​Хуралай зүбшөөлдэ хүртэбэ

Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов уласай Засагай газарые шэнээр бүридхэжэ байна. Засагай газарай Түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшын болон үшөө табан орлогшонорой тушаалнуудта дэбжүүлэгдэгшэдые томилхо тухай асуудал толгойлогшо үсэгэлдэр Арадай Хуралай ээлжээтэ бэшэ сесси дээрэ hунгамалнуудтай зүбшэбэ. 

Тушаалаа эзэлһэнэйнгээ удаа уласай Толгойлогшо Арадай Хуралай сессиин болохоһоо арбан табан хоног урид тус дурадхалнуудые оруулһан юм гээд бидэ урдахи дугаартаа дуулгаа һэмди. 

Шэнэ һунгамал 

Үсэгэлдэр боложо үнгэрһэн сессиин эхиндэ Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшоор олон жэлдэ хүдэлhэн Иннокентий Егоров Арадай Хуралай һунгамал болобо гэжэ Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Цырен-Даша Доржиев дуулгаад, тэрээндэ үнэмшэлгэ барюулба.

Хууляар хараалагдаһан энэ ёһо гурим тухай бидэ мүн лэ урдахи дугаарта бэшэһэн байгаабди. “Ниитэ нэгэ Росси” намай тобьёгоор һунгагдаһан Валерий Назаровай һунгамалай эрхэ түлөөлэлгэнүүдээ болзорһоо урид болюулха тухай мэдүүлгэ барижа, долоон хоногой урда тээ болоһон ээлжээтэ сесси дээрэ тэрэнэй гуйлтань дүүргэгдээ бэлэй. Сүлөө үлэһэн мандат мүнөө Иннокентий Егоровто дамжуулагдаба гээшэ. Засагай газарай даргын нэгэдэхи орлогшоор удаан сагта эрхимээр ажаллажа, арад олондоо мэдээжэ, хүндэ ехэтэй болоһон ахатанай саашанхи, парламентын ажалда амжалта мүн лэ хүсэе. 

Иннокентий Егоров Арадай Хуралай һунгамал болобо

Нэгэдэхи орлогшоор Игорь Шутенков хүдэлхэ 

Засагай газарай Түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшын тушаалда урда тээнь мүнгэн hангай сайд байһан Игорь Шутенковые Буряад Уласай Толгойлогшо дурадхаһан байна. 

- Нэн түрүүн уласай бюджедэй мүнгэ зөөри ехэ болгохо гэһэн һанамжа байна. Юуб гэхэдэ, тэрэнэй ашаар нютагаймнай хүн зоной ажаһуудалай хэмжээн дээшэлхэ болоно ха юм, - гэжэ Игорь Шутенков хэлэбэ. – Аша үрэтэйгөөр хүдэлхын тула эдэй засагай байдал hайжаруулха хэрэгтэй. Инвесторнүүдые Буряад Уласта элсүүлхэ шухала. Буряад Уласай хүгжэлтэдэ аяншалга ехэ һуури эзэлнэ. Мүн тиихэдэ, хүдөө нютагай байдал һайжаруулбал, хүн зон хото город руу олоор нүүхэеэ болихо. 

Арадай Хуралай һунгамалнуудай һанамжаар, Улаан-Үдэ хотын хүгжэлтын түсэл бэелүүлхэ шухала. Баир Цыренов, Игорь Марковец гэгшэд энээн тухай хэлэхэдээ, Улаан-Үдэдэ Буряад Уласай ажаһуугшадай хахад зоной ажабайдал дулдыдана гэжэ тэмдэглэбэд. 

- Энэ асуудал бүхы талаһаань хаража үзэхэ хэрэгтэй. Мүнөө мүнгэ зөөриин дуталдаһанһаа боложо, энэ хэрэг урагшаа ябанагүй. Энээниие һууриһаань хүдэлгэхэ гэбэл, уласайнгаа бюджет ехэ болгохо хэрэгтэй. Хэды яабашье, Улаан-Үдэеэ хүгжөөхэ тухай түсэл хараадаа абахабди, - гэжэ Игорь Шутенков орёо асуудалда харюусаба. 

Һунгамалнууд олон тоото зүбшэл, һайхан үреэлнүүдые Игорь Шутенковто хэлэбэ. Тиигэжэ, сессидэ хабаадаһан 57 һунгамалай 48-ниинь Засагай газарай Түрүүлэгшын ерээдүй Нэгэдэхи орлогшын түлөө дуугаа үгэбэд. 

