​​«Саг бидэниие шэмэглээ гү?»

Дэнсэма, Сергей Раднаевтан

Захаамин аймагай Үлэгшэн нютагай Шаралдай абгайтанай Сергей хүбүүниинь бүри багаһаа соёлшо удхатай, соёроотойхон бэлэй. Хүгжэм, дуу шагнаа һаа, хөөрхэн илдам шарайнь мэшэеэгээд, ульһа дулаагаар задаршаха, хатархадаа бусадһаа илгарма хабатайхан – иимэл ябаал даа, үетэнһөө ондоохон, онсохон хубитай Серёжа.

Буряадаараа жаранай хорёо соо жагсаһан С.Ц.Раднаев мүнөө үргэн Буряадтаа мэдээжэ бэлигтэн, Буряадай болон Ород Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, дэлхэйдэ суутай “Байгал” ансамблиин ветеран мүн. Гуша гаран жэлдэ түрэл ансамбльдаа хатарһанай удаа 50 наһатайдаа пенсидэ гараһан юм.

- Нэгэ амин дээрэ гэхээр долгитон ошоол жэлнүүд. Одоол Байгалай долгин мэтэ. Салгидама хатараа харуулһаар, саагуур наагуур гастролёор ябаһаар, үри хүүгэдээ үндылгэһөөр байтарнай жэрэгэс гээд үнгэршөөл… - гэжэ тэрэ хүгтэйгөөр хөөрэнэ.

Наһанайнь нүхэр Дэнсэма Түмэн - Баировна Хурамхаан аймагай Хара-Модон һуурин (Аргатада дүтэ) тоонтотой. Улаан-Үдын хүгжэмэй училищи дүүргэһэнэй удаа “Байгал” ансамбльда хүгжэмшэнөөр ороһон, ятаг дээрэ наададаг һэн. Гадна ятагистнуудай болон хоорой ансамбльнуудта дууладаг бэлэй.

- Эе эбтэй айл даа. Залуу зондо жэшээ боломоор. Дэнсэма аятай абаритай, сагаахан сэбэр, хатандал шарайтай. Зангаараашье, заншалаараашье таараһан хоёр гэжэ харагшаб. Хоюулаа олон аха дүүнэртэй бүлэдэ түрэһэн, дүтынгөө зондо туһалжал байдаг. Серёжотон эгэшэеэ - Вера Цырендоржиевнае хоёр жэл соо ехэл һайнаар хаража, бурхандань мордохуулаа. Одоол буян бии һаа, энэл айлда бууха ёһотой, - гэжэ Буряадай радиотелевидениин арадай инструментнүүдэй оркестрэй хүгжэмшэнөөр хүдэлһэн Д.Д.Очирова уяралтайгаар хэлэжэ байгаа һэн.

Наһанай амаралтадабди гээд эдэ хоёрнай налайшоогүй, буряад соёлоо үргэлсэһөөр зандаа юм. Сергей Цырендоржиевич Ород Уласай пенсионернүүдэй холбооной эмхидхэһэн “Старики-разбойники” (“Хүйхэр үбгэжөөлнүүд”) гэһэн дуушадай бүлэгтэ 10 жэл хабаадана.

- Хүхюу согтой үбгэжөөлнүүднай – 60-һаа 80 гаран наһанай зон аймаг айлаараашье, Ород Улас соогуураа, хилын саанашье бэлигээ дэлгээнэ. Буряадай ондо ондоо нютагуудһаабди. Эмхидхэн байгуулагшамнай В.А.Агалова – Эрхүүгэй, хүтэлэгшэмнай Д.Ц.Хасаранов – Бэшүүрһээ, эгээл ахатан З.Г.Тумуров, мүн В.М.Цаганов, А.В.Базаров, К.Б.Цыбиков, В.Д.Юндунов, С.Р.Алексеев, А.Санжиев гээд хоолой ниилүүлэн ханхинуулхадаа, алдар суу намнаа бэшэбди. Арадайнгаа оюун баялигта дуһал нэмэри болоһойбди гэһэн хүсэлтэй хүн бүхэмнай, - гэжэ Сергей Цырендоржиевич лаблан хөөрэнэ.

Раднаевтанай бүлэ “Серебряные волонтеры” (“Подиум+50) гэһэн эблэлэй ажалда эдэбхитэй хабаададаг юм. “Гоемсуу” гэһэн буряад бүлэгтэнь үндэһэтэнэй үзэмжэ хубсаха харуулдаг, наһатайшье болоо һаа, яагаад бэеэ сэгсэ абажа, һанаа зориг дээгүүр ябахаб гэжэ ёһотоор үнэншүүлхые оролдодог.

- Элдэб һалбариин мэргэжэлтэдэй конференци, суглаа хурал үнгэргэжэ байхадань, забһартань гү, али эсэстэнь программаяа харуулнабди. Хүдөөшье гарадагбди. Эдэ бүгэдэмнай түлөөһэгүй, нигүүлэсхы сэдьхэлһээ. Монголтой харилсаа байгуулаабди, - гэжэ Дэнсэма Түмэн-Баировна тододхоно.

Үнэхөөрөө, хэды һайхам даа, сэдьхэл сээжынгээ баялигые зонтой хубаалдан ябахада... “Байгал” ансамблиин ветерануудай бүлэг суурхаһаар зандаа. Сергей Цырендоржиевич нэгэшье репетициһээ, харуулгаһаа хойнотонгүй, хамааран ябадаг лэ нүхэдэй, харагшадай дүхэриг соо.

Онсо нэгэ габьяань: композитор Б.Наранбаатартай хэлсэжэ, Д.Хобраковой үгэ дээрэ “Хара Модон”, Т.Занаевагай үгэ дээрэ “Үлэгшэн нютагни” гэһэн дуунуудые бэшүүлээ. Нютагай бурхад баясахал бэзэ.

“Хэзээдээ гэртээ байдаг юмта?” гээд, эжэлүүдгүй һураха дуранай хүрөөшье һаа, одоол мэдэдэгби: гал гуламтаяа удхатайгаар, уринаар тахижа һуудаг даа, эдэ нүхэднай. Дмитрий хүбүүниинь нейрохирург эмшэн, Людмила басаганиинь экономист-финансист мэргэжэлтэй, айл бүлэ болонхойнууд. Артем София аша зээ хоёр таабай төөбигөө уяруулжа, урмашуулжа байдаг.

“Саг бидэниие шэмэглээ гү, али сагаа бидэ шэмэглээ гүбди” – гээд лэ, арюухан энэ айл үглөөдэр тээшэ, һайхан ерээдүй тээшэ тэгүүлһээр зандаа юм.

Раднаевтанай гэр бүлын жасаһаа гэрэл зураг абтаба

Галина ДАШЕЕВА

Захаамин аймаг