​Юрэнхылэгшэ юун гэжэ хэлээб?

Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Путин үнгэрһэн долоондо Буряад Уласта албанай хэрэгээр ерэхэдээ, манай эндэхи шухала асуудалнуудые шиидхэхэ хэрэгтэ нилээн ехэ нүлөө үзүүлжэ, үнинэй бэрхэшээлнүүд усадхагдаха болобо. Энээн тухай уласай Толгойлогшын уялга дүүргэгшэ Алексей Цыденов онсолон хэлээ. 

Бүхы дэлхэйн баялиг юм 

Буряадай ниислэлэй аэропортдо гүрэнэй Юрэнхылэгшэ агаарайнгаа онгосоор һүни ерэжэ буугаад, хойто үглөөниинь ажалаа эхилээ. Манай уласта зүбшэн хэлсэхэ гол шухала асуудалынь Байгал далай, тэрэнэй хуби заяан байгаа. Энэ сэдэбээр зүбшэн хэлсэлгэ Байгалай эрье дээрэхи Танхой һууринда, Байгалай биосфернэ дархан газарта эмхидхэгдээ.

– Байгал далай – бүмбэрсэг дэлхэйн сэгнэшэгүй баялиг мүн. Тиимэ ушарһаа тэрэниие аршалан хамгаалха, ерээдүйн үенүүдтэ дамжуулха гээшэ хэнэйшьеб даа хубиин һанал бэшэ, харин гүрэн түрын амин шухала асуудал болоно, - гэжэ Россиин Юрэнхылэгшэ абаһаар хэлээ. 

Алдарта далайгаар аяншалагшадай үлүү ехээр һонирходог ушарые жэшээ болгон тэрэ дурдаба. Байгалай эрьедэ оршоһон нютаг можонуудай эдэй засагаа хүгжөөхэдэнь, Байгал хохидоходоо буруу гэжэ Владимир Путин тэмдэглэһэн байна. Гэхэтэй хамта, байгаали хамгаалгада хабаатай хорилгонууд далайн эрьедэ ажаһуудаг зоной үдэр бүриин ажабайдалдань харша нүлөө үзүүлхэ ёһогүй гээд тэрэ тоолоно.

“Олзын хэрэг эрхилэгшэд заатагүй мүнгэ олохо һэмди гэжэ оролдоходоо, байгаали хамгаалгын талаар дүримүүд эбдэгдэдэг. Тиимэһээ экологиин шэглэлтэй түсэлнүүдтэ яажа мүнгэ һомололсохо тухай бодохо хэрэгтэй”, - гэжэ Владимир Путин мэдээсээ. 

Тиин эндэ ажал эрхилдэг эмхи зургаануудай хэр зэргэ хүдэлжэ байһые, хуули бусын, байгаалида харша ажаябуулга үүсхэһэн, үгыень шалгажа, тиимэ ушарнуудай олдоо һаа, хэрэгтэй хатуу хэмжээнүүдые абаха тухай даабари гүрэнэй юрэнхы прокуратурада үгэһэн байха юм. Тиихэдээ бултыень захаһаа захада дашууран шалгашахагүй, энэ хэрэгтэ баһал хэмжүүр мэдэхэ хэрэгтэй гэжэ Юрэнхылэгшэ онсолоо. 

Черёмушкын барилга – хиналта доро

Байгалай биосфернэ дархан газарта суглаа үнгэргэжэ байха үедөө, түймэрһөө хохидоһон Черёмушки тосхоной ажаһуугшадтай Юрэнхылэгшэ видеосүлжээгээр хөөрэлдөө, барилгын ажалай хэр хэгдэжэ байһан тушаа Алексей Цыденовһээ асуугаа. Түймэртэ хохидоһон зон саг соогоо гүрэнэй туһаламжа абаа гү, тэдэнэй шэнэ гэрнүүд хэзээ бэлэн болохоб гэжэ Владимир Путин һонирхоһон байха юм. 

Ажаһуугшадай талаһаа гомдол ороногүй, хуулиин ёһоор тэдэндэ үгтэхэ туһаламжа саг соогоо түлэгдөө, барилгыншье талаар асуудалнууд үгы гэжэ уласай Толгойлогшын уялга дүүргэгшэ элидхээ. Байрагүй үлэһэн зондо шэнэ гэрнүүдые бариха 20 сая түхэриг Сэлэнгын саарһанай комбинат дамжуулаа гэжэ хөөрөө.

Гремячинскын сомоной дарга Оксана Тришкинагай хэлэһээр, түймэртэ хохидогшод барилгые өөһэдөө хинан шалгажа байха аргатай. Черёмушки тосхондо ажаһуудаг аха захатан, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай ветеран Иван Голощапов үгэ абахадаа, хэгдэжэ байһан ажал түргэнөөр, шанар һайтайгаар бүтэнэ гэжэ хэлээ. Мүнгэн туһаламжашье саг соогоо үгтөө гэбэ. Һайн дураараа ерэжэ, түймэрэй һүүлдэ үлэһэн бог шорой арилгаһан, ашаанай аяар 53 машина хог зөөһэн зондо үреэлэй үгэнүүдые үндэр наһатын хэлэхэдэ, Юрэнхылэгшэ ехэтэ баярлажа, өөрөөшье тэдэниие магтаа. Хэды тиигэбэшье, энэ ажалай хойноһоо хэгдэжэ байгаа хиналта һуларха ёһогүй гэжэ гүрэнэй толгойлогшо тэмдэглэбэ. 

