөөрэнэ.

Һайшаалтайнь гэхэдэ, “Медведь” ажахы аймаг дотороо сэсэрлиг болон һургуулинуудые һүөөр ходо хангажа байдаг. Баярма Баглаевагай хэлэһээр, Баргажан аймагай бүхы ажахынүүд һанаһандаа хүрэбэлнь, тэдэ Улаан-Үдэ хүрэтэр ажаһуугшадые тэжээхэ һэн.

Баргажан аймагай Разуваевтан эдеэ хоол элбэгээр дурадхаа

Алексей Жилинэй гэрэл зураг

Ой тайгын жэмэс

Сэлэнгэ аймаг шасарганаар баян юм. Тэндэхи хүнүүд амтатай жэмэсээрээ элдэб унда, йогурт болон бусад эдеэ буйлуулжа һуранхай. Мүнөө жэл бүхэроссиин үзэсхэлэндэ ехэ магтаалда хүртөө. Улаан-Үдыншье ажаһуугшад шасарганын зүйл баяртайгаар худалдан абаа.

Мүн Хори аймагһаа түлөөлэгшэд тайгын жэмэсэй шүүһэ, джем асаржа, олоной анхаралда дурадхаа. “Заря” гэһэн ажахы ойн баялигаар амтатай варени хэжэ худалдана. Тэрэнь бэе махабадта туһатай юм.

- Энэ ажахымнай Хориин аймагта 2011 онһоо хойшо хүдэлнэ. Тайгын жэмэсэй дээжээр эдеэ хоол буйлуулхада, тэдхэмжэ байдаггүй. Харин тэдэниие хэдэг оньһон техникэ абаһанайнь удаа туһаламжа үзүүлэгдэнэ. Мүнөө үедэ “Заря” ажахы хэдэн аймагта таһагтай болонхой. Жэшээлбэл, Кабанск ошоод, ташаргана (клюквэ) суглуулна, - гэжэ Хориин хүдөө ажахын таһагай дарга Виктор Хабитуев хөөрэнэ.

Борьёогой хонин, Ахын һарлаг...

Даба-Жалсан Чириповэй нэрлэһэн борьёогой хониной мяхан яармагта табигдаа. Зэдэ аймагһаа “Хамтаа” ажахы бүхы Буряадта мэдээжэ бренд дурадхаа.

Буряад хүн хонинойнгоо мяха шэлэнэ. Үзэсхэлэндэ асарһан орёомог, шуһа, эреэлжэ, хиимэ түргөөр наймаанда гараа. Хажуугаарнь бидэ бууза, банша, котлетэ гэхэ мэтын мяханай 30 гаран эдеэ хэнэбди. Тус үзэсхэлэн тон туһатай байна. Хото городойшье хүнүүд дуратайгаар эдеэгээ абана ха юм, - гэжэ “Хамтаа“ ажахын эзэд - Дамчеевтэнэй гэр бүлэ хэлэнэ.

Яруунын аяар Тэлэмбын “Талаан” ажахын, Хэжэнгын Загаһатын, Улаан-Үдэ хотын хэдэн бүлгэмүүдэй наймаалһан мяханай эдеэ хүнүүд олоор эдэ үдэрнүүдтэ худалдажа абаа.

Мүн тиихэдэ Аха аймагһаа ерэһэн “Саяны” ажахын хүдэлмэрилэгшэд энэ дороо һарлагай мяхаар бууза хэжэ наймалхадань, ута ээлжээнэй сугларһаниинь гайхалгүй.

- Манай Ахын “Саяны” бүлгэм һарлагай мяхаар ганса бууза хэнэ бэшэ, мүн тушёнко хэжэ эхилэнхэй. Саашадаа бүри ехээр буйлуулха түсэбтэйбди. Мүн тиихэдэ ан гүрөөлэй, тула загаһанай мяхаар консервэ хэнэбди. Машинаар дүүрэн мяха асараад, бултыень худалдажархёобди, - гэжэ Аха аймагай хүдөө ажахын таһагые даагша Александр Васильев хөөрэнэ.

Тус яармагта шалгарһан ажахынуудта, мүн хүдөөдэ үдэр һүнигүй хүдэлһэн хүдэлмэрилэгшэдтэ шангууд, үнэтэ бэлэгүүд барюулагдаа.