Игорь Шутенков үгэ хэлэжэ байна

Бэлэн бэшэ һалбариие харгалзалха

Социальна һалбариин талаар Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшын тушаалда Вячеслав Цыбикжапов Арадай Хуралай зүбшөөл абаба. Һүүлэй хэдэн жэл соо тэрэ Сэлэнгэ аймагай толгойлогшоор амжалтатайгаар хүдэлһэн намтартай. Тэрээнэй хэлэһээр, социальна һалбари ямаршье Правительствын бүридэлдэ эгээл томо, тиимэһээ ехэ харюусалгатай гээшэ. 

- Хүүгэдэй сэсэрлигэй һууринууд, һандарһан һургуулинууд, үхибүүдэй эдеэ хоол, үншэн хүүгэдтэ гэр барилга, залуу мэргэжэлтэдтэ гэр байра, элүүрые хамгаалгын һалбарида ажалшадай тоо болон бусад шиидхэгдээгүй асуудалнууд олон. Эдээниие түргөөр шиидхэхэ хэрэгтэй, - гэжэ Вячеслав Цыбикжапов абаһаар лэ тэмдэглээ. – Социальна ажалда гүрэн болон өөрын хэрэг эрхилэгшэд манай уласта багаар харилсана. Энэ байдалые шэнэ харгыда гаргаха түсэбтэйб.

Элүүрые хамгаалга тухай хэлэхэдээ, Правительствын ерээдүй түрүүлэгшэ врачууд болон бисалагшанууд дуталдана гэжэ тэмдэглээ. 

- “Земский доктор” гэһэн гүрэнэй программа өөрынгөө үүргэ дүүргэнэгүй. Тэндэ ганса мүнгэнэй тала мэргэжэлтэд харана. Сагайнгаа үнгэрхэдэ, тэдэ хотодоо бусана, - гэжэ Вячеслав Цыбикжапов хэлээ. 

Хүдөө нютагта залуу мэргэжэлтэдые тогтоохын түлөө ажал гүрэнэй хэмжээндэ ябуулха хэрэгтэй. Мүн тиихэдэ хүдөө нютагай багшанар бага салин абана. Тиимэһээ һуралсалай һалбари шиидхэгдээгүй түрүү асуудалнуудай тоодо шиидхэхэ хэрэгтэй. 

Арадай Хуралай һунгамал Виталий Лыгденовэй хэлэһээр, Захаамин аймагай Дүтэлүүр һууринда 2003 онһоо хойшо дунда һургуули аюултай байдалда тоологдоно. Хэды тиигэбэшье, тэрэ һургуули мүнөөшье болотор хүдэлжэ байдаг. Тэндэ ямаршье сагта гэнэ усал боложо магадгүй. 

- Буряад Уласта 17 һургуули аварийна байдалда оронхой. 65 һургуулиин байшанууд һэльбэн заһабарилагдаха болонхой. Энээн тухай һайнаар мэдээд байнаб. Тэдэниие нэгэ үдэрөөр заһабарилха аргамнай үгы. Тиимэһээ орёо байдалда ороһон һургуулинуудые шэнжэлэн хараад, ерээдүйнгөө түсэбые табихабди, - гэжэ Вячеслав Цыбикжапов һанамжаараа хубаалдаа. 

Аяншалга, илангаяа экологиин талаар аяншалга, спорт болон бусад социальна байдал хүгжөөхэ тухайгаа тобшохоноор хөөрэжэ үгөө. 

- Эндэ ерэхын урда Арадай Хуралай һунгамалнуудтай олон тоото уулзалгануудые үнгэргэһэн байнаб. Тэндэ табигдаһан бүхы асуудалнуудые хараадаа абан хүдэлхэ һанаатайб, - гэжэ Вячеслав Цыбикжапов мэдүүлээ. 

Арадай Хуралда болоһон дуу үгэлгын үедэ Сэлэнгэ аймагай толгойлогшын түлөө 52 һунгамал дуугаа үгэһэн байна. 

Тэг дундань - Игорь Зураев, баруун таладань - Вячеслав Цыбикжапов

Үнгэрһэн хабарһаа хүдэлнэд 

Засагай газарай Түрүүлэгшын эдэй засаг хүгжөөлгын талаар орлогшын тушаалда Игорь Зураев үнгэрһэн хабарһаа хүдэлжэ байна. Энэ саг соо тэрэ һайн сэгнэлтэ абажа, Буряад Уласай Толгойлогшо тэрээниие тус тушаалда дурадхаба. 

