1539
Сайн байна, хүндэтэ уншагшад! Үбэлэй хаһа түлэг дундаа. Улаан- Үдэмнай утаанда барюуланхай. Үдын зүүн эрье хүрэхэтэй сасуу бүтэшэхөөр хүхэ утаан. Гансашье тэндэ бэшэ. Буряадай ниислэлэй хаанашье хорото агаарһаа хоргодохоор бэшэл. Хотын ТЭЦ, хубиин котельнинүүд, һүүлэй жэлнүүдтэ олошорһон авто-унаанууд агаарыемнай бузарлаһаар.
Хараалха хэмжээнүүд
Буряад Уласай байгаалиин нөөсэ баялигай сайдай орлогшо Наталья Тумуреева энэ бэрхэшээлые шиидхэхын тулада ямар хэмжээнүүдые абаха тухай нюур-хуудаһандаа январиин 18-да иигэжэ бэшэбэ: «...Улаан-Үдэтэй зэргэлээд модон гэрнүүдэй олоор бодожо эхилһэн сагһаа, 20-ёод жэлэй саана, иимэ хүхэ утаанда барюулхабди гэжэ эли байгаа. Амилхаар сэбэр агааргүй болохомнай гээд, 10-аад жэлэй саана би хэлээ һэм…
Юу хэмээр бэ? Элдэб арга хэмжээнүүдые хараалха хэрэгтэй. Һүниндөө хэрэглэһэн зайн галай түлөө сэн доошолуулха, нүүрһээр түлихые хорихо, бүхы гэрнүүдые түб котельниһээ дулаасуулдаг болгохо. Эдэ арга боломжонууд гаргаша ехэтэй. Гэбэшье бэелүүлэгдэмээр...»
facebook.com
Монголой жэшээ
Яагаад хорото агаарһаа холодомоор бэ гэжэ Буряадта бодоһоор байтар, хүршэ Монгол ороной ниислэлдэ засаг түрын хараалһан хэмжээнүүдэй үрэ дүн үнгэрһэн жэлдэ бодотоор мэдэгдээ – агаарынь урда жэлнүүдтэй сасуулмаар бэшэ сэбэр болоо. Тиимэһээ жэшээтэ дүршэлыень халан абамаар ха.
Үнгэрһэн жэлнүүдтэ Улаан-Баатарта һүниндөө зайн галые миинтээр дамжуулаадшье туршаа, Германиһаа һайн котёлнуудыешье асаржа, ажаһуугшадтаа тараагаа, модо ехээр һуулгаа. Үшөө тиихэдэ чётно дугаартай авто-унаануудые чётно бэшэ үдэртэ Улаан-Баатарай түб гудамжануудаар ябахыень хориһоншье байна. Гэбэшье зарим баяшуул Улаан-Баатараар үдэр бүри харайлгахын тулада, чётно болон нечётно дугаартай хоёр авто-унаа хубидаа худалдан абажа эхилээ. Тиихэдэнь авто-унаанууд улам олошороо һаабза. Теэдшье нойтон бэшэ хашамал нүүрһэ (угольные брекеты) үйлэдбэрилжэ, хямдаханаар худалдажа эхилхэдэнь лэ, дүн байба гээшэ. Эгээл тиимэһээ 2020 ондо Монголдо хашамал нүүрһэ үйлэдбэрилдэг үшөө нэгэ завод ашаглалда тушаагдаха болоо. Тус завод жэлэй туршада 600 мянган тонно хашамал нүүрһэ үйлэдбэрилхэ арга боломжотой байха. Улаан-Баатарай Баянзүрх хороогой дэбисхэр дээрэ энэ завод бодхоогдохо. Март һарада баригдажа эхилээд, июнь һарада ашаглалда тушаагдаха гээд түсэблэгдэнэ. Сентябриин 15-һаа тус завод дүүрэн хүсэндөө орожо, байгша оной эсэс хүрэтэр 303 мянган тонно нүүрһээр Монголой ажаһуугшадые хангаха юм гээд, Монголой сэтгүүлшэд дуулгана.
Гаргашануудые тоолоходо
Харин Буряадай байгаалиин нөөсэ баялигай сайдай бодомжолһоор, түб котельниһээ бүхы гэрнүүдэй дулаа абадаг болоболнь, һара бүри тэрэнэйнгээ түлөө түлэхэ гаргаша хүн зондо ашагдаха – айл бүхэн даажа шадаха аал? Тэрээниие хараалха хэрэгтэй. Нүүрһээр түлихые хорибол, юугээр түлихэ болоноб? Орондонь пеллет болон брикедүүдые хэрэглэхэ гэбэл, үнэ сэнгынь хямдахан бэшэ. Электрокотёлнуудые тодхобол, һүниндөө хэрэглэхэ зайн галай сэн доошолуулмаар... Иигэжэ һанамжаяа олондо мэдүүлхэдэнь, доронь 100 гаран коммент уншахаар байна.
Евгений Дамбаев:
- Нүүрһэ болон адлирхуу түлишэ хэрэглэхыень хорихо хэрэгтэй. Тэрэнээ шанга хиналта доро абахал даа. Зэмэтэй зондо яла тохохо шухала. Манайхидал тон адли байдалые Улаан-Баатарта иимэ хэмжээнүүд лэ заһаа. Бага олзотой зон түлеэ залһа болон пеллет хүнгэлэлтэтэйгөөр худалдан абадаг болгохо.
Эмэдейн Вадим:
- Хотодо хэды гэрнүүд ямар пеэшэнтэйб гэжэ эли бэшэ. Тэдээндэ яагаад яла тохохо болоноб?
Сергей Ушаков:
- Хотодо түлеэн үгы. Түлеэ асархын тулада 200 модо гаталха хэрэгтэй болоно. 3 жэлһээ түлеэн үгы болохо туйлдаа хүрэхэ ха.
Дима Галсан:
- Минии һанамжаар, нэн түрүүн ТГК-14 компаниие намнаха хэрэгтэй. Һүүлэй 4-5 жэлэй туршада энэ компани ЖКХ шэнэлэлгын гүрэнэй программада орохын тулада котельниһээ гарадаг тортогые зорюута шүүжэ абанагүй. Энэ компани ганса хорото агаараар бидэниие бахалуурдажа байна бэшэ, мүн дулаагаар хангаһанай түлөө тон ехэ тарифуудаар дарлажа байна.
Гэбэшье олонхи зон зайн галаар лэ дулаасуулхада зүйтэй, тиимэһээ үнэ сэнгыень доошолуулха шухала гэжэ бэшэнэ. Заримашуул газификаци хэхэ хэрэгтэй гэлсэнэ. “ТЭЦ-1”, «ТЭЦ- 2» компанинуудай хэрэгсэлнүүд хуушараа, һэльбэн шэнэлхээр болоо, тиигэхын тулада байгаали хамгаалгые хараалһан гүрэнэй программада орохо хэрэгтэй гээд, мэдээжэ блогер Дора Хамаганова һунгамалнуудта дурадхал оруулна. Тиихэдэнь Түнхэнэй захиргаан Соведүүдэй талмай дээрэ оршодог Ленинэй толгойдо хэрэгсэл углаад, нютагайнгаа ариг сэбэр агаараар амилуулһан гэрэл зураг дэлгээнэ. Теэдшье энэ хөөрэлдөөн юрэ зүбшэлдөөн боложо үнгэршэнгүйгөөр, олониитын һанамжые хараадаа абажа, засаг түрэ хэмжээнүүдые абаха гээд найдая!
ЭНЭ СЭДЭБЭЭР УНШАГТЫ:
Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВА
