​Толгойлогшын тангариг

Үнгэрһэн гарагай зургаанда, буряад-монгол литээр – шэнын хоёрто, Алексей Цыденов арад зонойнгоо урда уласайнгаа Үндэһэн Хуули дээрэ баруун гараа табижа, гүрэнэй хоёр хэлэн дээрэ тангаригаа үгөөд, Буряад Уласай Толгойлогшын тушаал эзэлбэ. 

СССР-эй арадай зүжэгшэн Г. Цыдынжаповай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй театрта хууляар хараалагдаһан баяр ёһолол үнгэргэгдэһэн байха юм. Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын Сибириин федеральна тойрогтохи Бүрин эрхэтэ түлөөлэгшэ Сергей Меняйло, 2007-2017 онуудта Буряад Уласай Юрэнхылэгшын, удаань Толгойлогшын тушаал эзэлжэ байһан Вячеслав Наговицын, Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Цырен-Даша Доржиев, Буряад Уласай Верховно Сүүдэй Түрүүлэгшэ Альбина Кириллова гэгшэд Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденовые амаршалаа. 

Үргэн дэлисэтэйгээр энэ ёһолол үнгэргэжэ, олоной хабаатай найр наадан болгохогүй гэһэн шиидхэбэри уласай дарга урид абаһан байгаа. Тиимэһээ оперо болон баледэй театрта болоһон албан ёһоной хэмжээ ябуулга үглөөнэй 10 сагта эхилээд, оройдоол 30 минутын туршада боложо үнгэрөө. 

Энэ ёһололдо уригдаһан айлшадай тоодо Буряад Уласай түрүүшын Юрэнхылэгшэ Леонид Потапов, дээрэ нэрлэгдэһэн Вячеслав Наговицын, мүн тиихэдэ Алексей Цыденовэй аба, эжынь, наһанайнь нүхэр байлсаа. Мүн тиихэдэ Федеральна Суглаанай Федерациин Зүблэлэй гэшүүд, Гүрэнэй Дүүмын һунгамалнууд, холбоото уласай албан зургаануудай манай уластахи түлөөлэлгэнүүдэй дарганар, хүршэ Монгол Уласай түлөөлэгшэд, Арадай Хуралай һунгамалнууд, Засагай газарай гэшүүд, ниислэл хотын болон аймагуудай засаг дарганар, олон тоото сэтгүүлшэд, олониитын бусад түлөөлэгшэд театрта суглараа. 

Баяр ёһололой үедэ Буряад Уласай Толгойлогшын хэлэһэн үгэ уншагшадайнгаа анхаралда толилнобди. 

Буряад Уласай Толгойлогшын тушаал эзэлһэн ушараар баяр ёһололой үедэ Алексей Цыденовэй хэлэһэн үгэ 

 Хүндэтэ нютагаархид ба нүхэд! 

Мүнөөдэр би та бүгэдэндэ, иимэ харюусалгатай тушаал – Буряад Уласай Толгойлогшын тушаал намда найдуулһан хүнүүдтэ, ханданаб. Энэ хадаа намда тон ехэ харюусалга гээшэ! 

Минии тала баригшадта, минии түлөө дуугаа үгэһэн бүхы хүнүүдтэ баяр баясхаланаа мэдүүлнэб. Ажабайдалай эдэбхи үүсхэлтэй хараа шугам баримталалга – урагшаа дабшалгын шухала эрилтэ. 

Таанад минии хэһэн түрүүшын алхамуудые болон шиидхэбэринүүдые дэмжээт, суг хамта уласайнгаа ажабайдал һайжаруулжа шадахабди гэжэ этигээт. 

Һайн тээшээ хубилалтанууд болохо гэжэ зоной этигэл найдал дүүрэн дэмжэлгэдэ хүртэһэнөө би һайн ойлгоноб. Үлгэн һайхан Буряад оронойнгоо аймагуудаар ябахадаа, нютагаархидтаяа харилсахадаа, хүн зон һанаан соогоо, зүрхэ сэдьхэлдээ хубилалтануудта найдана гэжэ харааб. Намда «Бидэ танда этигэнэбди, бидэ танда найданабди» гэһэн тон ехэ удха шанартай үгэнүүдые дуулааб. Ажал хүдэлмэридөө имагтал ажаһуугшадайнгаа ашаг туһа хараадаа абахаб, баримталхаб. Эдэбхи абьяастайгаар, заабол үрэ дүн абаха зорилготойгоор ажалаа ябуулха һэдэлгэтэйб. Ямаршье хэрэгтэ алдуунууд гаража болодог гүб даа. Гэбэшье, үгэеэ үгэнэб – далда нюусагүйгөөр болон үнэн сэхээр хүдэлхэб. Бүхы арга шадалаа зорюулхаб. 