- Манай экономикын мүнөөдэрэй эгээл шухала асуудал гэхэдэ, инвесторнүүдые бэдэрхэ асуудал болоно гээшэ. Уластамнай мүнгэ асардаг хүн зондо оршон тойронхи байдалые һайжаруулха талаар ажал ехээр ябуулха болонобди. Юуб гэхэдэ, налог таталгаһаа абаад, барилга хэхэ, ажахынуудаа бүридхэлдэ абаха хүрэтэр асуудалнууд гараад ерэнэ, - гэжэ Игорь Зураев нэн түрүүн тэмдэглээ. 

Мүнөө сагта Улаан-Үдэ хото “Стартап тур” гэһэн интернет дуу үгэлгэндэ хабаадажа байна. Тэндэ шүүбэл, яһала ехэ мүнгэн манай ниислэл хотодо федеральна түбһөө дамжуулагдаха юм. 48 һунгамал Игорь Зураевые дэмжэһэн байна. 

Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын аюулгүйн асуудалнуудай талаар орлогшын уялга мүн лэ хабарһаа хойшо эрхимээр дүүргэжэ байһан Пётр Мордовской арадай һунгамалнуудай дэмжэлгэдэ олоной дуугаар хүртөө. Харин Засагай газарай Түрүүлэгшын хангалгын байгууламжа хүгжөөхэ талаар орлогшын уялгануудые уласай даргын тушаалаа эзэлтэр дүүргэжэ байһан Мункожап Бадмаев арадай һунгамалнуудай дэмжэлгэдэ хүртэжэ, Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшын – Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын дэргэдэхи Буряад Уласай Бүрин эрхэтэ түлөөлэлгэтэ эмхиин толгойлогшын тушаалда томилогдохо болобо. 

Пётр Мордовской

Мункожап Бадмаев

Хүдөө ажахы хүгжөөхэ шухала 

Хүдөө ажахын талаар Правительствын түрүүлэгшын орлогшо Даба-Жалсан Чирипов дахинаа тушаалдаа дэмжэгдээ. Үшөө тэрэ Хүдөө ажахын болон эдеэ хоолой яаманай сайдай тушаал эзэлдэг юм. 

Арадай һунгамалнууд тэрээндэ эгээл олон асуудал табиһаниинь гахайлгүй гээд һанагдана. Үүлтэртэ үхэр мал олошоруулхын талаар ажал 2018 онһоо бүри һайнаар ябуулагдаха гээд хуушан-шэнэ сайд мэдүүлээ. Хүдөө ажахыда мэргэжэлтэдые тогтоохо, тэдэнэй салин дээшэлүүлхэ талаар ажал ябуулагдаха. Эдэ бүгэдэ ба бусад орёо асуудалнууд дээрэ хүдэлхөө байһанаа Даба-Жалсан Чирипов мэдүүлһэн байна. 

- Хүдөө ажахыда жэл бүри ехэ мүнгэн һомологдоно. 2014 ондо сайдай һуури эзэлхэдэмни, манай бюджет 150 сая түхэриг байгаа бэлэй. Харин 2018 оной бюджет 536 сая түхэриг болотор нэмээгдээ, - гэжэ Даба-Жалсан Чирипов ударидажа ябаһан һалбариингаа туйлалта тухай хэлээ.

Даба-Жалсан Чириповые 36 һунгамал дэмжэһэн байна. 

Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденовэй хэлэһээр, эгээл ехээр ажал хэдэг хүнүүд олоор алдуу гаргадаг гээшэ. 

- Манай сайдай хойноһоо ороһон хүн олон. Гүрэнһөө элдэб янзын тэдхэмжэ абахаа һанаһан зон үсөөн бэшэ. Тэдэнэй зариманиинь саарһа дансаяа оршон байдалтай гуримшуулангүй үгэһэнһөө боложо, мүнгэ абажа шаданагүй. Тэдэнэй һанамжаар, сайд зэмэтэй болоно. Тиигэжэ тэдэ элдэб эсын муухай үгэ гаргана. Олон хүнүүд тэрээндэнь этигэнэ, - гэжэ Алексей Цыденов онсолон тэмдэглэһэн байха юм. 

Буряад Уласай Арадай Хуралай ээлжээтэ бэшэ сессиин үедэ һунгамаланууд Засагай газарай Түрүүлэгшын зургаан орлогшын тушаал эзэлхээр дурадхагдаһан дарганарые бултыень дэмжэһэн байна. Тиигэжэ Буряад Уласай Толгойлогшо һаяын сагта өөрынгөө зарлигуудаар тэдэниие тушаалдань томилхо юм. 

Арадай Хуралай һунгамаланууд Засагай газарай Түрүүлэгшын зургаан орлогшын тушаал эзэлхээр дурадхагдаһан дарганарые бултыень дэмжээ

Анна Огороднигой гэрэл зурагууд