«Һунгалтада дахин хабаадалсыт!»

Россиин Юрэнхылэгшэтэй хөөрэлдэжэ байха үедөө ветеран Иван Голощапов Владимир Путинда хандажа, ерэхэ жэлдэ орон доторнай үнгэргэгдэхэ Юрэнхылэгшын һунгалтада дахинаа хабаадахыень уряалба. Энэ дурадхалда Владимир Путин: “Һайн даа, бодожо үзэхэб”, - гэжэ богонихоноор харюусаа. 

Олондо мэдээсэл тараадаг бүхы хэрэгсэлнүүд энэ һони тэрэ үдэртэнь тунхаглаа һэн. 94 наһатай хүндэтэ ветеран юундэ тиигэжэ хэлэһэнээ тайлбарилхадаа: “Владимир Путиниие ехэтэ хүндэлдэгөө мэдүүлээб, миниил һанахада, түрүү хүмнай гээшэ. Дахинаа Юрэнхылэгшэ болохыень үнэн зүрхэнһөө хүсэнэб”, - гэжэ дуулгаа. 

Гэхэтэй хамта, түймэрэй хойшолонгуудые усадхаха хэрэгые шуран хурдаар эмхидхэһэн, хэрэгтэй олон хэмжээнүүдые түргэн абаһанайнь түлөө үндэр наһатай үбгэжөөл гүрэнэйшье, уласайшье засагай зургаануудта, мүн тиихэдэ һайн дураараа ерэжэ, асари ехэ ажал хэгшэдтэ, сомонойнгоо даргада сэдьхэлэй баяр хүргөөд, өөрөө шэнэ гэртээ оронхойб гэжэ дуулгаа. 

Алексей Цыденовтэй уулзаа 

Буряадай Толгойлогшын уялга дүүргэгшэ Алексей Цыденовтэй уулзахадаа, Россиин Юрэнхылэгшэ Владимир Путин залуу даргын шэнэ ажалдаа хэр дадажа байһан тухайнь һураба. Манай дарга харюусахадаа: «Хахад жэлэй саада тээ уласай түлөө харюусалга намда даалгаа бэлэйт. Энэ хугасаа соо зарим тэды асуудалнуудые шиидхээбди. Тэдэнэй нэгэн – танай үүсхэлээр бэелүүлэгдэжэ байгаа «Аюулгүй, шанар һайтай харгынууд» гэһэн тусхай программада Улаан-Үдэ хотые оруулһан ушарые ябажа байһан поезд руу һүрэжэ һуухатай сасуулхаар. Нёдондо баталагдаһан түсэл руу маниие мүнөө жэл оруулба ха юм», - гэжэ тэмдэглээ. 

Холбоото уласай засагай зургаануудай дэмжэлгээр шиидхэгдээгүй асуудалнуудаа шиидхэхэ арга боломжотойдоо баяртайбди гэжэ Алексей Цыденов хэлэһэн байха юм. Уласайнгаа аймагуудые бултыень шахуу ябажа харааб, үсөөхэн лэ аймагууд үлөөд байна гэбэ. Арад зонтой уулзахадамни, ямар асуудалнууд табигданаб, тэдээнһээ уламжалан, үдэр бүриингөө ажал эмхидхэнэб гэжэ уласай тологойлогшын уялга дүүргэгшэ тэмдэглээ. 

«Сэхэ утаһанай» үедэ манай уласай ажаһуугшадай Юрэнхылэгшэдэ үгэһэн асуудалнуудай суглуулбари Владимир Путин Алексей Цыденовтэ хөөрэлдөөнэй үедэ барюулжа, тэдэниие шиидхэхыень уряалаа. 

“Бултандань үшөө хүрэжэ үрдеэгүй байһыетнай ойлгоноб. Гэбэшье, бултыень шиидхэхэ, тон анхаралтайгаар хандаха хэрэгтэй”, - гэжэ тэрэ хэлэһэн байна.

Юрэнхылэгшын ерээд ошоһоной удаа интернет холбооной Фейсбук сүлжээндэхи хубиингаа хуудаһанда Алексей Цыденов: «Манай уласта Россиин Юрэнхылэгшэ Владимир Путинай албанай хэрэгээр ерэһэндэ ехэтэ бахархаад байнаб. Маанадта ехэл удха шанартай үйлэ хэрэг болоо. Тэрэнэй үнгэргэһэн суглаанай удаа Байгал шадараймнай газар дэбисхэрнүүдэй байдал һайжарха тээшээ болохонь дамжаггүй... Байгаали хамгаалга тухай зүбшэн хэлсэхэһээ гадуур, Владимир Владимировичтай Буряадайнгаа бусадшье асуудалнуудые хөөрэлдэжэ үрдеэбди», - гэжэ бэшэһэн байгаа һэн.