Тус тушаалда хүдэлхэдөө, минии гол уялга ба зорилго – Буряадай ажаһуугшадай ажабайдал алиш талаар һайжаруулха, уласаа энхэ амгалан байдалтай болгохо болон хүгжөөн һалбаруулха. Энэ хадаа Ород гүрэнэй Юрэнхылэгшэ Владимир Путинай даалгабари байхаһаа гадна өөрымни гүнзэгыгөөр удхалһан ба үнэн зүрхэнһөө хүсэһэн хүсэл юм. Намтай суг хүдэлхэ тушаалтадташье энэ уялга бэелүүлхыень эрилтэ табихаб. Шухала ба орёо хубилалтанууд олониитэ зоной зүбшөөлгүйгөөр бүтэхэгүй. Тиимэһээ Буряадай бүхы ажаһуугшадай, Эхэ орондоо һанаагаа зободог бүхы хүнүүдэй дэмжэлгэдэ найданаб! 

Буряад Улас – онсо шухаг соёлой уута баялигтай болон байгаалиин нөөсэ баялигуудтай гайхамшагта орон. Зүгөөр эгээл сэнтэй баялигнай – манай арад зон, бүхэ голтой, нугаршагүй зоригтой, һайхан сэдьхэлтэй, ухаатай сэсэн хүнүүд. Хүндэтэ нютагаархид, би таанадые үнэн зүрхэнһөө хүндэлнэб, таанад нилээд орёо бэрхэшээлнүүдые шиидхэнэт. Харин бултадаа нэгэдэжэ, хүсэ шадалаа элсүүлбэл, бүри ехэ хэрэгүүдые бүтээжэ шадахабди. 

Урайни сагһаа энэ болотор дамжан ерэһэн арадай ёһо заншалнуудые хамгаалха гээшые шухала зорилгодо тоолодогби. Буряад орон ехэ тааруугаар олон тоото үндэһэ яһатануудай соёл нэгэдүүлдэг, мүн баян түүхэтэй. Энээгээрээл бидэ хүсэтэйбди. Гадна бултандамнай, уласай ажаһуугша бүхэндэ, һайн һайхан ба тон харюусалгатай хамтын нэгэ уялга бии - дэлхэйн эрдэни зэндэмэни болодог агууехэ Байгал далайгаа хамгаалха. 

Үндэр үрэ дүнгүүдые туйлахын тула гүрэн хүтэлбэрилгын гурим һайжаруулха, эдилгэ абалга, хайхарамжагүй хандалга, миин лэ ёһын тулада юумэ хээшэ болодог заншал үндэһөөрнь усадхаха хэрэгтэй гэжэ мэдэнэб. Тушаалта нюур бүхэн уялгануудаа бэелүүлһэнэйнгээ түлөө сэхэ харюусаха ёһотой. Мүн тиихэдэ Буряадай бүхы ажаһуугшадта мүнөө ба ерээдүйнгөө ажабайдал зохёохо хэрэгтэ эдэбхитэйгээр ба харюусалгатайгаар хандахые уряалан ханданаб. Намһаа саагуур, наранһаа наагуур байг, хэн намда юу үгэнэ ааб, хэн минии орондо хэнэ ааб гээд, гараа дэлгээд һууха хэрэггүй.

“Ниигэмэй лифтнүүдэй” ажал эдэбхижүүлжэ, амжалта түгэс, бэрхэ залуушуулые дээшэнь гаргахаб, мүн аха үеын зоной баян дүй дүршэл ба ухаатай сэсэн заабаринууд дээрэ түшэглэхэб. 

Болбосоролой, элүүрые хамгаалгын, соёлой болон эдэй засаг хүгжөөлгэтэй холбоотой асуудалнуудые шиидхэлгэ хадаа яаха аргагүй түрүү зорилгомни гээшэ. Уласай эдэй засагай хүгжэлтэ хангахаар бүхы арга боломжонууд бии: эзэлдэг дэбисхэрнай алиш талаар ехэ зохид, тааруу газарта оршодог, ажал ябуулгын бүхы һалбаринуудта баян дүй дүршэлтэйбди, ажаүйлэдбэри, хүдөө ажахы, аяншалга хүгжөөхөөр, эрдэмэй талаар шэнэ нээлгэнүүд бии, баян байгаалитайбди. Тиин Буряадай ажаһуугша бүхэнэй ажабайдал һайжаруулха гэһэн гол зорилгодоо хүрэхэбди. 

Буряадай бүхы ажаһуугшадай – минии түлөө дуугаа үгэһэншье, мүн ондоо замаар хүгжэлтэ шэлэһэншье хүнүүдэй – дэмжэлгэдэ түшэглэн, бүхы мэдэсэеэ, дүй дүршэлөө болон хүсэ шадалаа энэ гол зорилгодоо шэглүүлхэб! 

Бултандатнай баяраа мэдүүлнэб! Урдамнай замууд нээгдэнхэй! Хубилалтануудай саг ерээ!

Анна ОГОРОДНИГОЙ гэрэл зураг